Iedereen er op vooruit?

Koopkracht nader bekeken

Door Jan Cleton

Bij de presentatie van de belastingherziening werd juichend aangekondigd dat iedereen erop vooruitging. Klopt, als je alleen uitgaat van de belastingen die direct naar het ministerie van Financiën vloeien. Een aantal, zogenaamd uit hun verband geraakte, aftrekposten werd geschrapt, maar op een dusdanige manier werd er geschoven dat toch iedereen er op vooruitging en uiteraard de rijken het meest.

Is het door die verschuiving van aftrekposten nu zo dat de belastingherziening daardoor gefinancierd wordt, of dat de rijken nu minder snel nog veel rijker worden? Uiteraard niet, integendeel zelfs! Het zijn in hoofdzaak de hypotheken op de toekomst die dat doen.

De drie miljoen 'eigen huis-bezitters' betalen per jaar alleen al aan hypotheekrente 38 miljard gulden. Het totaal aan uitstaande hypotheken nadert de 600 miljard gulden. Als u zich afvraagt waar al die meevallers van de regering vandaan komen, besef dan dat alleen al die drie miljoen huiseigenaren een schuld van 600 miljard hebben. Zeshonderd miljard die al geconsumeerd is en waar men nog vele jaren voor moet werken - niemand neemt of verhoogt een hypotheek om het geld op de bank te zetten, wel wordt het geld ook gebruikt om aandelen te kopen. De zes miljard die de regering Nederland 'cadeau doet' met de herziening van het belastingstelsel zijn dus slechts 'peanuts'. Noodzakelijke peanuts om te voorkomen dat de boel te snel vastloopt. Maar vastlopen doet het, onvermijdelijk.

De massa gaat erop achteruit

Reeds nu valt te constateren dat de lagere inkomens er allemaal op achteruitgaan. Om te beginnen snoept de BTW-verhoging al anderhalf procent weg. De inflatie die in het jaar tweeduizend 2,6 procent bedroeg, zal zeker hoger uitvallen. Gas, water en elektra, worden fiks duurder. De energiezuinige apparaten, waar fikse kortingen op gegeven gaan worden, zijn voor de laagste inkomens sowieso onbetaalbaar. De verwijderingsbijdrage op allerlei apparaten is ook een verkapte prijsverhoging. De gemeentelijke lasten stijgen gemiddeld met 8 procent.

De huren stijgen weer meer dan de inflatie. Voor allerlei vroeger inbegrepen service, moet nu extra betaald worden. Bezuinigen op voeding wordt steeds moeilijker omdat de onderlinge concurrentie tussen supermarkten afneemt door de fusies. Kortom, de eerste levensbehoeften waar bijna niet op te bezuinigen valt worden allemaal duurder. En dat zou tenietgedaan worden door die in verhouding kleine bedragen die de lagere inkomens nu minder aan 'Zalm' betalen? En dan moeten de laagstbetaalden er nog snel bij zijn om hun financiële achteruitgang te beperken door middel van het tijdig invullen van een belastingformulier. Iets wat voor hen al vele jaren geen zin meer had.

Als het gezinsinkomen boven de 150.000 gulden per jaar ligt, of als je in belasting-box 3 valt, dan heb je geen klagen, of echt geen klagen. Niet voor niets dat de nieuwe belastingwetgeving een pretpakket voor de rijken genoemd wordt. Hun rijkdom komt echter onverminderd voort uit de productieve arbeid van de anderen. Die anderen zijn ook bij deze 'nieuwe' belastingwetgeving, de kanslozen die niet meer kunnen verkopen dan hun arbeid en afhankelijk zijn van de wetten die door de rijken gemaakt worden.

Zeepbel-economie

Een zeepbel-economie komt voort uit 'geld dat geld maakt'. Financieel vermogen dat groeit in sterke onevenredigheid met de geleverde hoeveelheid arbeid. Vraag en aanbod op de onroerend goed markt is o.a. een mechanisme dat hier sterk toe bijdraagt. Voorbeeld: tien jaar geleden kocht men een redelijk huis voor 150.000 gulden. Datzelfde huis is nu 450.000 gulden waard. De hoeveelheid arbeid die nodig was voor de bouw van dat huis is niet veranderd. De benodigde arbeid om het huis 'in staat van nieuw' te houden, of de eventueel aangebrachte verbeteringen, kunnen ook die sterke waardestijging niet verklaren. Wat dan wel? De vrije markt die de prijs opdrijft door kunstmatig een tekort aan woningen in stand te houden en de prijs van huurwoningen navenant opdrijft. De idee dat men een dief van eigen portemonnee is, indien geen bezit opgebouwd wordt, speelt hier sterk mee. Datzelfde idee zorgt er echter voor dat men voor vele jaren een krediet neemt, in de vorm van een hypotheek, een krediet waar men nog vele jaren voor moet werken alvorens het bezit verworven te hebben. Vooralsnog waant men zich eigenaar van een woning, het is echter de hypotheekverstrekker die de woning in werkelijkheid bezit.

Casino-economie

De casino-economie is in de huidige ontwikkelingsfase van het kapitalisme, die stagneert door de wereldwijde overproductie, een belangrijke, zo niet de belangrijkste, inkomstenbron van het financierskapitaal. Uiteraard trachten zij de risico's zoveel mogelijk af te wentelen op anderen en etaleren zij zichzelf als dienstverleners. De consumenten van hun financiële 'producten' worden echter niet op sociale basis geworven, maar in het belang van de grote aandeelhouders. De consument mag ook aandeelhouder en daardoor extra kapitaalverschaffer worden, mits de risico's voor de eigen aandeelhouders minimaal zijn. Door minirecessies worden hem de aandelen wel weer afhandig gemaakt. 'Als je geschoren wordt, moet je stilzitten', maar dat moet je je dan wel kunnen permitteren. Een ander mechanisme om de kleine man zijn geld afhandig te maken, bestaat uit de loterijen. De massa mag deelnemen aan door het kapitaal opgezette loterijen met een zogenaamd charitatieve inslag, maar wie er naast hen voordeel bij hebben wordt ook door hen bepaald. En die voordelen zijn klassenbepaald! Organisaties als Amnesty International, of Artsen zonder grenzen, die zich aanpassen aan het systeem krijgen de 'sociale' peanuts toegeworpen. De rest van de samenleving mag gokken, met minimale winstmogelijkheden, of verrekken! Datzelfde geldt dus ook voor de 'kleintjes' die mee willen gokken op de aandelenbeurs