Spaanse soldaten op straling onderzocht

Door Ciaran Giles (*)

Het Spaanse ministerie van Defensie bevestigde dat alle 32.000 soldaten, die in de Balkan gediend hebben sinds 1992, onderzocht zullen worden. Een woordvoerder van het ministerie zei dat niemand van de eerste 5.000 soldaten, die onderzocht zijn i.v.m. blootstelling in de afgelopen maanden, een positieve testuitslag had.

Het Portugese ministerie van Defensie zei 26 december dat ze een team van deskundigen naar Kosovo zou sturen om het stralingsgehalte van de gebruikte granaten te meten, maar verwachtte niet dat haar 330 militairen aldaar onderzocht zouden worden. Spanje had iets meer dan 2.000 man gestationeerd in de Balkan, de helft daarvan in Kosovo.

Angst ontstond nadat de NAVO eerder in het jaar 2000 had toegegeven dat de gevechtsvliegtuigen uit de VS, die in Kosovo opereerden, granaten met verarmd uranium afvuurden die pantservoertuigen kunnen doorboren, tijdens het bondgenootschappelijk bombardement van de 78 dagen durende campagne in 1999.

De Italiaanse minister van Defensie, Sergio Mattarella, zei in december jl. dat Italië kankergevallen onder haar soldaten, afkomstig uit Kosovo en Bosnië, onderzoekt om te kunnen vaststellen of er een verband is met de wapenuitrusting. Een team van de Verenigde Naties dat in november jl. naar Kosovo ging, doet een vergelijkbaar onderzoek en verwacht haar bevindingen te kunnen rapporteren in februari 2001.

Bij twaalf Italiaanse soldaten die in de Balkan dienden, is kanker vastgesteld. Bovendien drie van hen, die in Bosnië hebben gediend, stierven aan leukemie het afgelopen jaar. Vier soldaten die betrokken waren bij het onderhoud van vliegtuigen, stierven eveneens aan kanker.

De woordvoerder van het Pentagon, Jim Turner, zei op 26 december jl.: "Er zijn nooit problemen geweest met leukemie of andere ziektes onder Amerikaanse troepen die in de Balkan hebben gediend. Soldaten worden regelmatig onderzocht na terugkeer van overzee."

De medische chef van het Spaanse ministerie van Defensie, kolonel Luis Villalonga, zei: "De medische onderzoeken zijn gedaan om elke angst onder de troepen weg te nemen." Hij zei dat onderzoeken door het Spaanse leger samenvielen met die van andere geallieerden, die aantoonden: "Er is geen radio-actieve verontreiniging".

Voorts zei hij dat er één Spaanse soldaat gestorven was aan leukemie bij terugkeer naar huis, waarbij geen verband gevonden was. Hij zei dat de soldaat gelegerd was in Macedonië, dat niet direct betrokken was bij de oorlog.

Het Nederlandse ministerie van Defensie zei dat het gelijke tred zou houden met de Spaanse en Italiaanse inlichtingen via de NAVO. Een woordvoerder zei dat het ministerie een rapport bestudeerde van een vakbond van militairen over een 'vredesstichter' met leukemie die in Bosnië diende (zie elders in Manifest).

Eerder in 2000 rapporteerde de Joegoslavische regering dat de streek die getroffen was door uraniumgranaten in Kosovo zich uitstrekte door het zuid-westelijke deel van de provincie. Het zwaarst getroffen waren gebieden rond steden als Prizren, Urosevac, Djakovica, Decani en Djurakovic, waar Italiaanse, Spaanse, Portugese, Griekse en Amerikaanse troepen waren gelegerd.

In haar rapport beweerde Joegoslavië dat er ongeveer 50.000 granaten zijn afgevuurd. Terwijl de NAVO verklaarde dat het 31.000 granaten betrof.

Irak heeft allang het gebruik van verarmd uraniumbommen gedurende de Golfoorlog verantwoordelijk gesteld voor de snelle toename van leukemie en andere soorten kanker, evenals neurologische en spieraandoeningen. Officiële statistieken tonen aan dat het aantal Iraakse kinderen met kanker gestegen is van 32 in 1990 naar 130.000 in 1997.

Verarmd uranium, dat een laag gehalte aan radio-activiteit bevat, wordt gebruikt in artilleriegranaten omdat het buitengewoon compact is en pantservoertuigen kan doorboren. Bij inslag veroorzaken de hulzen verarmd uraniumstof in de lucht.

Sommige experts geloven dat uraniumgranaten schadelijk zijn voor het milieu, in het bijzonder als mensen en dieren de stof inhaleren als de granaten uiteenspatten. Het Amerikaanse Departement van Defensie verdedigde het gebruik van uranium, door te zeggen dat de granaten niet meer risico's voor de gezondheid met zich meebrengen dan conventionele wapens.

(*) The Washington Post, 26-12-2000, vert. TvdK.