Niet de wens van de werkzoekende, maar de eisen van de bedrijven staan hierbij centraal. Weigeren is niet toegestaan en ook deeltijdwerk lijkt uit den boze. Het gaat om banen voor het minimumloon en met zeer slechte arbeidsvoorwaarden.
Bedrijven die meewerken aan dit plan hoeven het overgrote deel van het salaris van de nieuwe werknemer niet te betalen, want dat komt ten laste van de gemeente. Eigenlijk krijgen de bedrijven dus bijna gratis werknemers. Aan de bedrijven worden geen eisen gesteld, ook niet wat betreft scholing of werkaanbod op niveau. Het voordeel voor die werknemers is, beweert men, dat ze na twee jaar zoveel ervaring hebben dat ze direct een andere baan zullen vinden. Dat is het verhaal dat de gemeenten ons voorhouden.
Het lijkt allemaal te mooi om waar te zijn en dat is het ook. We hebben hier uiteraard te maken met een enorme vorm van uitbuiting en niet alleen financieel. De aangeboden baan hoeft immers helemaal niet passend te zijn. Het is mij in ieder geval niet duidelijk hoe een academicus na die twee jaar makkelijker werk vindt, hij heeft immers totaal geen relevante werkervaring opgedaan, tenzij hij zijn hele leven ongeschoold werk wil doen. Die twee jaar zullen voor veel mensen dus gewoon verloren jaren zijn.
Maar daarnaast geven de gemeenten er blijk van het kapitalistische systeem niet helmaal goed begrepen te hebben. Bedrijven willen helemaal geen complete werkgelegenheid. Zolang er nog werklozen zijn kunnen ze de werkenden immers nog veel beter uitbuiten door ze tegen elkaar uit te spelen. Bovendien onderkent de regeling niet dat het kapitalistische marktsysteem lang niet op iedereen zit te wachten. Sommige werklozen (met name de fase-4 werklozen) zijn nu eenmaal niet gewild bij bedrijven. Natuurlijk is dat onterecht, want iedereen bezit waardevolle kwaliteiten, maar zo denken ze in het bedrijfsleven nu eenmaal niet.
Ook geeft de regeling geen antwoord op een ander probleem. Hoe gaat het na twee jaar verder? Zal die doorstroom wel plaatsvinden? Bij alle vormen van gesubsidieerde arbeid tot nu toe blijkt dat niet het geval te zijn. Bovendien biedt het plan geen garantie dat de nieuwe banen geen reguliere banen verdringen.
De gemeenten laten weer eens zien dat ze vooral belangenbehartigers zijn van het bedrijfsleven en weinig willen doen voor de eigen inwoners. Eigenlijk zou de gemeente zich in moeten zetten voor volwaardig werk en het bedrijfsleven daar ook op moeten aanspreken.
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft uitermate positief gereageerd en wil de resultaten van het experiment de komende jaren in de gaten houden. Als het een succes is, zal het ook in andere gemeenten worden doorgevoerd. En zo komen we dus langzaam maar zeker weer uit bij de werkverschaffing.
De realiteit is natuurlijk dat alleen een socialistische samenleving de oplossing kan bieden, maar daar willen de gemeenten voorlopig nog niet aan.