|
De gezondheidszorg heeft al jaren de broekriem moeten aanhalen. Gevolg hiervan zijn armoedige toestanden, die we alleen denken tegen te komen in ontwikkelingslanden. Zo functioneren psychiatrische instellingen in Nederland op een onacceptabel laag niveau. Het merendeel kan geen volledige zorg bieden aan de ruim 12.500 patiënten. Dat blijkt uit een recent gepubliceerd rapport van het Trimbosinstituut. Russische toestanden, kopt Trouw terecht boven een schrijnende reportage over het Algemeen Psychiatrisch Ziekenhuis (APZ) in Leidschendam.
In het onderzoek komt duidelijk de zorgverwaarlozing naar voren. Psychiatrische patiënten, die over het algemeen hun leven lang begeleiding nodig hebben, brengen de dagen passief door op de afdelingen, waar bij gelegenheid enkele activiteiten plaatsvinden. 'Een keten van lege zondagen' heet het rapport dan ook. Per dag heeft de gemiddelde hulpbehoevende 35 minuten contact met verpleegkundigen. Naar buiten voor frisse lucht is verworden tot een zeldzame luxe. Naast persoonlijke aandacht kunnen APZ'en evenmin de benodigde therapie garanderen, slechts het toedienen van medicijnen. Psychiaters en artsen hebben vaak weinig tijd en moeten hun werk beperken tot de basistaken op verscheidene afdelingen.
Een onderbezetting aan personeel leidt in alle soorten zorg tot allesbehalve gezonde arbeidsomstandigheden. Verpleegkundigen hebben nauwelijks tijd patiënten behoorlijk te wassen, aan te kleden en eten te geven. Een deel van hun tijd wordt ook opgeslokt door vergaderingen en administratieve rompslomp. Het ziekteverzuim ligt hier dan ook hoger dan elders. Voor deze verpleegkundigen is het letterlijk een gekkenhuis. Een structureel financieel tekort scheept de APZ'en ook op met een verwaarlozing van onderhoud, schoonmaak en een gebrek aan materiaal. De kwaliteit van huisvesting en maaltijden voldoet niet aan de standaard. Het gebeurt met regelmaat dat APZ'en dan maar bijdragen vragen van de psychiatrische patiënten. Zelf beschikken de bewoners echter al over te weinig inkomsten om in eigen onderhoud te kunnen voorzien.
Verder dan het signaleren van de problemen komt het rapport van het Trimbosinstituut niet. Oorzaken blijven buiten schot, evenals oplossingen en alternatieven. En dan hebben we het hier over een deel van de zorg. De bezuinigingen onder Paars hebben flink het mes gezet in alle sociale, (nog publieke) zorgvoorzieningen. Met de tendens van privatiseringen zal de situatie alleen nog maar verergeren. Zorg moet immers vrij verhandelbaar worden. In deze doe-het-zelf-economie dient iedereen bovendien voor zichzelf te zorgen, waarbij het recht van de sterkste geldt. Hun normen en waarden drukken ze in kapitaal uit. Deze 'ontzorging' van Paars maakt deel uit van een algemeen proces in de wereld. Een proces van het kapitalisme dat in staat van ontbinding verkeert, getuige de oorlogen, de dictaten van multinationals, de afbraak van sociale mensenrechten. Psychiatrische patiënten aan hun lot overlaten is daarbij tekenend. Rest nog de vraag wat nu de ware binnenkant van het gekkenhuis is.
Bron: Trouw, 12 en 17 november 2001