Iers nee tegen Nice

Verdrag gaat over militarisering, niet over uitbreiding

 

Van de redactie buitenland

Het verdrag van Nice gaat over militarisering, niet over uitbreiding, vindt 'Action from Ireland' (AFRI) (1). Zulke overwegingen hebben kennelijk ook meegespeeld bij het stemgedrag van de meerderheid van de Ieren die NEE zeiden tegen Nice. Het gaat in Ierland om meer dan alleen een slechte regeringscampagne of een stemuitslag die voortkwam uit een laag opkomstpercentage. Het Ierse volk laat zich niet in slaap sussen door mooie woorden en wenst niet deel te nemen aan de Europese militaire NAVO-avonturen.

Commerciële belangen sturen het algemene militaire beleid. De reusachtige militaire aanpassingen die nu door nieuwe leden van de NAVO worden uitgevoerd en door landen, die van plan zijn deel te nemen aan de RRF (snelle interventiemacht), betekenen een 'triomf' voor de wapenindustrie. 'Action from Ireland' (AFRI) voerde campagne met de opvatting, dat een meer progressieve agenda, gebaseerd op de werkelijke veiligheidseisen van gewone mensen - anders dan die van wapenhandelaren en oliemaatschappijen - zou worden bevorderd door een Ierse afwijzing van het Verdrag van Nice.

Verdrag gaat over militarisme, niet over uitbreiding

Wat de redenen zijn om te stemmen tegen het Verdrag van Nice wordt uitgelegd door Andy Storey, voorzitter van AFRI. Hij meent dat er dringende vragen moeten worden gesteld over de vermeende verstrengeling tussen het Verdrag van Nice en de uitbreiding van de EU. Zoals de voorzitter van de onafhankelijke referendumcommissie, de heer Justice Thomas Finlay, verklaarde, is wettiging via een referendum niet een aanbeveling voor uitbreiding van de EU."

Het boekje met informatie, uitgegeven door de Ierse referendumcommissie, heeft het niet over uitbreiding, integendeel, het legt er de nadruk op, dat het verdrag bezorgdheid oproept over de wijzigingen in de besluitvormingsprocedures in de EU en over de aanvaarding van verantwoordelijkheid binnen de EU aangaande militaire zaken.

Desondanks beweren vele voorstanders van het verdrag, dat afwijzing ervan door Ierland het tempo van uitbreiding van de EU zal vertragen. Ook indien dit waar zou zijn, zou het toch nodig zijn dit in de context te plaatsen van ernstige belemmeringen die reeds opgetreden zijn in het proces van uitbreiding met andere landen.

Oponthoud en getreuzel

De Spaanse regering dreigt uitbreiding te blokkeren, tenzij Spanje de garantie krijgt, dat het toegang blijft houden tot structurele fondsen van de EU; een eis, die ook door de nieuwe Italiaanse regering op tafel is gelegd. De Franse regering werpt hoge barricades op voor toetreding van Polen en gebruikt dit als onderhandelingspunt bij het beschermen van het hoge niveau van EU-subsidies voor Franse boeren. De regeringen van Duitsland en Oostenrijk blijven erbij, dat zij alleen nieuwe EU-leden zullen accepteren als de werknemers uit deze kandidaatlanden gedurende langere tijd geen vrije toegang tot de Europese banenmarkt krijgen.

Al dit oponthoud en het getreuzel gaan maar door en dat is de reden waarom Ierland het verdrag niet zal accepteren. Het argument, dat Ierland in z'n eentje uitbreiding van de EU kan saboteren door deze afwijzing, gaat voorbij aan het feit, dat vele andere EU-staten reeds uitbreiding blokkeren om zo hun eigen economische belangen te beschermen.

Belangen wapenindustrie

Eén van deze economische belangen is voor veel regeringen de wapenindustrie. Het Verdrag van Nice zegt: "Voortschrijdende ontwikkeling van een gemeenschappelijk defensiebeleid wordt ondersteund, indien lidstaten dit wensen, door samenwerking onderling op het gebied van bewapening." Een dergelijke samenwerking bestaat kennelijk al.

Onlangs schreef de Financial Times, dat de Franse regering haar wapenaankoopbeleid aan de andere EU-landen heeft geopenbaard om er zeker van te zijn dat Franse bedrijven de voorkeur genieten voor offertes inzake contracten met EU-staten.

De Franse minister van Defensie heeft deze initiatieven ontwikkeld in het kader van het ontstaan van de nieuwe EU-RRF (snelle interventiemacht) en de aankopen in de hele EU, zoals bij de ontwikkeling van het militaire transporttoestel, de A400M.

Ter voorbereiding op de deelname aan de RRF heeft de Ierse regering reeds 40 pantservoertuigen gekocht, en er zullen er waarschijnlijk nog 40 volgen, samen met 80 'lichte tactische' voertuigen en een paar helikopters. Een dergelijke enorme investering onttrekt fondsen aan andere gebieden, zoals de armlastige Ierse gezondheidszorg. Gegeven het feit, dat formele aanvaarding van verantwoordelijkheid binnen de EU over militaire zaken deel uitmaakt van het Verdrag van Nice, is een openbaar debat over een dergelijke bestemming van bronnen volkomen terecht.

Commerciële belangen en bewapening

Ook nog andere commerciële overwegingen zullen in de komende jaren de koers bepalen in het EU-veiligheidsbeleid, zoals bijvoorbeeld de toegang tot de gebieden rond de Kaspische Zee met hun rijke gas- en oliebronnen. Aldus de New York Times: "De strategische gevolgen (in de Kaspische Zee-gebieden) fascineren Westerse veiligheidsmensen even sterk als het financieel beheer ervan oliebaronnen verlamt."

Er hoeft niet noodzakelijk aan een zorgvuldig voorbereide en uitgewerkte complot-theorie te worden gedacht. EU-beleid wordt niet door deze overwegingen alleen bepaald, maar toch kunnen de politieke overwegingen van nu niet helemaal buiten beschouwing worden gelaten. Arme landen handelen op grond van vermeend eigenbelang, zoals hiervoor aangegeven, in relatie tot de bezorgdheid van regeringen over uitbreiding van de EU, en het valt te verwachten dat eigenbelang (en de belangen van medestanders) het militaire en veiligheidsbeleid zal helpen bepalen.

Het is dit economische eigenbelang, dat in ieder geval ten dele, de militarisering van de EU, zoals vastgelegd in het Verdrag van Nice, onderbouwt. Maar dit punt komt niet overeen met de belangen van de meeste Ieren of de belangen van vele mensen in de kandidaat-landen of verder weg.

Echte veiligheid wordt beter gewaarborgd door het voorzien in basisbehoeften - zoals voeding, onderdak en bescherming van het milieu - dan door agressief militarisme. AFRI gelooft, dat een meer progressieve agenda, gebaseerd op de werkelijke veiligheidseisen van gewone mensen - anders dan die van wapenhandelaren en oliemaatschappijen - zal worden bevorderd door een afwijzing van het Verdrag van Nice hier te lande.

De discussie over Europa is nog niet beëindigd. Het Ierse referendum afdoen als een ongelukje dat, net zoals in Denemarken, in tweede termijn wel zal worden hersteld, gaat voorbij aan de diepe bezorgdheid van miljoenen mensen in Europa over de negatieve gevolgen van het 'Europa van de concerns'.

  1. Andy Storey is voorzitter van 'Action from Ireland' (AFRI), een Ierse organisatie, die zich inzet voor zaken inzake recht.

(*) Gebaseerd op artikel van Rick Rozoff in Irish Times, 31-5-2001, vertaald door Toos Plug.