De strijd om het vuilnisgeld

Diftar maakt vuilafvoer nog duurder

Door Jan Cleton

Diftar is een begrip dat voor nog maar weinigen een inhoud heeft. Binnen enkele jaren zal echter iedereen in zijn of haar portemonnee voelen wat het inhoudt. Diftar staat voor gedifferentieerde tarieven, waar het de huisvuilafvoer betreft.

De introductie van dit soort tarief wordt gebracht als een eerlijk tarief: als je veel afval produceert, betaal je meer. Redelijk toch? Ware het niet dat...

Gedifferentieerde tarieven

Waar het gemeentelijke leges betreft, zijn de door de decentralisatie (1) veroorzaakte verschillen allang voor iedereen duidelijk. Ook de verschillen aangaande het tarief voor huisvuilafvoer zijn, alhoewel financieel (zeker voor de lagere inkomens) veel ingrijpender, aanmerkelijk. De overeenkomst tussen beide zit hem in het feit dat ze gebruikt worden als sluitposten op de gemeentelijke begrotingen.

Gemeenten moeten het, in steeds grotere mate, financieel zelf zien te rooien. Uiteraard blijven hen weinig andere mogelijkheden dan het spelen met de gemeentelijke belastingen en heffingen binnen de centraal vastgestelde richtlijnen. Deze richtlijnen zijn internationaal vergelijkbaar met die van het IMF en de Wereldbank. Alles richten op de markt en zo min mogelijk sociaal. De differentiatie wordt daardoor sterk beperkt en hoofdzakelijk naar beneden gericht. Oftewel, de melkkoe moet steeds meer 'opbrengen'.

De globalisering van het vuilnis

Ik weet niet hoe het bij u is, maar ik zie steeds weer andere vuilniswagens door de straat rijden. Volgens de 'dorpsomroeper' wordt dit veroorzaakt doordat de gemeente op zoek is naar de goedkoopste vuilophaler. De ene keer is dat de nog niet-geprivatiseerde vuilophaaldienst van een naburige grote gemeente, de volgende keer een kleine (snel fallietgaande) speler op die markt die ook zijn graantje mee wil pikken. De laatste tijd echter is er een vaste ophaler, BFI. (zie kader).

Het Franse Suez-concern komt dus mijn huisvuil ophalen. De winst gaat naar de aandeelhouders van dat concern. Een concern dat ook 'in water doet'. Zou de Nma (Nederlandse mededingings autoriteit) er ook op letten hoe dit vuilnis verwerkt wordt? Ze zullen toch wel proberen het water schoon te houden? Uiteraard niet! De Nma bewaakt de concurrentiepositie van de andere grote spelers op de markt, want zonder concurrentie geen kapitalisme. Ondertussen wordt het meest giftige afval voor een spotprijs gedumpt in de derde wereld.

Onze weinig gedifferentieerde mogelijkheden

Wij krijgen straks een container met een chip. De gemeente verhoogt de tarieven in de eerste periode niet. Dit dient om de gemiddelde hoeveelheid vuil die we afvoeren electronisch te registreren. Als we nadien moeten betalen per geleverde eenheid vuil en die hoeveelheid beduidend lager wordt, krijgen we bezoek van een ambtenaar met opsporingsbevoegdheid. Dit hoeft geen 'Big-Brother' te zijn, maar hij werkt er wel voor!

Aan deze persoon mag u dan uitleggen (en bewijzen?) dat u gebruikmaakt van de (Konmar?)-retourette, waar u alle melkpakken en andere blisterverpakkingen in het kindvriendelijke popje laat verdwijnen. Er komen chipkaarten voor flatbewoners die hun huisvuil willen dumpen in de gemeenschappelijke afvalcontainers, zodat ieder hoofdelijk aangeslagen kan worden. Futuristisch? In mijn gemeente is dit waarschijnlijk beleid met ingang van 2002. Eén ding weet ik zeker: wij gaan meer betalen om de ongevraagde rotzooi van deze zogenaamde consumptiemaatschappij weer kwijt te raken. Ongevraagde rotzooi die in steeds grotere mate veroorzaakt wordt door de reclame-uitingen die voortvloeien uit deze concurrentiemaatschappij. Die maatschappijvorm heet kapitalisme, een maatschappij die niet anders kan dan van crisis naar crisis gaan met een korte tussentijdse opleving. De hoeveelheid vuilnis gaat niet navenant mee in die cyclus, maar de berg die ten koste van de consument, en de derde wereld zonder noemenswaardige consumenten, weggewerkt moet worden groeit gestaag.

Wij en zij moeten er voor betalen in het belang van enkele profiteurs. Het is onzerzijds niet zinnig deze tegenstelling tussen bezitters en niet-bezitters van de productiemiddelen verder onder te verdelen. Het wordt steeds meer zaak de gedupeerden tegenover de profiteurs te stellen, om gezamenlijk een planmatige maatschappij in het belang van het voortbestaan op sociale basis te creëren. In tegenstelling tot de (vrije markt-)wetten van de jungle, die slechts de tweedeling tot het onaanvaardbare kunnen opvoeren. Socialisme dus.

Noten:

Decentralisatie: veroorzaakt door de zich terugtrekkende centrale overheid. Gemeenten kregen een zogenaamd grotere beslissingsbevoegdheid op vele terreinen. Het resultaat is dat er ook een steeds grotere tweedeling groeit tussen rijke en arme gemeenten. Gemeenten die het financieel niet redden - zeker als dat veroorzaakt wordt door een goed sociaal beleid - worden onder curatele gesteld (een artikel 12 gemeente).

BFI en Watco verder als Sita

ARNHEM - Afvalverwerkers BFI en Watco gaan samen verder als Sita. Daarmee ontstaat de grootste afvalverwerker van Nederland, met hoofdkantoor in Arnhem. BFI is gespecialiseerd in het ophalen van afval en Sita in verwerking. Beide waren dochters van het Franse megaconcern Suez. Sita heeft een omzet van één miljard gulden in Nederland met tachtig vestigingen en 3400 medewerkers. Moederconcern Suez houdt zich bezig met water, energie, communicatie en milieuzorg. (Apeld.C.6-6-2001)