PKK-leider krijgt geen asiel in Nederland

Door Bert Bakkenes

Murat Karayilan, een lid van de Presidentiële raad van de PKK, krijgt geen asiel in Nederland. Dit werd kortgeleden bekendgemaakt door de Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND). De reden voor de afwijzing van het verzoek is nog niet bekendgemaakt, maar de advocaten van Karayilan hebben al laten weten in beroep te zullen gaan tegen de beslissing. Van uitzetting is overigens op dit moment geen sprake.

Murat Karayilan vroeg in november asiel aan, nadat hij al een poosje in Nederland verbleef. Berichten dat hij naar Europa was gekomen omdat hij het met de nieuwe koers van de PKK niet eens was zijn complete onzin. Integendeel, Karayilan is in Europa om steun te winnen voor het vredesproject van de PKK. Om vrij te kunnen werken heeft hij natuurlijk een status nodig, en het is in het belang van een vreedzame oplossing van de Koerdische kwestie dat er snel iets op dit gebied wordt geregeld.

Nieuwe kans
Nederland kreeg dus een nieuwe kans om een bijdrage te leveren aan het vinden van een oplossing voor de Koerdische kwestie. Dit na het luchtruim te hebben afgesloten toen PKK-leider Abdullah Öcalan probeerde Nederland binnen te komen, voordat hij vorig jaar in Kenia werd ontvoerd. Opnieuw heeft de Nederlandse regering een afwijzende houding aangenomen. Blijkbaar is de druk van de Turkse staat nog steeds zo groot dat initiatieven uitblijven.

De houding van de Nederlandse regering staat enigszins haaks op de houding van het Europese Parlement dat een delegatie naar Turks Koerdistan heeft gestuurd om de huidige situatie in kaart te brengen. De leider van de delegatie is er zelfs in geslaagd om het voormalig Koerdische parlementslid Leyla Zana in de gevangenis te bezoeken. Zij zit een straf van 15 jaar uit omdat ze tijdens haar inwijding als parlementslid in de Koerdische taal sprak en Koerdische kleuren droeg. De Turkse staat beweerde dat het bezoek op persoonlijke titel was, maar de delegatieleider Andras Barsony noemde dit een "grap".

Operatie
Op 1 april is het Turkse leger een nieuwe operatie gestart tegen PKK-guerrilla's in Iraaks Koerdistan. Meer dan 7000 Turkse soldaten trokken de grens over, ondersteund door artillerie en helikopters. De kans is groot dat er nog meer eenheden zullen volgen die de laatste weken aan de grens werden samengetrokken. Er zijn een aantal gevechten geweest, maar over eventuele verliezen is nog niets bekend. De meeste guerrillastrijders hebben zich in de bergen van Iraaks Koerdistan teruggetrokken, nadat PKK-leider Abdullah Öcalan de strijders had opgeroepen de wapens neer te leggen.

Ook de guerrilla-eenheden die zich nog in Turks Koerdistan bevinden, onder meer in de provincie Dersim, hebben met aanvallen te maken. De PKK heeft bekendgemaakt dat, hoewel er wordt vastgehouden aan de vredeskoers, de guerrilla's verzet zullen bieden tegen het Turkse leger.

Antwoord
De aanvallen van de Turkse staat kunnen als antwoord worden gezien op het vredesproject van de PKK. De machten binnen de staat die goed verdienen aan de oorlog, en dus de strijd willen voortzetten, hebben nog steeds de overhand. Ook de Turkse premier Ecevit laat weinig ruimte voor vooruitgang open. In een recente toespraak ontkende hij opnieuw dat er een Koerdische kwestie bestaat. Ook beweerde hij dat de Koerdische taal niet meer dan een dialect is.

Verder blijft de druk op de pro-Koerdische Hadep-partij toenemen. Een aantal Hadep-leiders wordt er van beschuldigd dat zij op 21 maart, tijdens de viering van het Koerdische nieuwjaar, Newroz, toespraken in het Koerdisch hebben gehouden. Hoewel de taal sinds 1991 niet langer officieel verboden is, mag er tijdens officiële gelegenheden geen Koerdisch gesproken worden. In de Koerdische stad Batman zijn 7 kranten aangeklaagd omdat ze het woord Newroz volgens de Koerdische en niet de Turkse spelling hebben geschreven.

Vieringen
De vieringen verliepen in de meeste plaatsen zonder problemen. In de Koerdische hoofdstad Diyarbakir namen meer dan 250.000 mensen aan de viering deel. Ook in de meeste andere steden werden de vieringen, voor het eerst in lange tijd, met rust gelaten. Toch waren er bijna 2000 arrestaties. De meeste mensen werden opgepakt tijdens kleine illegale vieringen in onder meer Istanbul en Urfa.

Ook in Europa waren er massale vieringen. In Nederland kwamen 5000 mensen naar De Doelen in Rotterdam voor een internationale viering die rechtstreeks werd uitgezonden op Medya TV. Ook waren er straatvieringen in Amsterdam, Den Haag, Arnhem en Deventer. In Duitsland, waar de PKK nog steeds verboden is, verliepen de vieringen zonder problemen. De politie greep zelfs niet in toen er vlaggen en spandoeken van de PKK te zien waren.

Birdal
De bekende Turkse mensenrechtenactivist Akin Birdal zit intussen opnieuw in de gevangenis. Hij was vorig jaar vrijgelaten op medische gronden, omdat hij nog steeds behandeld moet worden voor de verwondingen die hij opliep tijdens een moordaanslag in mei 1999. De aanslag werd uitgevoerd door rechtse extremisten die nauw samenwerken met de Turkse staat. Akin Birdal werd veroordeeld omdat hij tijdens een manifestatie opriep tot een politieke oplossing van de Koerdische kwestie.

Nadat een nieuw verzoek om op medische gronden buiten de gevangenis te mogen blijven door de staat was afgewezen, moest de voormalige IHD- (Vereniging voor Mensenrechten) voorzitter zich opnieuw bij de gevangenis melden. In Turkse gevangenissen is medische behandeling praktisch uitgesloten en de kans is dus groot dat zijn toestand opnieuw achteruit zal gaan.

Bronnen: Verklaring Fed-Kom 31 maart 2000, Medya TV.