Turkije: Bedrieglijke heiligen, stuntelige uitdagingen

Door E.M.

 

 

 

Een paar weken geleden werden de twee fundamentalistische partijen van Turkije in diskrediet gebracht door aantijgingen van corruptie. Zij werden ervan beschuldigd grote sommen geld te hebben verduisterd van het gemeentebestuur van Istanboel. Afgelopen week gebeurde iets vergelijkbaars met een gerespecteerde 'heilige' vertegenwoordiger van de sociaal-democraten, Erdal Inonu, die op het punt stond een nieuwe partij op te richten. Terwijl de schandalen zich aaneenrijgen, probeert de Turkse burgerij greep te krijgen op een aantal internationale ontwikkelingen.

Twee weken geleden publiceerde de New York Times een zeer belangrijk artikel over Turkije, geschreven door William Safire. Hij was de man die vroeger de speeches van Nixon voorbereidde. In zijn artikel houdt hij een denkbeeldig interview met president Nixon, waarin Nixon zegt: "Net zoals we ooit China gebruikten tegen het communistische blok zullen we nu Turkije gebruiken tegen Irak." En dat zullen ze zeker doen.

In de afgelopen twee weken hebben we gezien hoe vaak de Turkse bourgeoisie de imperialisten onhandig uitdaagt. Eerst bekritiseerden zij de Amerikaanse imperialisten met betrekking tot hun beleid in Noord-Irak en vervolgens zetten zij de Europese imperialisten onder druk over de kwestie Cyprus.

Een Koerdische Staat in Noord-Irak

Tijdens een bijeenkomst van de NAVO deze zomer verklaarden de Turkse militairen dat zij in het uitroepen van een Koerdische Staat in Noord-Irak "een reden tot oorlog" zouden zien. De meeste mensen, inclusief de linkse mensen in Turkije, beschouwden dit als een uitdaging door Turkse nationalisten aan het adres van het Amerikaanse imperialisme. Een Koerdische staat in Noord-Irak is inderdaad niet gewenst door de Turkse bourgeoisie. Een paar miljoen Koerden die in een dergelijke staat, geleid door Washington, zouden leven is niet waar de Turkse bourgeoisie zich de meeste zorgen om maakt. Het zijn de tien miljoen Koerden die binnen de grenzen van Turkije leven die hen zorgen baren. De Koerden in Turkije zullen zo'n Koerdische staat aangrijpen om hun democratische status in Turkije te verbeteren, met boeken, kranten en televisie in de Koerdische taal. En waarom zouden zij ook niet deelnemen aan de handel, om hun economische en militaire situatie te kunnen verbeteren.

Het Turkse leger heeft de VS onder druk gezet met betrekking tot een op handen zijnde Koerdische staat in Irak. Op dit moment is de enige manier voor de Turkse bourgeoisie om de situatie onder controle te krijgen om zelf Noord-Irak binnen te vallen. Als dat hun zou lukken, dan zullen zij dat land besturen gezamenlijk met Koerdische pro-Washingtonleiders, zowel Talabani als Barzani.

Terwijl dit zich allemaal afspeelt wachten de Koerden in Turkije af en bezien wat er gaat gebeuren. Sommigen van hen denken oprecht dat de stichting van een Koerdische staat in Noord-Irak hun democratische status in Turkije zal verbeteren. Wat zij niet zien is dat door dit dilemma de Turkse bourgeoisie enorm in paniek raakt en eerder woedend zal reageren dan democratisch.

Toelating van Cyprus tot de EU

Afgelopen week was er weer sprake van een stuntelige poging tot chantage tegen de Europese Unie, over de kwestie Cyprus. Ondanks de Turkse bezwaren staat het Europese imperialisme op het punt om Cyprus toe te laten tot de EU. In een rapport van de EU, dat is uitgebracht in september 2001, wordt duidelijk dat Turkije het kan vergeten om toegelaten te worden tot de EU, tenzij Turkije ophoudt zich druk te maken over het eventuele lidmaatschap van Cyprus. Het antwoord hierop kwam afgelopen week van Ismail Cem, minister van Buitenlandse Zaken van Turkije. Hij zei dat Turkije ofwel het EU-proces zal proberen tegen te houden, ofwel de EU-beslissing om Cyprus toe te laten niet zal erkennen.

Ook al waren de uitlatingen van de minister te vaag, om te kunnen voldoen aan de diplomatieke normen, in werkelijkheid was dit opnieuw bedoeld als chantage.

Maar kan de Turkse bourgeoisie het EU proces daadwerkelijk stoppen? Hebben zij een alternatief ter vervanging van de EU? Vergeet het maar. Het is in de eerste plaats economisch onuitvoerbaar. Zestig procent van de huidige Turkse export gaat naar Europese landen. Er is voor de Turkse bourgeoisie geen alternatieve markt die de Europese kan vervangen. Bovendien heeft de Turkse bourgeoisie zijn kans verloren om een 'baby'-imperialist te worden in het Midden-Oosten en in de naburige voormalige Sovjetstaten. Wederom heeft de Turkse bourgeoisie met dreigementen gestrooid die door niemand serieus genomen kunnen worden.

Turkse Communistische Partij

De Turkse Communistische Partij werd in 1920 opgericht door Mustafa Suphi en zijn kameraden in Baku. Zij veranderden de naam in TBKP na de eenwording met de TIP. Deze partij werd verboden in 1981. Gedurende haar glorieuze geschiedenis had de partij belangrijke communisten in haar gelederen, zoals Ethem Nejat, Resat Fuat, Hikmet Kivilcimli en Nazim Hikmet.

Tijdens een partijcongres op 15 november jl. besloot de SIP (Socialistische Partij voor Staatsmacht) om haar naam te veranderen in Communistische Partij van Turkije (TKP) en registreerde Nazim Hikmet als het eerste lid van de partij. Hiermee hebben zij feitelijk de wet ontkracht die het oprichten van een politieke partij met de naam 'communistisch' verbiedt. De nieuwe TKP accepteert de erfenis van de voormalige TKP en alle communisten in de Turkse geschiedenis, met al hun verdiensten en fouten.

De crisis van de bourgeoisie heeft verschillende invloeden op de linkse Turkse beweging. Sommige linkse partijen hebben op dit moment besloten om hun krachten te bundelen met de sociaal-democraten, omdat zij het gevoel hebben het niet meer op eigen kracht te kunnen. Anderen hebben besloten dat het beter is op eigen benen te staan en zwaaien met de rode vlag.

vertaling: J. Bernaven