Oorlog om diamantDoor Tony Busselen, Peter FranssenIn het West-Afrikaanse land Sierra Leone woedt opnieuw een oorlog. De bevolking is er straatarm maar het land zelf is rijk aan goud, diamanten, bauxiet en andere grondstoffen. De inzet van de oorlog is de controle over die rijkdommen.In het oosten van Sierra Leone vind je de mooiste en rijkste mijnen ter wereld. In sommige gebieden liggen de diamanten als het ware voor het oprapen. (1) Maar deze rijkdom bracht het Derde Wereldland Sierra Leone geen onderwijs, voeding of gezondheidszorg. Het gemiddeld inkomen bedraagt er minder dan ƒ 2,20 per dag. Van de jaarlijkse regeringsbegroting gaat 11,3 procent naar de afbetaling van de schuldenlast. Slechts vier procent is bestemd voor de gezondheidszorg. Sierra Leone is een wingewest voor Groot-Brittannië. Dat is de fundamentele oorzaak van de armoede en van de oorlog vandaag. Het land is een voormalige Britse kolonie. Het is zo rijk aan grondstoffen, dat de Britten de kolonie na de onafhankelijkheid in 1961 nooit losgelaten hebben. Zodra hun controle over het land in gevaar kwam, stuurden ze geregelde troepen en huurlingen, schonden ze internationale wapenembargo's en sloten ze allianties met bandietenleiders en oorlogsheren. Huurlingen zorgen voor 'veilige' verkiezingenIn 1992 had de bevolking genoeg van de Britten en de politieke 'elite' die het land regeerden ter verrijking van de Britten. Links en rechts braken opstanden uit. Yusuf Hassan, een woordvoerder van het vluchtelingenprogramma van de VN, zegt: "Jarenlang werd het volk van Sierra Leone opgezadeld met een plunderende en onbekwame elite die het land als een ruïne achterliet. De woede van de arme mensen kookte over." (2)Maar de Britten bleven niet toekijken. In 1996 slaagde de Britse regering erin met financiële en militaire steun hun mannetje, Ahmad Kabbah, 'democratisch te laten verkiezen' als president. Zelfs de Britse krant The Observer moest toegeven dat Kabbah zich met de hulp van Britse soldaten (later vervangen door huurlingen van de firma Executive Outcomes) "een leger had aangeschaft dat de weg voorbereidde voor de verkiezingen en die van Kabbah in 1996 de president maakten." (3) Een jaar later moest Kabbah al het veld ruimen. Yusuf Hassan: "Toen de verkiezingen voorbij waren, was het weer zaken doen als vroeger zowel voor de elite van Sierra Leone als voor zijn westerse sponsors. De nieuwe regering riep de hulp in van de Wereldbank en het IMF, die al gauw hun gehate structurele aanpassingsprogramma oplegden. De armen bleven in de ellende leven." (4) De man die Ahmad Kabbah uit het zadel lichtte, was majoor John Paul Koroma. Die beging echter de grote misdaad "de Britse banken zoals Barclays en Standard Chartered, goed voor 80% van het bankwezen in het land, samen met mijnbedrijven als De Beers, niet voor de volle honderd procent te dienen." (5) Dat kon natuurlijk niet. Daarom stuurden de Britten en de Amerikanen een Afrikaanse interventiemacht van 30.000 soldaten, vooral uit Nigeria. Op dat ogenblik was er een internationale boycot tegen Nigeria omwille van de schendingen van de mensenrechten. Maar als economische en politieke belangen op het spel staan, tellen geen mensenrechten. Verder stuurde de Britse regering de huurlingenfirma Sandline in het veld. Die zorgde - volkomen in strijd met het VN-embargo tegen wapenverkoop aan de betrokken partijen - voor de invoer van wapens en de training van 40.000 militieleden van Kabbah. In maart 1998 capituleerde Koroma en sloot hij zich samen met zijn leger aan bij Kabbah, die opnieuw president was, tegen de grootste rebellenbeweging, het Revolutionary United Front (RUF) van Foday Sankoh. De Britse krant The Sunday Times triomfeerde: "Groot-Brittannië kan nu opnieuw de lucratieve handel opnemen van goud en mineralen."