Goede tijden, slechte tijden, goede tijden... (slot)

Enkele conclusies

Door Rinze Visser

Het communisme als organisatie, als factor van macht, is op zijn retour geraakt. Alle tegenstanders van sociale rechtvaardigheid - zowel die in sociaal-democratische als die in communistische zin - doen hun uiterste best om met de meest vulgaire middelen het communisme naar de zelfkant te duwen en het daar te houden.

Communisme is het kwaad, het is de stank, het is de achterlijkheid, het is de lelijkheid... Het communisme staat aan de schandpaal op het plein van de wereld, waar bommengooiers, zaaiers van armoede, rechtse en ex-linkse dapperheid-na-de-muur het mogen beschimpen en bespotten.

Als de geschiedschrijving en de opvoeding van de jeugd alleen aan de kapitalisten wordt overgelaten, dan kan het over vijfentwintig jaar - en misschien wel veel eerder - wel eens zo zijn dat jonge mensen het fascisme van de jaren twintig tot en met vijfenveertig van de twintigste eeuw zien als een enigszins uit de hand gelopen, niet helemaal vrij van racisme zijnde vernieuwingsbeweging en het communisme als een beweging met maar één doel: het vernietigen van alles wat goed en beschaafd is op de wereld...

Daarom is het niet voldoende de waarheid tegenover de leugen te plaatsen, maar zal ook uit de daad moeten blijken wie achter, naast, voor - maar nooit boven! - de arbeidersklasse staat! Daarvoor is het verleden een grote bron van kennis, waaruit het inzicht tot juist handelen verkregen kan worden. Het probleem is nu dat er in de communistische beweging - ondanks dat historische feiten nooit liegen - verschillende verledens zijn, niet slechts in organisatorische zin, maar ook en vooral in interpretatie van die feiten en de omgang met die verledens. Dat brengt ook met zich mee dat in verschillende organisaties verschillende culturen gegroeid zijn.

Was niet veel dat revolutionair was, dat in burgerlijke zin? Een renaissance van de ideeën van de Verlichting, in plaats van revolutionair in de zin van de proletarische klassenstrijd? Was niet vooruitstrevendheid - de progressieve krachten..! - vaak burgerlijk-liberale vooruitstrevendheid, overdekt met linkse retoriek? Vroeger heb ik meer dan eens horen betogen dat de verdeeldheid binnen de internationale communistische beweging juist voortkwam uit toename van de kracht van het communisme; wees blij met die verdeeldheid, want die is er omdat we zo sterk zijn geworden...

Zo kan men altijd de optimist zijn, maar tegen de stelling dat ideologisch-strategische verschillen tussen de communistische krachten óók één van de oorzaken is geweest van de latere nederlagen is weinig in te brengen, dacht ik. In feite was het in veel communistische partijen introduceren van de lijn 'eenheid in verscheidenheid' een voor nationaal-opportunistisch gebruik voortborduren op dit thema en luidde de vernietiging van deze communistische partijen in. Alle problemen, alle meningsverschillen, waren en zijn terug te voeren op de vraag hoe men stond of staat ten opzichte van de arbeidersklasse, van allen die de meest wrange vruchten plukken van de ontwikkeling van het imperialistisch kapitalisme! Communisten verbinden zich op basis van de klassenstrijd en zeggen daarmee aan welke kant ze staan, voor wie en met wie ze strijden, wie ze tot de strijd zullen oproepen, welke kant ze uit zullen schieten als het nodig is. Daarover hoeft niet gestemd te worden! Dat staat bóven democratie, van welke soort dan ook! Heeft dat te maken met moraal? Ja zeker! Met de moraal van de keuze in de klassenstrijd!

Revolutionaire retoriek: op die momenten wanneer het nodig is.

