Westen bepaalt politiek in Oekraïne

VS helpen bewind bij onderdrukken oppositie

Door Annabelle Schouten

Dit alles lijkt eveneens te passen in de strategie van de VS om Rusland buiten de deur te houden. Tot die conclusies kwam het International Action Center tijdens zijn bezoek aan de tweede grootste voormalige Sovjetrepubliek. Volgens de oppositie wil Koetsjma de opstandige en enige kamer Rada opheffen en vervangen door twee kamers met afgevaardigden erin, die door hem aangewezen worden. Op een persconferentie zei de president dat hij zijn vetorecht zal gebruiken bij de wet op parlementaire verkiezingen om de oppositie te breken. Koetsjma is door middel van fraude bij de verkiezingen van 1999 aan de macht gebleven. Oleksandr Tkachenko van de Boeren Partij en Adam Martynyk van de Communistische Partij van de Oekraïne hebben hier bewijzen van en behoren nu tot de zondebokken. Tkachenko: "Er wordt druk uitgeoefend om de Oekraïne te verwesteren."

De 'Financial Times' meldde op 16 februari dat voormalig minister van Energiebeleid Timoshenko ontslagen is wegens 'corruptie'. Kort tevoren liet Koetsjma om onbekende redenen de chef van de geheime dienst vervangen.

Rechtse groeperingen helpen gedienstig mee aan de hetzecampagne tegen de oppositie. Ook Oekraïense fascisten en anti-Russische nationalisten spelen onder één hoedje met het bewind. Jarenlang hebben ze hun gang kunnen gaan en vallen nu de progressieve krachten aan. Daarnaast vormt corruptie eerder regel dan uitzondering. Journalisten die dit aan de kaak stellen, worden zoals Georgie Gongadze om het leven gebracht. Hij verdween in september vorig jaar en werd twee maanden later vermoord teruggevonden. Maandenlang protesteren mensen dagelijks verenigd in 'Oekraïne zonder Koetsjma' tegen de dictatuur. In Kiev hebben ze tenten opgezet. Een van de organisatoren heeft gezegd door te zullen gaan tot Koetsjma weg is.

De nieuwe wereldorde ziet echter geen reden het regime in de bufferzone tussen de NAVO en Rusland te vervangen. Integendeel, Koetsjma volgt gehoorzaam alle bevelen op van het IMF en de Wereldbank. Eenderde van het staatsbudget gaat naar afbetalingen aan Westerse banken. De buitenlandse schuld is verhoogd met 30 procent. Bovendien zijn prijsstijgingen van voedsel, huur, gas en elektriciteit aan de orde van de dag. En dan te bedenken dat sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie de industriële productie een daling van 70 procent heeft doorgemaakt. Het recept dat het IMF en de Wereldbank voorschrijven voor de 'patiënt' brengt het land alleen maar dichter bij de afgrond. Het IMF eist bijvoorbeeld een daling van 23 procent naar 10 procent in de export van zonnebloemen. 'The Day', een Oekraïense krant, schreef op 13 februari dat de financiële instelling in gesprekken met het regime Koetsjma heeft laten weten eind maart geen leningen te zullen verstrekken, zolang er niet op grote schaal privatiseringen worden doorgevoerd. Een soort bevel tot euthanasie.

Rusland bekijkt dit allemaal met argusogen. Onlangs heeft de Russische president Poetin een bezoek gebracht aan de Oekraïne. Naar eigen zeggen hebben de twee staatshoofden alleen gesproken over samenwerking op het gebied van defensie, ruimte en energie. Oekraïne is voor energievoorziening volledig afhankelijk van Rusland en zit ook hier met een enorme schuld opgezadeld. Koetsjma zoekt nu toenadering tot Iran, een andere Amerikaanse vazalstaat, die over de tweede grootste gasreserve in de wereld (14% van de totale capaciteit) beschikt. Er bestaan plannen voor de aanleg van een gaspijpleiding van Iran naar het Westen. Een probleem daarbij is dat het door Russisch grondgebied zou moeten gaan en aangezien het Kremlin dat allerminst op prijs zal stellen ligt een andere route voor de hand, namelijk via Armenië, Georgië en de Zwarte Zee. Aangenomen mag worden dat dit vooral gunstig uitpakt voor de Amerikaanse oliemaatschappijen.

Er zit dus meer achter de volksopstanden dan het gemiddelde nieuwsbericht ons laat geloven. Niet alleen de moord op Gongadze heeft geleid tot woede onder de mensen. Oleg Grachev, regionaal secretaris van de KPU in Kiev verklaarde aan het International Action Center: "Het is duidelijk dat de VS het politieke landschap in Oekraïne hebben gecreëerd. Je kunt niet over onrechtvaardigheid en verkiezingsfraude spreken in dit land zonder de dominantie van het IMF te noemen." Koetsjma zal in ieder geval alle mogelijke middelen inzetten om het kritische parlement uit te schakelen. De VS doen ondertussen hun best om Rusland koest te houden.

Bronnen: artikel van International Action Center, 'Financial Times', 'Radio Free Europe/Radio Liberty', 'The Day', 'Kiev Post'.