Met het gewicht van 'Plan Colombia' dat zwaar drukt op de streek rond Putumayo, waar langs de Colombiaanse grens coca verbouwd wordt, gokt de VS op militaire en ontwikkelingssteun om de kwade effecten voor het noordelijk grensgebied van Ecuador te verzachten. De eerste van 8 miljoen dollarbemiddeling van het internationale hulpprogram AID zijn in december binnengestroomd. De drie noordelijke provincies van Ecuador: Esmeraldas, Carchi en Sucumbios zullen al gauw de aanleg van wegen, drinkwaterprojecten en bruggen zien. Tegelijkertijd worden echter militairen uit het zuidelijk grensgebied naar het noorden overgeplaatst die een aantal nieuwe legerbases zullen betrekken.
De VS maken plannen om dit jaar 12 miljoen dollar door te sluizen naar politie en militaire eenheden, gevolgd door nog eens 19 miljoen dollar als het bedrag van 882,29 miljoen dollar voor het 'Andes Regio Initiatief' (ARI), door de Bush-regering gesteund, dit najaar goedgekeurd wordt.
Een conceptrapport aan het Congres, dat het budget voor de uitgaven van Bush voor buitenlandse betrekkingen toelicht, aangeboden op 27 april jl. stelt dat het geld bedoeld is voor training en assistentie van politie en speciale eenheden van leger, lucht- en zeestrijdkrachten. Ook zal een deel van het geld gebruikt worden voor moderne communicatiemiddelen, onderhoud van helikopters, nieuwe legervoertuigen en het aanleggen van voorzieningen. Het ministerie van Defensie van Ecuador maakt plannen voor aankoop van nieuwe helikopters en voor het bouwen van patrouilleboten.
In het eens zo rustige Lago Agrio, waar linkse guerrilla's en rechtse paramilitairen uit Colombia vaak over de grens wat rust nemen en daar de bars en bordelen bezoeken, zal er binnenkort een versterkte militaire basis en een politiebureau verrijzen. Ecuadoraanse speciale eenheden patrouilleren in de plaats en de omliggende grensstreek en binnenkort wordt door een netwerk van antidrugscontroleposten een verscherpte controle in de regio uitgevoerd op het smokkelen van chemicaliën, drugs en wapens. De geplande stroom van miljoenen dollars voor de verwaarloosde streek is welkom, maar groepen burgers in Ecuador die vrezen overspoeld te worden door het conflict in Colombia zien met ongenoegen de daarbij behorende militarisering.
VS-functionarissen in Ecuador bagatelliseren de omvang van de militaire hulp en beweren dat het gewoon een voortzetting is van het al jaren bestaande antidrugsstreven. "Wij zien wel wanneer de 12 miljoen dollar er komt", zegt een woordvoerder van de VS-ambassade in Quito, "als de financiële steun zich uitbreidt over voorzieningen voor communicatie en transport, dan is het niets nieuws, alleen een uitbreiding van wat wij al doen". Hij vermeldt dat er een politietrainingsschool is opgericht in Carcelan, een tienjarenproject van 2 miljoen dollar; de VS-douane een speciale antidrugsgroep heeft opgericht, kosten 1,5 miljoen dollar, om de drugssmokkel te bestrijden; er zojuist een controlepost in Baeza aan de hoofdweg van Sucumbios naar Quito geopend is, kosten 2 miljoen dollar; de VS de operatie van de veiligheidsdienst van de politie tegen drugstransporten willen steunen en de inspectie in de haven van Ecuador willen uitbreiden; ongeveer 65 miljoen dollar wordt besteed om de lengte van de landingsbanen te vergroten en andere verbeteringen aan de FOL-basis in Manta aan te brengen om deze geschikt te maken voor AWACS-surveillancevliegtuigen en tankers-in-vlucht waarvan de operaties in oktober zullen aanvangen. De omvang van het VS-personeel, gestationeerd in Manta, zou tot 400 kunnen stijgen.
SouthCom kocht onlangs de nodige goodwill door humanitaire donaties, 500.000 dollar voor apparatuur van openbare veiligheid in Ecuador en 300.000 dollar voor het landelijke Rode Kruis.
Gonzalo Lopez Maranon, een bisschop van de provincie Sucumbios waarin Lago Agrio ligt, zei dat de militaire aanwezigheid in de grensstreek verontrustend is. "Wij hopen oprecht dat de gewapende krachten weten wat zij hier doen door hun aanwezigheid. Het kan in zekere zin de schijn hebben van een massale militaire operatie, maar dan met een overmatig militair vertoon, weinig efficiënt en een hoop overlast voor de Ecuadoraanse bevolking."
Ecuadoraanse grensplaatsen. Vluchtelingen komen sporadisch over de grens, het VN Hoge Commissariaat voor Vluchtelingen telde eind vorig jaar 1602 vluchtelingen en 151 asielzoekers in Ecuador.
Het afgelegen Awa-inheems reservaat, aan de grens met de provincie Nario in Colombia zal speciale aandacht krijgen. Zes en tachtig kilometer wegdek is hersteld tussen de steden Tufino en Chical; vijftien bruggen zijn in aanbouw: vijf voor auto's, vier voor vee en elf voor voetgangers, om Awa-gemeenschappen en hun producten toegang te geven tot de markten.
De projecten die door AID gefinancierd worden zullen gecontroleerd worden door de Internationale Organisatie voor Migratie (OIM), gevestigd in Genève, die ook werkt aan projecten aan de Colombiaanse kant van de grens. "Met alle problemen die opkomen kwam het idee om deze kwetsbare grens te beschermen als voorbereiding op een mogelijke migratie en verplaatsing van mensen en tegelijk met het doel de grondslag te leggen voor toekomstige ontwikkeling", aldus Alejandro Guidi, programmaleider van de 'OIM' in Ecuador.
Critici vragen zich af of een grotere ontwikkeling en militarisering in staat zijn om het Colombiaanse geweld buiten de deur te houden, zij menen dat het in feite het land wel eens juist in het conflict kan betrekken. Defensieminister Unda bagatelliseert het risico: hij verwacht een groeiende versterking van de veiligheid aan de grens voor de komende tien jaar, waardoor "geweldplegingen en gevolgen daarvan voorkomen zullen worden". Hij benadrukt: "zover wij weten hebben Colombiaanse guerrillastrijders er geen belang bij om Ecuador aan te vallen". Maar Ulcuango is er niet zo zeker van dat Ecuador vrij zal blijven van Colombiaanse slachtingen: "Wij zijn een klein en een zeer kwetsbaar land", waarschuwt hij. (Vertaling Thomas Janssen)