Over kritiek gesproken...Een paar kanttekeningen aan de vooravond van een congresDoor Anna IoannatouKritiek is een goede zaak, als de bedoeling van degene die haar uit, opbouwend is. Aan kritiek kun je gewoonlijk ook de bedoeling aflezen die erachter ligt. Daarom is het interessant de soorten kritiek nader te bekijken in gevoelige of belangrijke periodes, zeker als die gericht zijn op een communistische partij in een kapitalistisch land.
De KKE (Communistische Partij Griekenland) houdt haar 16e Congres van 14 t/m 17 december en deze gebeurtenis heeft de laatste maanden aanleiding gegeven tot vele soorten van kritiek, die echter in twee categorieën zijn onder te brengen. Aan de ene kant de kritiek, waaruit voelbaar blijkt dat de critici niet van zins zijn ook maar iets positiefs te zeggen, de kritiek dus van de monotone afbraak zonder tegenvoorstellen. Je zou zelfs kunnen spreken van dogmatische kritiek. Nieuwe 'opstandigen'Een andere vorm in dezelfde categorie is de kritiek die "het beste met de partij voor heeft", maar in wezen lastert i.p.v. te kritiseren. Het verwarrende voor veel mensen, en vaak in een beginfase van dit soort kritiek ook voor veel partijleden, is dat het soms ook uit de partijkringen zelf komt en in eerste instantie nauwelijks te onderscheiden is van goed gefundeerde en goed bedoelde opbouwende kritiek om de partij beter te laten functioneren, gebruikmakend van het recht op verschil van mening. Stapsgewijs gaat het dan in de richting van antipartijpropaganda van binnen uit (het kan jaren duren voor dit duidelijk wordt). Dit brengt weer reacties teweeg tegen dit soort 'critici' en die laatsten grijpen dan de kans om naar buiten toe duidelijk te maken, dat de communistische partij geen andere mening tolereert. En op zulke antipropaganda is de publieke opinie geconditioneerd. De massamedia staan klaar om de nieuwe 'opstandigen' uit de communistische gelederen alle mogelijke middelen te verschaffen hun ideeën aan het volk bekend te maken.Zo treedt deze binnenshuis begonnen kritiek in verscherpte vorm naar buiten en wel in de fase dat de critici al begonnen zijn de regels van het spel te overtreden (statuut, partijprogramma) en nieuwe 'glans' verkrijgen doordat de podiumlichten van de burgerlijke pers en massamedia al helemaal op de 'dissidenten' gericht staan. Deze laatsten blijven verklaren, dat al wat zij doen in dienst van het communisme of socialisme is of ook dat zij de enige echte communisten zijn en dat de partij dat helaas niet inziet.
Dit grijpt prachtig in op de - vóór een congres toch al verhevigde - aanval verhuld als kritiek op een partij als de KKE, die er steeds weer in slaagt op poten te blijven staan en niet haar ideologie inlevert. In deze ideologie zijn de critici zó geïnteresseerd. Die moet beter bewaakt en bewaard worden door de partij, anders gaat het niet goed met de communistische idealen. Dit wordt altijd weer 'bewezen' door voormalige partijleden, als voornoemd, die zichzelf in sommige gevallen voor de camera's zelfs met dé communist identificeren, iets wat de partij niet begrepen had. Persoonlijkheden uit het burgerlijke politieke leven staan klaar om t.o.v. de publieke opinie te beweren, hoe slecht het ervoor staat met de KKE, als die partij zulke goede, waardevolle kameraden 'verjaagt'. Dit hele scenario heeft zich de laatste maanden weer afgespeeld. De andere kritiekHet zou heel begrijpelijk zijn, als zo'n partij dan in de loop van de geschiedenis zeer wantrouwig gaat staan tegenover elke vorm van kritiek. Dit is een gevaar dat voortvloeit uit de omstandigheden en dat uiteindelijk niet tot het wezen van een communistische partij behoort, zoals in de regel de mensen wordt wijsgemaakt, maar door een vijandige politieke context wordt binnengedragen.Om in te gaan tegen deze negatieve mythevorming, maar ook uit overtuiging dat het zo hoort, heeft de KKE zich in de maanden die voorafgingen aan het congres, schrap gezet tegen aanvallen en scenario's en zich juist naar buiten gericht, vragend om authentieke kritiek en meningen niet alleen van partijleden, maar ook van anderen. In Griekenland is het de partij, die democratischer functioneert dan de anderen. Het 'Ontwerp Stellingen' voor het congres werd, zoals te doen gebruikelijk, maanden tevoren gepubliceerd en ter bespreking en stemming voorgelegd aan partij-organisaties op elk niveau, beginnend bij de basis. Er wordt een vergadering gehouden voor vragen en uitleg en dan nog één voor kritiek, opmerkingen en voorstellen. Vervolgens wordt erover gestemd. Misschien functioneert deze structuur niet in alle perfectie. Veel mensen, al of niet partijleden, zien misschien niet voldoende het belang in van deze manier van functioneren en geven er geen gehoor aan. Vergeleken echter bij de andere partijen in Griekenland waar zo'n democratische structuur niet eens bestaat, is de KKE veel verder in het open functioneren. Meningen, ook ingezonden, worden bekeken en in aanmerking genomen. Uiteindelijk zal het congres besluiten over de formulering en de inhoud, besluiten waar de komende vier jaar weer mee gewerkt zal worden. De praktijk is dan de maatstaf voor de juistheid, al of niet, van de door de meerderheid genomen beslissingen, want per slot van rekening heeft niemand de absolute wijsheid in pacht. |
