Vrede in Colombia zwak, maar nog steeds ademend

Door Aldo Madruga (*)

De VS trokken een bedrag van 1,3 miljard dollar uit om de orde in 'hun achtertuin' te herstellen en zijn bereid daar nog enige honderden miljoenen dollars extra voor uit te trekken als de buurlanden van Colombia bereid zijn het vuile (militaire) werk voor de VS te doen.

De Revolutionaire Gewapende Krachten van Colombia (FARC) zijn opnieuw vredesbesprekingen begonnen met de regering. Een gezamenlijk communiqué, ondertekend door president András Pastrana en Manuel Marulanda, een van de leiders van de genoemde guerrillaorganisatie, werd gepubliceerd aan het eind van een tweedaagse ontmoeting tussen de twee mannen. De ontmoeting vond plaats in het ontoegankelijke gehucht Los Pozos, in het zuidelijke tropische woud van het land.

Eén van de belangrijkste thema's van de nationale dialoog en onderhandelingen betreft een staakt-het-vuren en het beëindigen van de vijandelijkheden. Voordat hij per helikopter terugkeerde naar Bogotá, informeerde Pastrana, met Marulanda aan zijn zijde, de pers dat het vredesproces in het land weer begint te herleven. Niettemin, nog voordat de president was geland in de hoofdstad en ondanks de positieve ontvangst van de afspraken door de meerderheid van de politieke en sociale sectoren in het land, gingen er al sceptische en pessimistische stemmen op, die de regering van zwakheid beschuldigen omdat zij de vredesbesprekingen hervat.

In tegenstelling tot de opvattingen en eisen dat de regering de intensiteit van de confrontaties onmiddellijk moet verminderen, hebben rechtse bendes van de Verenigde Zelfverdediging van Colombia (AUC) hun acties verhevigd in de gebieden waar conflicten zijn, met name aan de grenzen met Ecuador en Venezuela. Honderden burgers uit Ecuador, met name van de inheemse bevolking, zijn gedwongen om hun gemeenschappen in Amazonia te verlaten, als gevolg van de activiteiten van onbekende gewapende Colombiaanse bendes, die voedsel en medicijnen opeisen, waarbij zij de bevolking intimideren en dreigen hen te vermoorden.

Dit heeft in Ecuador geleid tot maatschappelijke opschudding. Men kijkt met bezorgdheid naar Colombia en roept de autoriteiten en militaire instituten van Ecuador op om de bevolking te beschermen tegen deze misdaden en de grenzen te beveiligen.

Dagelijks wordt melding gemaakt van een toename van incidenten, vandalisme en angstige omstandigheden aan de grens met Venezuela, ook daar uitgelokt door 'niet geïdentificeerde' gewapende bendes die chaos creëren, terwijl conservatieve krachten druk uitoefenen en president Hugo Chavez oproepen om krachtig op te treden. Deze verdachte situaties dienen als een voortdurend argument voor diegenen die, tegen de mening van de meerderheid in deze buurlanden in, af willen dwingen dat de Verenigde Staten het Plan Colombia afkondigen, een plan dat oorlog voorstelt als het enige middel om vrede te bereiken.

Ondertussen verwelkomde de Colombiaanse minister van Defensie, Luis Ramirez, publiekelijk de aankomst van zes helikopters in Colombia, die zijn gekocht van de VS om de transport- en gevechtsluchtmacht te verbeteren. "Wij zullen doorgaan met het moderniseringsproces, omdat het de enige weg is om te garanderen dat misdaad en subversie niet voort zullen duren," verklaarde Ramirez euforisch.

Desondanks vaardigde de president direct na zijn terugkomst in Bogotá een decreet uit, waarmee de volmacht voor controle door de FARC over 42.000 vierkante kilometers tropisch regenwoud en savanne is verlengd tot 9 oktober, onder toezicht van het leger en de politie. Dit gebied staat bekend als de 'gedemilitariseerde zone'.

Pastrana en Marulanda hebben afgesproken om met grote spoed een humanitaire overeenkomst op te stellen, die het mogelijk maakt om zieke soldaten, politie en guerrilla's vrij te laten. En de FARC heeft direct aangekondigd dat zij bereid is om eenzijdig de overdracht te organiseren van de eerste 50 van de ongeveer 500 gevangenen, die zij wil ruilen voor eenzelfde aantal gevangengenomen opstandelingen.

Een andere maatregel waarover de regering en de guerrillabeweging het eens zijn geworden is de instelling van een comité van nationale bekende personen, die aanbevelingen kunnen doen om de strijd tegen de Colombiaanse paramilitaire groepen ter versterken.

Het moet vermeld worden dat de vredesbesprekingen, die gestart zijn in januari 1999, in november 2000 opgeschort werden door de FARC, die de regering ervan beschuldigde dat zij excessen toestonden en de conservatieve gewapende bendes onvoldoende bestreden.

Te midden van deze voor de vrede onheilspellende situatie kwamen de recente uitspraken van Colin Powell, de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken van de VS. Hij bevestigde de strategie van de VS om wat hij beschreef als 'het probleem van de guerrillastrijdkrachten en de drugshandel' in Colombia te overwinnen. Deze strategie bestaat uit het betrekken van alle landen in de regio bij de deelname aan de confrontatie, met andere woorden: het internationaliseren van de oorlog.

Voor dit doel is hulp ter waarde van een bedrag van 1,3 miljard dollar gereserveerd, maar de VS zijn bereid om meer te betalen om het 'probleem' volledig op te lossen, in het bijzonder met betrekking tot de guerrillastrijders.

Om die reden zijn veel Colombianen en anderen van mening dat de werkelijke bedreiging voor de zwakke vlam voor vrede die in Colombia is aangestoken, zich niet bevindt in haar eigen tropische wouden of in ministeriële rapporten vanuit Bogotá, maar gromt vanuit Washington, door haar arrogante rol als de politieman van de wereld.

(*) A.M. is redacteur van Granma International. Dit artikel is enigszins ingekort. Vertaling: J. Bernaven.