Verschuivingen in politiek TurkijeDoor Bert Bakkenes
Het is nog allemaal moeilijk waarneembaar en er zijn ook geen garanties dat het echt allemaal de goede kant op gaat. Maar wat vaststaat is dat er na jaren van verstarring verschuivingen gaande zijn in de Turkse politiek. Een goed voorbeeld is de verkiezing van de nieuwe Turkse president Ahmet Sezer. Als het aan premier Ecevit had gelegen was de hardliner Suleyman Demirel nog zeker vijf jaar aangebleven.
Maar om dit mogelijk te maken was een grondwetswijziging nodig. Ondanks verwoede pogingen in het parlement kwam de wijziging er niet door en Demirel moest dus op 16 mei vertrekken. Zijn opvolger Ahmet Sezer is rechter en wordt gezien als een democraat. Er bestaat geen twijfel over dat hij meer hervormingsgezind is dan zijn voorganger. GrondwetSezer heeft al een aantal keren gezegd dat de Turkse grondwet, die stamt uit de tijd van de militaire junta van de jaren '80, moet verdwijnen. Hij wil een grondwet die voldoet aan de Europese normen en waarden. In zijn eerste toespraak als president ging Sezer nog een stap verder. Hij gaf aan dat Turkije zo snel mogelijk af moet van het imago van een politiestaat. Natuurlijk steunt hij de ondeelbaarheid van de Turkse republiek, maar hij vindt wel dat minderheden recht hebben op een eigen identiteit en culturele rechten.Normaal gesproken zouden zulke uitspraken een president meteen op gespannen voet met het leger plaatsen. Maar ook in het leger zijn er veranderingen te bespeuren. Een woordvoerder voor de generale staf zei kortgeleden dat de machtsverhoudingen in de Nationale Veiligheidsraad, de echte Turkse regering, moeten veranderen. Op dit moment hebben de militairen de overhand, maar door een andere samenstelling zullen burgerpolitici de meerderheid krijgen. Het gaat nog maar om plannen, en er staat niets vast. Maar dit soort geluiden is in jaren niet meer gehoord in Ankara. EU lidmaatschapBlijft de vraag waarom deze veranderingen juist nu plaatsvinden. De beslissing van de Arbeiderspartij van Koerdistan (PKK) om de wapens neer te leggen en de strijd te verschuiven naar het politieke terrein heeft zeker een grote rol gespeeld in de veranderingen. En het staat ook vast dat de politieke en militaire leiders in Turkije ervan overtuigd beginnen te raken dat ze iets moeten doen om het lidmaatschap van de EU binnen te slepen. Zonder hervormingen geen lidmaatschap.Ondanks het feit dat er verschuivingen gaande zijn en dat er zelfs openlijk wordt gesproken over het tegengaan van martelingen in politiebureaus en gevangenissen gaat de kritiek op de nieuwe lijn van de PKK door. De vredespolitiek wordt door sommige linkse partijen en kleinere Koerdische partijen, uitgelegd als een soort verraad of een poging om PKK-leider Abdullah Öcalan te redden, die onder steeds slechter wordende omstandigheden op het gevangeniseiland Imrali verblijft. VredeswilTwijfelachtige beweringen als we kijken naar de laatste 10 jaar van de Koerdische strijd. Al in 1993 heeft Abdullah Öcalan geprobeerd, middels een eenzijdige wapenstilstand, een uitweg uit de oorlog te vinden. Dat deze poging mislukte kwam niet door gebrek aan vredeswil aan Koerdische zijde, maar door de weigering van de Turkse staat om te praten. Ook waren er een aantal provocaties die als doel hadden de vredespoging te breken.Dit lukte uiteindelijk en de oorlog werd voortgezet. Niet omdat de PKK dat wilde, maar omdat er geen andere weg open was. Sinds 1993 heeft de Koerdische beweging steeds opnieuw geprobeerd om een oplossing te vinden, een streven dat op dit moment versterkt wordt voorgezet. Het is dus geen poging om Öcalan te redden, en het is ook geen nieuwe strategie ingegeven door zijn ontvoering. Linkse kritiekSommige groepen en partijen binnen Turks links hebben altijd kritiek op de PKK gehad. Tijdens de oorlog had men kritiek op het gebruik van geweld, nu weer op het neerleggen van de wapens. Als je dit soort partijen vraagt wat ze dan zelf voor oplossingen kunnen voorleggen is de stilte oorverdovend.Steeds opnieuw komen de bewijzen dat het volk achter de strategie van de PKK staat. Dit was te zien tijdens de massale Newrozvieringen eerder dit jaar en de steun voor de democratiseringscampagnes die overal zijn gestart. Iedereen, op een paar hardliners na, heeft zich gerealiseerd dat de voortzetting van de oorlog alleen maar meer slachtoffers en zelfs de algehele vernietiging van het Koerdische volk zou kunnen betekenen RepressieDit betekent niet dat een terugkeer naar de oorlog is uitgesloten. De repressie is zeker niet afgenomen. Verschillende Koerdische kranten en bladen zijn in de laatste weken verboden en een aantal afdelingen van de mensenrechtenvereniging IHD in de Koerdische gebieden is gesloten. Ook zijn er nog steeds aanvallen van het Turkse leger op gebieden in Iraaks Koerdistan.Er zijn delen van de Turkse heersende klasse die al jaren van de oorlog profiteren, en dus geen enkel belang bij vrede hebben. Er is op dit moment een strijd gaande tussen deze elementen en de meer democratisch ingestelde krachten. Hoewel de oorlogsprofiteurs zeker nog niet verslagen zijn lijkt het er op dat de meer op Europa gerichte krachten aan de winnende hand zijn. Gezondheid Abdullah ÖcalanIntussen zijn er zorgwekkende ontwikkelingen rond de gezondheid van PKK-leider Abdullah Öcalan. In een verklaring voor Medya TV heeft Osman Öcalan, de broer van de PKK-leider, gezegd dat Abdullah Öcalan ademhalingsproblemen heeft die vooral in de nacht bijna verstikkend zijn. De juiste medische behandeling is tot nu toe uitgebleven. De berichten zijn naar buiten gekomen via de advocaten van de PKK-leider. De oorzaak van de gezondheidsproblemen zijn de omstandigheden in de isolatiegevangenis op het eiland Imrali en het vochtige klimaat. De Koerdische beweging is een campagne gestart om de gezondheidstoestand van Abdullah Öcalan onder de aandacht te brengen en de Turkse staat te dwingen medische hulp toe te staan.Bronnen: Medya TV, Persverklaring Fed Kom |