Soms dwingen de feiten en omstandigheden tot een pas op de plaats. Een pas op de plaats is, zoals elke soldaat weet, niet stil staan, maar blijven bewegen! Daar waar communisten bewegen, ook al gaan ze nog niet vooruit, daar wordt de grond geschikt voor communistische invloed. Daar is communistische voedingsbodem! En, daar waar communistische voedingsbodem is, daar is het klimaat slecht voor reactie en fascisme! Die voedingsbodem is nodig om, óók onder moeilijke omstandigheden, toch weer stappen vooruit te kunnen doen en, om gereed te zijn voor de oogst als het politieke klimaat door objectieve factoren mocht veranderen!

Dat de klassentegenstander, met zijn aan hem onderhorige, wel of niet beursgenoteerde pers, leugens voor waarheid verkoopt om het communisme te bestrijden - zelfbescherming, dus! - dat is waar. Maar dat ook zaken die waar zijn, feiten dus, in die propagandaslag een grote rol spelen, dat wordt vaak over het hoofd gezien.

Bijvoorbeeld: als cijfers aantonen dat het aantal van bepaalde soorten misdaad stijgt, dan is het zeker niet verstandig deze als leugens te betitelen, om ermee aan te tonen dat het erom gaat een sfeer van repressie te scheppen. En dat zeker niet als de tegenwoordige ontwikkeling van het kapitalisme met haar ideologie van egoïsme die soorten van misdaad doet bevorderen.

Links-radicalisme leidt er vaak toe dat feiten ontkend worden omdat ze door de kapitalistische pers worden gemeld. Niet feiten ontkennen, maar wel de schuldvraag stellen!! Evenzo is dit vraagstuk op een veelheid van andere gebieden aan de orde. De kapitalistische maatschappij heeft zijn waarheden! De strijders voor het socialisme hebben hun waarheid! En het gaat dan heel dikwijls om dezelfde feiten! Niet de feiten bestrijden, maar wel de kapitalistische waarheid die aan die feiten ontleend wordt! En daar de communistische waarheid, die van de arbeidersklasse, tegenover stellen!

Het is de kapitalist in de kapitalistische maatschappij niet verboden om, ten koste van heel veel, een zo groot mogelijke winst te behalen! Het kan nooit het doel zijn van een communistische partij om dit in een kapitalistische maatschappij verboden te krijgen. Dat zou hetzelfde zijn het water te verbieden om nat te zijn... Maar het is de duurste plicht van de communisten overal en altijd de onrechtvaardigheid ervan, de gevolgen ervan voor mens en milieu, de roversmentaliteit aan de kaak te stellen! Zo alleen kunnen de arbeidersbevolking en ook anderen gewonnen worden voor de omverwerping van het kapitalisme en voor de vervanging ervan door het socialisme!

Het kan niet een sociaal-rechtvaardige samenleving zijn waar een ieder zó welvarend is dat hij of zij beschikt over een tuinman, een chauffeur en een dienstbode. Zoals er in de oudheid, ondanks het feit dat nu nog hoog opgegeven wordt over het democratisch gehalte van destijds, geen democratie kon zijn als de slaven als burgers niet bestonden.

Als communist werken in een kapitalistische maatschappij is werken met mensen zoals die maatschappij ze heeft gemaakt, met inbegrip van alle indoctrinatie van de burgerlijk-kapitalistische cultuur. Het zijn nu de restanten van wat eens een machtige communistische beweging was (een wereldbeweging!), die het communisme weer als macht moeten opbouwen! Het kan niet anders dan dat daarbij elke dag een beroep moet worden gedaan op het goede, het rechtvaardige in de mens. Het rechtvaardige, het onbaatzuchtige moet gesteld worden tegenover baatzucht, winstzucht, decadentie, oorlogsstokerij en mensenvernietiging! Het verschil laten zien!

De klassentegenstellingen duidelijk maken, liefst met dichtbij voorhanden voorbeelden, daar gaat het om.

Als alle communisten, waar ook ter wereld, het daar over eens zijn, dan zijn de cultuur- en politiek-historische verschillen ook bespreekbaar en overbrugbaar. Voor wie brengt het socialisme uiteindelijk vooruitgang? Wie worden door het socialisme uit de grootste ellende verlost? Om die mensen gaat het! Anderen zullen daar een nederlaag voor moeten lijden!