(6) Een regering van BrittenIn Groot-Brittannië was intussen de sociaal-democraat Blair premier geworden. Die zou het deze keer grondiger aanpakken. De regering in Freetown zou niet zo snel meer aan de Britse controle ontsnappen. Achter de belangrijkste staatsambtenaren verschenen Britse 'raadgevers'. Sommige functies in het nieuwe staatsapparaat werden rechtstreeks waargenomen door Britse onderdanen, afgevaardigd door de Britse regering. De hoofdboekhouder op het ministerie van Financiën werd geleverd door Groot-Brittannië. Verder zijn er ook Britse raadgevers in de belastingadministratie. Maar vooral op het ministerie van Defensie zijn de Britten het meest overtuigend de baas. Britse soldaten trainen de legerofficieren van het leger van Sierra Leone. De bekendste ingevoerde Brit is generaal Keith Biddle, voormalig inspecteur-generaal van het Britse leger en vandaag de commandant van de politie van Sierra Leone.Toch was het spel nog niet gespeeld. Het RUF van Foday Sankoh controleerde nog altijd het oosten van het land waar de belangrijkste diamantmijnen liggen. De Britten dachten Foday Sankoh snel te kunnen neutraliseren. Ze organiseerden vredesonderhandelingen in Lomé. Daar werd vorig jaar beslist dat Sankoh benoemd werd tot vice-president en tot voorzitter van de Commissie voor Mijnbouw en Wederopbouw. In ruil moest het RUF zijn troepen ontbinden en de regering vrije toegang geven tot de gebieden die het controleerde. In april van dit jaar wilden VN-blauwhelmen beginnen met de ontwapening van het RUF. De militaire leiders van het RUF voelden zich echter in de val gelokt en weigerden zich te ontwapenen. Ze namen een grote groep VN-blauwhelmen gevangen. Britse leger actief betrokkenDat paste absoluut niet in het scenario van de Britten. Die stuurden meteen het vliegdekschip Illustrious met 13 Harrier gevechtsvliegtuigen en duizend soldaten. Officieel kregen de Britse troepen de opdracht de Britse onderdanen te repatriëren. In werkelijkheid vechten ze samen met de regering van president Kabbah en met de troepen van majoor Koroma tegen het RUF. De Britten lagen twee weken geleden aan de basis van de arrestatie van de leider van het RUF, Foday Sankoh. De man, die als lid van de regering met een zeer beperkte groep lijfwachten in Freetown verbleef, werd de dag na de aankomst van de Britten aangevallen door een groep aanhangers van de president. Toen zijn lijfwachten vreesden voor het leven van hun leider openden ze het vuur. Het incident werd in de westerse pers voorgesteld als een onverantwoorde schietpartij. Maar men verzweeg dat de lijfwachten het onderspit dolven en dat Sankoh verplicht was onder te duiken. Een week later werd hij opgepakt en naakt door de straten van de hoofdstad gevoerd. De Britten brachten hem nadien met een helikopter naar een geheim gehouden plaats.Ook de Britse regeringszender BBC moet toegeven dat de rol van de Britse interventietroepen veel verder gaat dan een louter 'humanitaire operatie': "Het is duidelijk dat de Britse troepen de leiding overnemen van de VN-troepen op de grond." (7) Een woordvoerder van het RUF, Jibril Massaquoi, verklaarde dat de Britse soldaten gekomen zijn om een bende criminele politici in de hoofdstad te ondersteunen. De BBC-correspondent in Freetown, Mark Doyle, noteert hierbij dat "deze beschuldiging tegen Groot-Brittannië bij een belangrijk deel van de publieke opinie in de hoofdstad leeft. Ondanks de wreedheden (van het RUF) tegen burgers, geven veel inwoners van het land de schuld aan de regering die niets doet aan de wijdverspreide corruptie, die de echte oorzaak is van de oorlog." Sierra Leone wil geen regering in dienst van het buitenland. Het volk van Sierra Leone moet zelf kunnen beslissen welke regering ze wil. Het is niet aan buitenstaanders om te interveniëren. (8)
Sierra LeoneLigging: West-AfrikaHoofdstad: Freetown Oppervlakte: 72.000 km2 (2 keer Nederland) Inwoners: 4,8 miljoen Kindersterfte: 195 per duizend (Cuba: 10 per duizend) Levensverwachting: 38 jaar (Cuba: 76 jaar) Alfabetisatie: 68% van de bevolking kan niet lezen of schrijven (bron: Solidair, 31-5-2000) |