Lessen van de sociaal-economische conferentie
Door Wil van der Klift
De NCPN zal niet groeien op basis van het feit dat zij pretendeert het verleden (De CPN) voort te zetten. Integendeel. De CPN is opgeheven in een periode dat
de socialistische idee in de praktijk ernstig schade heeft geleden. De malaise van het reëel bestaande socialisme zit diep gegrift in het bewustzijn van de mensen. Er zijn heden ten dage nog maar weinig lichtende concrete socialistische voorbeelden. Waar het socialisme overeind wordt gehouden (zoals op Cuba en in Noord-Korea), moeten de mensen op korte termijn materieel behoorlijk inleveren.
De massa van de bevolking in ons land heeft een tamelijk negatief beeld van het socialisme en beschouwt op dit moment het socialisme niet als een wenkend perspectief. Grote groepen van de bevolking zien tegelijkertijd dat het kapitalisme niets dan uitbuiting voortbrengt. Daardoor groeit het wantrouwen naar de bestaande heersende groepen en hun politiek. Als gevolg van bovenstaande ontwikkelingen dreigen er twee negatieve tendensen: politieke apathie en aanhollen achter extreem-rechts.
O ja, zeggen sommigen, dat is niet mijn ervaring als ik naar buiten treed en zij komen dan meestal met drie voorbeelden waaruit blijkt dat het wel meevalt met de beeldvorming over het communisme:
1. De bevolking in de ex-socialistische staten begint steeds nadrukkelijker terug te verlangen naar het socialisme.
2. "Goed dat er nog communisten zijn", hoor je vaak als je, zoals bij verkiezingen, massaal naar buiten treedt. De betekenis hiervan is er een van herkenning en waardering voor het optreden van de CPN in het verleden. Met andere woorden, als jullie de politiek en activiteiten van de CPN voortzetten is dat goed, want daar had ik indertijd goede ervaringen mee.
3. "Ik merk eigenlijk nooit negatieve opvattingen om me heen als ik, gekend communist, optreedt". Hiermee is gezegd dat ook nu, als je als communist actief optreedt er erkenning en respect bestaat bij de mensen om je heen.
Dat de situatie elders in de wereld aan het veranderen is wil echter nog niets zeggen over de ontwikkelingen in eigen land en daar gaat dit artikel over.
Het kenmerkende van beide positieve varianten (2 en 3) is: actief optreden. Die mensen zeggen eigenlijk: Ja, toen de CPN nog werkte, ja dat was goed. Communisten hadden toen een belangrijke rol in de verbeteringen van de levensstandaard van de mensen. Of, zoals in het tweede voorbeeld, ja jij bent anders, jij werkt voor ons, jij bent een goeie. De meeste van die mensen piekeren er echter niet over om lid te worden, want "wat stelt die club van jullie nou eigenlijk voor?" en "wat word ik er beter van?"
Actief optreden
Ook de groei van de SP is begonnen door dingen bij de kop te pakken, dus op kleine schaal actief te worden en de mensen te benaderen. Toen de SP nog geen parlementaristische partij was, wist zij de bevolking in een reeks van steden daadwerkelijk te mobiliseren en ontwikkelde zich op een juiste wijze. Nu is daarvan geen sprake meer en biedt de SP geen echt perspectief meer. De CPN was ook krachtig toen zij buitenparlementair krachtig was. Als communisten niet actief optreden, kunnen zij de overheersende negatieve verhalen, die dag in dag uit worden verteld niet bestrijden en blijft ook de huidige sociaal-economische realiteit doorslaggevend, omdat veel mensen geen perspectief hebben. Socialisme is voor velen ook geen vanzelfsprekend perspectief meer. Wat overblijft zijn de extreem-rechtse valkuilen en vormen van individualisme en leven bij de dag.
Wat is de conclusie?
Nu de NCPN redelijk geconsolideerd is, moeten we weer met alle macht naar buiten, naar de actieve mensen toegaan en onze visie en dadendrang aanbieden, optreden, ervaringen opdoen. Door de grote afstand die er bestaat tussen de 'gezonde volkservaring' en een communistische partij, zal er veel aandacht moeten zijn voor zaken die deze kloof kunnen overbruggen. Daarbij staat het gelijk ook niet altijd aan onze kant. NCPN en VCN zijn tot op heden ook geen overtuigende organisaties geweest. De hoeveelheid tijd die naar binnen was gericht, is onevenredig groot ten opzicht van de tijd dat we optraden en actief met concrete zaken bezig waren. Veel communisten en sympathisanten kozen voor een andere weg. Die wilden niet betrokken zijn bij al dat 'binnenkamertjesgedoe', maar wilden aan de bak. Velen zochten hun heil in comités en bewegingen, anderen werden actief in de SP.
Wij kozen een andere weg. Maar die weg zal doodlopend blijken te zijn als we geen aansluiting weten te vinden bij de beweging. Als we niet (veel meer) onderdeel worden van de bewegingen van strijdbare mensen in de vakbeweging, de bewonersorganisaties, de vredesstrijd, de milieustrijd, organisaties van uitkeringsgerechtigden en zo meer. Onze weg zal dan net zo doodlopend zijn als de weg van hen die zich hebben 'opgesloten in de beweging'. Want voor hen zal steeds het gemis aan een sterke communistische partij blijken op de hoogtepunten van de strijd. Partij en beweging moeten op korte termijn weer een eenheid worden!
