Wie heeft de macht in Belgrado?

Amerika stuurt aan op confrontatie

Door Michel Collon, Pol De Vos

Links: Michel Colon, vierde van links: Pol de Vos op een anti-NAVO demonstratie in Brussel.

Op donderdag 5 oktober bestormde en vernielde een grote groep betogers het parlement, het gebouw van de staatstelevisie en het secretariaat van de Socialistische Partij van Servië (en ook van de Nieuwe Communistische Partij van Servië, nvdr). Onmiddellijk kwamen er vreugdekreten en gelukwensen uit Washington, Berlijn en Brussel. De democratie had eindelijk gezegevierd, zo heette het. Michel Collon is in Belgrado en maakt de gebeurtenissen van dichtbij mee.

Michel Collon: de bestorming van de officiële gebouwen tijdens de massabetoging bleek een goed voorbereide actie. De betogers werden geleid door honderden zeer actieve jonge mensen, die afkomstig waren uit de bastions van de oppositie, zoals Cacak en Kragujevac. Ze gingen heel systematisch te werk om een reeks sleuteldoelen onder controle te krijgen. Eerst het parlement, het symbool, dan de nationale televisie, daarna de andere media en sommige openbare bedrijven.

Dat het zo goed in elkaar stak en zo goed voorbereid was, doet mij eraan denken dat de echte leider van de oppositie, Zoran Djindjic, een tijdje geleden op de Griekse tv verklaarde dat ze het parlement zouden aanpakken als ze de verkiezingen niet zouden winnen. Het is niets nieuws trouwens: Jeltsin, die ook de steun had van de Verenigde Staten, heeft in 1992 het parlement in Moskou in brand gestoken en honderden afgevaardigden die hem niet gunstig gezind waren, kwamen daarbij om.

Een andere leider van de oppositie, mevrouw Pesic, heeft al gezegd dat het misschien nodig was een "syndroom van Boekarest" te creëren, verwijzend naar de bloedige staatsgreep in Roemenië.

Waarom zoekt de oppositie de confrontatie? Waarom weigerde ze een tweede verkiezingsronde?

Michel Collon: men zegt wel voortdurend dat Milosevic 'een dictator' is, maar Joegoslavië is een parlementaire democratie. Op 24 september waren er niet alleen presidentsverkiezingen maar ook verkiezingen voor het federale parlement. En daar heeft de Socialistische Partij van Milosevic haar meerderheid versterkt. De oppositie betwist voorlopig dat resultaat niet.

Kostunica zou die tweede stemronde gemakkelijk gewonnen hebben van Milosevic. Maar het Westen dwong Kostunica om de tweede ronde te weigeren. Washington maakt zich zorgen dat de Joegoslavische president relatief machteloos zal zijn zonder parlementaire meerderheid, wat nu met Kostunica het geval is.

Maar er is meer. Het Westen weet heel goed dat de oppositie die zij nu aan de macht brengt, grote zwakheden heeft die haar al op korte termijn fataal kunnen worden. De oppositie is zeer heterogeen. Die negentien partijen hebben maar een paar gemeenschappelijke punten: de wil om aan de macht te komen en de honger naar Amerikaanse dollars. In die coalitie vindt men mensen die elkaar jarenlang naar de strot gevlogen zijn: monarchisten en republikeinen, Servisch-nationalistische unitaristen en separatisten (uit Sandjak en Vojvodina), die totaal tegenovergestelde programma's hebben. Vanaf het moment dat de oppositie aan de macht is, zullen er snel scheuringen komen en belangenconflicten uitbarsten, dat is duidelijk. Het is gewoon onmogelijk om het programma van al die partijen te realiseren. De magische uitstraling van de 'eenheid achter Kostunica' zal niet ver reiken.

Dus moesten de tegenstellingen ten top gedreven worden en staken 'de verdedigers van de democratie' het parlement in brand. Een scenario van geweld moet het mogelijk maken het bestaande parlementaire systeem te liquideren. Voor het Westen is het grootste probleem in Joegoslavië niet de man Milosevic. Washington en Berlijn willen de weerstand van het Joegoslavische volk breken, de weerstand tegen de kolonisatie van hun land door multinationals en door de NAVO. Om dat te bereiken was Milosevic het eerste obstakel dat uitgeschakeld moest worden. Daarna zal de rest volgen, de ontmanteling van de openbare economie, de sociale diensten en het nationale leger. Met andere woorden, de ontmanteling van de bestaande staatsstructuur en het parlementaire systeem van Joegoslavië.