Michael Parenti over de grote thema's van deze tijd
De strijd tussen goed en kwaad anders bekeken
Door Els Dufour
Er zijn niet veel van die boeken, maar ze zijn er. Boeken die vragen opwerpen, discussiestof opleveren én antwoorden-met-concrete-argumenten geven. Boeken die proberen te verklaren waarom de zaken zijn zoals ze zijn. 'Zwartthemden & roden, rationeel fascisme en de omverwerping van het communisme' van de Amerikaanse politicoloog Michael Parenti is er zo een.
Op een originele manier behandelt de auteur de grote thema's van deze tijd - fascisme, kapitalisme, democratie, communisme.
Parenti over fascisme
Kapitalisme en fascisme zijn twee zijden van dezelfde munt, zo beweert Parenti. De kapitalisten hebben het fascisme altijd gebruikt om hun belangen veilig te stellen. Ook vandaag flirten westerse kapitalistische staten met het fascisme. "Het fascisme heeft nooit naar een sociale oplossing gestreefd ten dienste van het gewone volk, integendeel. Het fascisme zocht een reactionaire oplossing door al de lasten en verliezen in de schoenen van de werkende bevolking te schuiven. Ontdaan van alle ideologische en organisatorische troep is het fascisme niets meer dan een definitieve oplossing voor de klassenstrijd; de totale ondergang en uitbuiting van democratische krachten ten bate van de hoogste financiële kringen."
... over kapitalisme
Het kapitalisme betekent voor Parenti onder meer steeds grotere rijkdom voor een minderheid en schrijnende armoede en onderdrukking voor de meerderheid. Kijk maar naar Oost-Europa. "Toen de herinvoerders van het kapitalisme de macht hadden overgenomen in Oost-Europa en de Sovjet-Unie, deden ze er alles aan om de nieuwe situatie van institutionele plunderingen, individuele hebzucht, lage lonen, stompzinnige popcultuur en beperkte electorale democratie wortel te laten schieten. Ze ontmantelden het openbare bezit van de productiemiddelen en het hele netwerk van sociale voorzieningen dat ooit ter beschikking stond van de bevolking. Zij integreerden de voormalige communistische landen in het globale kapitalistische systeem door de uitverkoop van het land, de arbeid, de natuurlijke rijkdommen en de markten. Zo werden deze landen al vlug verarmde derdewereldlanden."
... over revolutie
Revoluties zijn democratische ontwikkelingen die de vrijheden van de mensen uitbreiden en de politieke en economische onderdrukking drastisch verminderen, zegt Parenti. "De Amerikaanse beleidmakers beweren dat elke zege van sociaal-revolutionairen een aantasting is van de vrijheid op wereldvlak. Die bewering klopt niet. De Chinese revolutie (1949) vertrapte de democratie niet: tijdens het benauwende feodale regime was er van democratie geen sprake. In Cuba maakte de revolutie geen einde aan de vrijheid, zij maakte korte metten met een gehate door de VS gefinancierde politiestaat. () Uiteraard beperkten revoluties wél de vrijheden van de klasse die de bedrijven in handen had en van andere voorrechten. De revolutie beperkt de vrijheid om privé-investeringen te doen, ongeacht de gevolgen voor mens en omgeving, ze perkt de vrijheid in om te genieten van een obscene rijkdom en de arbeiders intussen hongerlonen uit te betalen, ze remt de vrijheid af om de staat te behandelen als een privé-agentschap in dienst van een bevoorrechte kliek, ze beknot de vrijheid zich te verrijken door kinderarbeid en kinderprostitutie, ze verwerpt de vrijheid vrouwen als bezit te behandelen, en ga zo maar door."
... over communisme
Zonder een geromantiseerd beeld te geven, benadrukt Parenti - tegen de stroom in - de verdiensten van het communisme. Hij spreekt overigens niet over de val van het communisme maar over interne en externe krachten die het communisme omverwierpen. "Oost-Europa, Rusland, China, Mongolië, Noord-Korea en Cuba zijn landen waar het revolutionaire communisme ervoor zorgde dat de overgrote meerderheid van de bevolking een beter leven leidde dan het beklagenswaardige bestaan dat hen was toebedeeld door feodale heren, militaire leiders, buitenlandse bezetters en westerse kapitalisten. Het eindresultaat was een drastische vooruitgang van de levensomstandigheden van honderden miljoenen mensen. Voor de eerste en tot nu toe de laatste keer in de geschiedenis gebeurde dit op zo'n grote schaal."
... over ecologie
Parenti analyseert de ecologische problemen niet als een individuele kwestie van de mens die zijn eigen nest bevuilt, maar als een resultaat van het kapitalisme, van de belangen van de multinationals. De strijd om het milieu is daarom een onderdeel van de klassenstrijd. "Bekommernis om het leefmilieu ondermijnt het kapitalisme. Als we een schoon milieu willen, moeten we plannen en duurzame productieprocessen ontwikkelen. De wildgroei van de 'vrijewinsteconomie' is uit den boze. Als we een schoon milieu willen, moet er spaarzaam geconsumeerd worden en moeten we afrekenen met kunstmatig opgepept potverteren. Als we een schoon milieu willen moeten we kiezen voor goedkope, natuurlijke energiesystemen en niet voor dure, vervuilende. De implicaties van deze ecologische bedenkingen zijn voor de kapitalist een verschrikkelijke nachtmerrie."
... over marxisme
De fundamentele concepten van het marxisme zijn voor Parenti vandaag belangrijker dan ooit. "Is Marx vandaag nog relevant? Ja, voor wie wil weten waarom de media oppervlakkig nieuws brengen, waarom steeds meer mensen in de VS en in het buitenland het economisch slecht hebben terwijl een kleine groep mensen alsmaar rijker wordt, waarom er wereldwijd zoveel privé-rijkdom en armoede is, waarom VS-troepen in talloze landen interveniëren, waarom een rijke en productieve economie van de ene crisis in de andere glijdt, waarom er werkloosheid is en sociale behoeften worden genegeerd en waarom zoveel politici niet bereid of in staat zijn de belangen van het volk te dienen."
'Zwarthemden & roden. Rationeel fascisme en de omverwerping van het communisme' is net verschenen bij EPO. Het boek is 225 bladzijden en kost 40 gulden. Te bestellen bij de NCPN.