Dat is heel iets anders dan voor het communisme/socialisme weglopen. De bevolking kan alleen aan de basis worden gewonnen, door actief, herkenbaar en continue optreden. De NCPN moet het vertrouwen (her)winnen. Niet door op het verleden te teren (wij zijn de voortzetting van de CPN), maar door eigen daden die bij belangrijke delen van de bevolking de herinnering aan de tijden dat communisten (de CPN) opkwamen voor hun belangen naar boven roepen en vertrouwen wekken.
Niet door te roepen dat alles alleen maar onder socialistische verhoudingen zal goed komen (een waarheid als een koe overigens), maar door elke dag opnieuw concrete stappen te zetten op weg naar dat einddoel.
Niet door te roepen dat het communisme/socialisme voorbij is, maar door uit te leggen wat er fout is gegaan, door uit te leggen vooral ook wat de prestaties van het reële socialisme waren en zijn. Maar daarvoor moeten er plekken zijn waar wij de bevolking kunnen ontmoeten. En niet eenmaal in de vier jaar, als er verkiezingen zijn, maar (juist) tussentijds.
Knokken voor elk lid en elke stem
De langzame groei van partij en krant toont aan dat er geen spontane grote toestroom naar de partij valt te verwachten. We zullen dus voor elk lid en elke stem moeten knokken. Hoeveel kinderen van partijgenoten zijn er eigenlijk lid? Niet veel, dat staat vast. Daaruit blijkt al hoe moeilijk het is om aan anderen de noodzaak van partijlidmaatschap uit te leggen. Hoevelen stemmen als het puntje bij het paaltje komt toch maar SP, op basis van de stelling dat die parlementair tenminste nog wat voorstelt? Zo ziet de maatschappij er op dit moment uit. Dat vergt zeer veel begrip van onze kant, als het gaat om mensen te werven.
In de praktijk blijkt een gering deel van de mensen die zich aanmelden (meestal middels de bon in Manifest en via onze website: www.ncpn.nl) over een stevig politiek verleden te beschikken. Dat deel wendt zich ook direct tot de partij en kan daar ook snel worden ingezet. Een groter deel heeft die politieke ervaring niet en blijkt het ook niet makkelijk te hebben in onze partij. Er komt immers nogal wat voor kijken om de waarde van onze partij te zien, ondanks de zwakke organisatie en beperkte mogelijkheden ervan.
Het zal er de komende tijd dan ook vooral om moeten gaan om actiecomités op te richten, waar belangstellende activisten (op deelterreinen) kunnen snuffelen aan onze partij, waar ze samen met ons ervaringen opdoen om op die manier hun schroom voor de partij te overwinnen. Er zullen als het ware heel wat schillen om de kern van de ui moeten worden ontwikkeld.
De NCPN heeft niet alleen nieuwe leden nodig, maar vooral veel actieve belangstellenden, sympathisanten en abonnees.
Waar we niet zelf actiecomités kunnen oprichten en er wel bestaan, zullen we daaraan deel moeten gaan nemen om in de praktijk te tonen dat communistische opvattingen in veel gevallen effectief, inspirerend en perspectiefvol zijn. In dat soort comités zullen communisten hun organisatorische kwaliteiten kunnen tonen en op die manier anderen kunnen winnen voor het socialistische gedachtegoed.
De bron voor de groei van de partij ligt in actiecomités. Dat zien we heel duidelijk in ons publieke optreden rond de kwestie Servië/Kosovo. Het accent moet liggen op actie en naar buiten treden. De vervolgconferentie over de sociaal-economische strijd zal dan ook een praktische, concrete moeten zijn, waar actie-ervaringen worden uitgewisseld. Ervaring met werken (aan de poort van) in bedrijven en instellingen, ervaringen met werken in de vakbeweging, ervaringen met werken in organisaties van uitkeringsgerechtigden, en bewonerscomités. Praten en discussiëren blijft heel nodig, scholing is een eerste vereiste, maar het zijn interne voorwaarden, waar de bevolking weinig van merkt. Daarom, met een variant op het Rotterdams gezegde: "Naast woorden, vooral ook daden".
Op welk niveau liggen hiervoor dan de verantwoordelijkheden?
Concreet werken gebeurt aan de basis. Landelijk kan er alleen concreet worden gewerkt als er sprake is van nationale thema's of demonstraties. Maar ook die zijn slechts mogelijk als er een netwerk van plaatselijke activiteiten is. De concrete opbouw van de partij vindt plaats aan de basis. Maar landelijk zijn er wel twee kerntaken te vervullen:
1. Het organiseren van het debat dat moeten leiden tot het vaststellen van prioriteiten. Zonder prioriteiten valt er niet te werken. De partij kan alleen worden gemobiliseerd als er een aantal herkenbare actieterreinen wordt vastgesteld. Die discussie moet het partijbestuur starten en binnen afzienbare tijd afronden. De neuzen moeten zoveel mogelijk in dezelfde richting wijzen en we moeten onze organisatorische zwakte overwinnen door een aantal speerpunten vast te stellen. De partijleiding moet dus binnenkort, na discussie in de hele partij, met een aantal concrete actieparolen komen, waarop de hele partij kan worden ingezet (eventueel op basis van plaatselijke vormverschillen).
2. De acties steunen met materiaal en organisatorische steun verlenen. De leiding moet, nadat de prioriteiten zijn vastgesteld, gerichte pamfletten, folders, affiches en dergelijke maken en verspreiden. Ook zal Manifest, nadat duidelijk is waar de partij zich op gaat richten én op basis van de genoemde concrete activiteiten (waarvan veel verslag in de krant zal moeten worden gedaan), dan een ondersteunende rol kunnen spelen (agitatie en mobilisatie).
De landelijke en plaatselijke taken moeten elkaar voeden in een onderlinge wisselwerking.