|
In de actuele discussie over cultuurrelativisme, over hogere en lagere beschavingsvormen wordt de terreurramp in de Verenigde Staten van Amerika teveel als maatstaf genomen, waarbij er bovendien sprake is van opportunisme. Voor het innemen van een marxistisch-leninistisch standpunt over beschavingsvormen is echter niet de godsdienst doorslaggevend maar wel het peil van de vooruitgang - ook waar het kapitalistische ontwikkeling betreft - in de zin van rechten en voorzieningen voor en emancipatie van de arbeidersklasse en andere werkende mensen. In hoeverre is er sprake van een solidariteitsbeginsel, van collectieve waarden, van toegankelijkheid tot onderwijs en gezondheidszorg, van de mogelijkheden tot deelname aan cultuur en kunst, stemrecht voor de arbeidersklasse, voor vrouwen, enzovoort?
Het gelijkstellen van alle culturen en alle beschavingen wordt ten onrechte als een communistisch standpunt gezien. Want het uitgaan van de gelijkwaardigheid van alle mensen is niet hetzelfde als stellen dat alle beschavingen gelijkwaardig zijn. Communisten kunnen geen ander standpunt hebben dan dat alles beweegt en in ontwikkeling is: dat een ontwikkelde kapitalistische maatschappij van een hogere waarde is dan een feodale maatschappijvorm, dat een ontwikkelde socialistische samenleving moreel hoger staat dan een kapitalistische. Dat standpunt geeft daarmee niet een morele of andere waarde aan mensen die zich binnen die verschillende samenlevingsvormen bevinden.
De meest felle verdedigers van het kapitalisme en van de imperialistische staten - vooral na 11 september - vallen het beschavingsgelijkheidsstandpunt van de cultuurrelativisten aan door te beweren dat de ontwikkelde kapitalistische landen een hogere beschavingsvorm kennen dan landen waar de cultuur en het leven over het algemeen gebaseerd zijn op de islam. Zij spelen op die manier het kweken van tegenstellingen tussen mensen in de kaart. Wel is het zo dat in veel religies, en zeker ook in de islam, bepaalde absolute en behoudende tendenzen aanwezig zijn. Dat is opvallend aanwezig bij alle fundamentalistische en orthodoxe strekkingen. Voor zover dat soort ideeën de maatschappelijke ontwikkelingen bepalen en de vooruitgang in de weg staan, hebben de critici van de islam (maar ook van andere behoudende religieuze stromingen) gelijk.
Als we deze criteria als uitgangspunt nemen is het bovendien zeker niet ongepast het Europese kapitalisme qua beschaving (nog) hoger te stellen dan dat van de Verenigde Staten van Amerika. Het blijft zeker nodig alert te zijn op, vanuit godsdiensten gedreven, fanatici - die bijna altijd óók felle anticommunisten zijn - die zeker voor ontwrichting kunnen zorgen door hun bijdrage aan een permanente (semi-)oorlogstoestand en zo het bestaande beschavingspeil in hoog ontwikkelde kapitalistische landen kunnen ondermijnen.
Maar de beschaving die de rechtse scherpslijpers en VS-verheerlijkers willen verdedigen is de hegemonie van het imperialisme; de hegemonie van het ontwikkelde deel van de kapitalistische wereld boven de onderontwikkelde kapitalistische wereld; het instandhouden van de ongelijkmatige ontwikkeling van de feitelijke onderdrukking van arme landen en het daar instandhouden van onderdrukkende regimes, (half) feodale praktijken; van het instandhouden van de roofpolitiek, van de uitzichtloosheid en armoede.
Het is deze beschaving - de beschaving van de arrogantie en de roofzucht - die zij van een hoogstaand niveau achten en superieur vinden aan andere. Het is deze beschaving die kan wedijveren met de leefwijze van de kleine elitaire klieken in de lager geachte beschavingen, die de bevolkingen uitzuigen, dictatoriaal regeren en veelal op de vriendschap van de imperialistische staten kunnen rekenen.
Vanuit het historisch besef dat communisten eigen hoort te zijn bestaat de wetenschap dat religies zwaar kunnen drukken op culturen en zodoende remmend kunnen werken als het om ontwikkeling en vooruitgang gaat; dat de reformatie in Europa gunstig is geweest voor de ontwikkeling van het kapitalisme, dat secularisatie (terugdringen van de godsdienstige invloed op staatszaken) ook belemmeringen opruimt ten gunste van het uitbannen van het feodalisme en kapitalistische ontwikkeling mogelijk maakt. Godsdiensten spelen vaak een rol, maar niet doorslaggevend. Doorslaggevend zijn de stand van de economische ontwikkeling en de stand van zaken met betrekking tot de voorwaarden een hogere trap van ontwikkeling te bereiken: de historische noodzakelijkheid.
De belangrijkste verdediging van 'onze' beschaving in hoog ontwikkelde kapitalistische landen is niet de verdediging van de mentaliteit van de heersende klasse en haar aanhang, maar van die van de verworvenheden van de arbeidersklasse! Het zijn die verworvenheden die vooral verdedigd moeten worden tegen de pogingen van de kapitaalbezitters in de hoog ontwikkelde kapitalistische wereld om ze te elimineren. Het zijn die verworvenheden, het is die beschaving die de imperialisten in een verbond met de heersende klieken in de arme landen nooit willen toestaan ten gunste van de mensen die nog nauwelijks over enige sociale rechten beschikken.
De godsdiensten waarop beschavingen en culturen in de door de kapitalisten beheerste en gecontroleerde arme wereld gebaseerd zijn, welke remmende rol ze ook spelen, zijn niet van doorslaggevende betekenis, maar wel de stand van organisatie en strijd én de ingenomen positie ten opzichte van het communisme!
De grootste vijanden van de voor de arbeidersklasse en alle gewone mensen belangrijke beschaving zitten in de westerse landen zelf, met hun voortdurende pogingen tot afbraak van gemeenschapsvoorzieningen, het uitkleden van het solidariteitsbeginsel in de wetgeving. Deze grootste vijanden willen deze voor kapitalistische begrippen hoogstaande beschaving niet verdedigen. Wat ze willen verdedigen is het recht om deze beschaving te ondermijnen en het onmogelijk te maken voor andere volken - nog ooit deze vorm van beschaving te bereiken.
'Onze' beschaving verdedigen. Deze zin betekent voor de een nog niet hetzelfde als voor de ander. Wanneer men spreekt van een 'superieure' beschaving en daarmee bedoelt het recht van de heersers om andere mensen uit te buiten en het recht deze uitbuiting met de meest geavanceerde wapens te verdedigen, als men hiermee tegelijkertijd de 'superioriteit' van de 'westerse mens' wil aanduiden, dan is dat niet anders dan racisme.
Wanneer men spreekt van een 'superieure' beschaving en daarmee bedoelt een hoogstaand peil van voorzieningen, waar armoede niet verhongeren betekent en men deze beschaving iedereen op deze wereld toewenst en dit alles in het Westen wil verdedigen tegen de 'westerse' elites, dan dient men de vooruitgang.