Eerste hulp na vuurwerkramp voltooid

Geen ruimhartigheid bij instanties!

Door Jan Cleton

De Nederlandse bevolking liet zich van zijn beste kant zien direct na de vuurwerkramp in Enschede op 13 mei jl. en bracht 32,5 miljoen gulden op. Nu, bijna vijf maanden later, kan een voorlopige balans opgemaakt worden. Die balans geeft geen reden tot juichen. Van de ruimhartigheid die door premier Kok beloofd werd dreigt weinig over te blijven. Duidelijkheid over de oorzaak van de ramp is ook niet te verkrijgen. Het lijkt er steeds meer op dat de 'daders' gezocht moeten worden bij een falende overheid.

Een legertje psycho-therapeuten, dat half september aan het werk gaat om de traumatische ervaringen van de slachtoffers te bestrijden, ligt vooralsnog met zichzelf in de clinch over de te bewandelen weg. En ondertussen handelen de verzekeringsmaatschappijen stilletjes hun 'zaakjes' af.

Rampenfonds en giro 777

Ongeloof heerst bij de slachtoffers. "Nooit geef ik meer geld voor gironummer 777", klinkt het uit verschillende monden. "De burger mag het rampenfonds vullen, een fonds dat opgezet is voor onverzekerbare risico's ten tijde van de laatste overstromingen van de grote rivieren", zegt er een. "Overheid en verzekeringsmaatschappijen participeren daarin, maar ze laten de goedwillende mensen, die anderen willen helpen, via 777 hun potje vullen. En dan zegt zo'n meneer die met jouw 'onderhandelt' over de schade, dat je al een vergoeding van de verzekeringsmaatschappij via het rampenfonds gekregen hebt en trekt dat van het bedrag af dat je met veel moeite 'in redelijkheid' kunt bewijzen. De verzekeringsmaatschappij zegt, bij monde van zijn onderhandelaar, niet moeilijk te willen doen, want: jullie hebben het toch al zo moeilijk. Maar ondertussen schiet je er dik bij in en steken ze ook nog de centen van de goedbedoelende Nederlander in hun zak. Kotsmisselijk word ik er van. Zij hebben hun instructies van hun werkgever gekregen en brengen op die manier de laatste solidariteit om zeep."

De slachtoffers in Enschede zijn verbluft. Verbluffend is het inzicht dat velen van hen hebben verkregen, tegen alle misleidende mediageweld in. Inzicht in hoe de vork werkelijk in de steel blijkt te zitten nu de eerste emoties plaatsmaken voor de financiële realiteit, die heel anders blijkt te zijn dan de eerste berichten deden vermoeden. Tweehonderd miljoen heeft de landelijke overheid nu toegezegd, voor de grootste ramp in jaren, terwijl ze zoveel miljardenmeevallers hebben. Tienduizend mensen, die een geschatte schade opliepen van één tot anderhalf miljard gulden, adequaat helpen met 250 miljoen gulden zal niet gaan. Mensen die het slachtoffer zijn van een ramp die diezelfde overheid had kunnen voorkomen door betere regelgeving worden met een kluitje in het riet gestuurd. Zij blijken bovendien voor de verzekeringsmaatschappijen voorwerpen voor een ordinaire koehandel, waarbij getracht wordt de slachtoffers zoveel mogelijk afhandig te maken. Zelfs bij een dergelijke ramp gaat het winstmaken voor alles!

Op de plaats van de ramp zal een geheel nieuwe wijk verschijnen. De oude wijk met zijn lage huren en sociale band is van de kaart geveegd. Mensen liepen trauma's op. Wat is de toekomstverwachting van de slachtoffers?

De mens wikt, de overheid beschikt

Ondanks de goedwillendheid van de vele betrokken hulpverleners, ambtenaren, psycho-therapeuten en andersoortige hulpverleners zal er natuurlijk altijd in dergelijke situaties iets 'te kankeren' overblijven. Maar er zijn wel degelijk in de veelheid van klachten bepaalde overheersende tendensen aan te wijzen.

Daarnaast zijn er wettelijk bepaalde regelingen waaraan de overheid dient te voldoen. Voor de wederopbouw van de wijk heeft het kabinet een werkkapitaal van 270 miljoen beschikbaar gesteld. De gemeente schat 500 miljoen nodig te hebben. Het begin van de opbouw van de nieuwe wijk zal pas plaatsvinden over twee jaar. Indien de 'hulp' van tweehonderd miljoen hiervoor bestemd is, betreft het slechts een investering op de toekomst die door de bewoners terugbetaald wordt. Al met al blijft echter de vraag welk geld voor wat is? Want wederopbouw én schadevergoedingen voor een kleine 500 miljoen realiseren is onmogelijk, omdat daarvoor minstens viermaal meer nodig is. Als de oude bewoners in het getroffen gebied terugkeren worden zij dus niet alleen met veel hogere woonlasten geconfronteerd, maar zullen zij ook veel te lage schadevergoedingen hebben gekregen.

Ongetwijfeld zullen de 'gezagsdragers', zoals burgemeester Mans met steun van Kok, de wijk tot nationaal voorbeeld willen maken. Bouwbedrijven zullen met behulp van de overheid, woningstichtingen en investeerders (verzekeringsmaatschappijen?) er alles aan doen de goedwillendheid van de Nederlandse bevolking op de voorgrond te schuiven, terwijl zij gezamenlijk zoveel mogelijk - o zo legale - winst uit deze zaak willen slepen. De kosten van levensonderhoud voor de bewoners zullen tot niveaus stijgen die zij voor de ramp niet kenden. Tel uit je winst.

Winst behalen voor de slachtoffers

Voor de slachtoffers valt er slechts winst te behalen als zij zich weten te bundelen. Nu de eerste hulp verleend is, ondersteund door de humanitaire financiën en gevoelens, staan ze er weer alleen voor. Zij moeten nu de strijd tegen de profiteurs aanbinden en minister van Boxtel daadwerkelijk tot een "ruimhartige" opstelling dwingen. Dat kan slechts tot resultaten leiden als de slachtoffers zich verenigen op basis van hun gezamenlijke belangen en gezamenlijk handelen. Met name het laatste leidt tot resultaat! De economie bloeit als nooit tevoren, de meevallers zijn niet te tellen en toch wordt Enschede met een kluitje in het riet gestuurd.