Volkscongres Indonesië bijeen

Van een correspondent

De politieke en economische situatie in Indonesië is nog verre van stabiel. Vorige maand kreeg president Abdurrahman Wahid "Gus Dur" het aan de stok met het parlement toen hij weigerde zich te verantwoorden voor het ontslag van twee ministers. Hij meende dat het parlement een presidentieel kabinet, volgens de huidige Grondwet van Indonesië, niet door middel van interpellatie ter verantwoording kan roepen. Hij wekte daarmee de woede op van de parlementsleden. Dit feit laat zien dat de positie van Wahid ten opzichte van verleden jaar verzwakt is. Maar tijdens het jaarlijkse Raadgevende Volkscongres, dat nu plaatsvindt, zal hij niet worden afgezet.

Nadat hij schriftelijk zijn spijt had betuigd over de gerezen spanningen tussen hem en het parlement en hij bereid bleek om in een besloten vergadering een verklaring te geven over het ontslag nam de spanning aanzienlijk af. Het plan om een afzettingsprocedure tegen hem te starten gedurende het congres werd losgelaten.

Regeringsrapport en Grondwetswijzigingen

Tussen 8 en 17 augustus vindt het jaarlijkse Raadgevende Volkscongres (de MPR/Madjelis Permusjawaratan Rakjat) plaats. Op de agenda van deze vergadering staat ten eerste het congresrapport van de president over zijn werk van de afgelopen tien maanden: buitenlandse en binnenlandse politiek, economie en andere zaken. Ten tweede bestaan er plannen bij de politieke partijen om veranderingen in de Grondwet van Indonesië aan te brengen. Ten eerste m.b.t. de verkiezing van president en vice-president. Er leven ideeën bij veel politieke partijen, om een rechtstreekse verkiezing van president en vice-president mogelijk te maken en ook een verandering van de structuur van het parlement en het Volkscongres door te voeren. Men denkt bijvoorbeeld aan een centraal parlement met vertegenwoordigers uit de provincies. Dit zou de Eerste Kamer worden. Nu bestaat het congres uit 700 vertegenwoordigers, 500 van het parlement en 200 benoemde leden, waaronder vertegenwoordigers van het leger. Het congres, de huidige MPR, zou gaan bestaan uit het parlement en die vertegenwoordigers uit de provincies bij elkaar. Dat zijn de belangrijkste thema's van het congres.

Naar verwachting (Dit artikel werd geschreven voor het congres begon) zal het congres ernstige kritiek leveren op het congresrapport van president Wahid. Er is veel kritiek op zijn aanpak, maar hij zal aan mogen blijven bij gebrek aan alternatieven. De kritiek zal gericht zijn op de zwakheden van Wahid. Behalve over zijn ziekte, zal het gaan om zijn wisselvalligheid en onbezonnenheid. Bovendien is hij soms ook arrogant en enigszins roekeloos.

Verbod communistische partij

Een ander belangrijk vraagstuk dat speelt tijdens het congres gaat over het congresbesluit over marxisme-leninisme en de PKI, dus Besluit 25/1966. Het lijkt erop dat het verbod op de verspreiding van marxistisch-leninistische litteratuur zal worden versoepeld, maar niet zal worden opgeheven. Er zullen beperkende regels worden gesteld door de verspreiding alleen toe te laten voor bepaalde doeleinden, zoals voor studie, aan universiteiten, enz. Maar de PKI (Communistische Partij van Indonesië) zal verboden blijven.

De situatie in Indonesië is echter erg uniek. Studenten, jeugdorganisaties en jongeren, bestuderen op dit moment massaal het marxisme-leninisme en spreken over de noodzaak van het heroprichten en legaliseren van de communistische partij. Marxistisch-leninistische boeken, vooral kopieën, worden overal verkocht en dat geldt ook voor de verboden boeken van Pramoedya Ananta Toer die vrij worden verkocht en herdrukt. De huidige democratie en vrijheid van meningsuiting en de pers- en vergadervrijheid kunnen niet makkelijk worden teruggedraaid.

Voorkomen desintegratie

Wahid heeft in grote lijnen zijn politieke doelen, zoals het voorkomen van de desintegratie van Indonesië, bereikt. Hoe het ook zij Atjeh blijft een provincie van Indonesië. De Papoea-bevolking in West-Irian mocht een eigen congres organiseren, maar van onafhankelijkheid is geen sprake, omdat Wahid's regering haar zeggenschap behoudt. Je kunt openlijk spreken over onafhankelijkheid, maar Irian of Papoea blijft een provincie van Indonesië. Het moeilijkste probleem voor Wahid vormen nu de Molukken, waar Soeharto-getrouwen een Jihad-commando naartoe hebben gestuurd. Zonder dit Jihad-commando, ongeveer 3000 bewapende manschappen, zou het daar veel rustiger zijn. Wahid heeft kortgeleden de noodtoestand uitgeroepen waardoor er kan worden begonnen met op te treden tegen de provocateurs en ook tegen die militairen die meedoen met de moslims. De regering is van plan om de oude militairen uit Ambon terug te trekken en door nieuwe troepen te vervangen. Maar de situatie in Atjeh, op de Molukken en in West-Irian, zal niet snel opgelost kunnen worden. Het is nog een hele strijd, omdat Soeharto nog mensen in het leger, in het staatsapparaat en bij de politie heeft en nog veel geld bezit. De strijd tegen die oude garde van Soeharto zal nog jaren vergen. Bovendien is het niet gemakkelijk voor Wahid's regering, omdat er over alles overeenstemming nodig is, niet alleen met de PDI-P en de PKD, maar ook met de Golkar en anderen. Er wordt intussen ook nog volop van binnenuit gesaboteerd.