Tijd voor de politiek om in te grijpen, maar zelfs de politiek lijkt nog weinig invloed te kunnen uitoefenen op het machtige bedrijfsleven.
Tegenwoordig schijnt het de normaalste zaak van de wereld, dat er wekelijks massaontslagen vallen door fusies en grootschalige overnames in het bedrijfsleven. Een paar voorbeelden van dit jaar: KPN 8.000; Corus (Hoogovens) 24.000; Philips 25.000; en Sabena, waarover de laatste tijd veel bericht is, 13.000 ontslagen. En dit is nog maar een deel van het aantal massaontslagen van dit jaar.
Op 24 oktober dit jaar werd bekend dat er bij KPN duizenden ontslagen zouden vallen. Het gaat hierbij om het grootste massaontslag sinds het faillissement van Fokker. In eerste instantie zouden de werknemers op andere plaatsen binnen het bedrijf aan de slag kunnen, maar dat was toch complexer dan eerst werd gedacht. De vakbonden hebben zich afgevraagd of dit massaontslag eigenlijk wel nodig was, maar volgens KPN was dit noodzakelijk om aan de financiële verplichtingen te kunnen voldoen. Zo ook bij Sabena, waar de laatste jaren alleen nog sprake was van herstructureringen en productiviteitsverhogingen. Nu staan de 13.000 werknemers op straat. De regering pleit voor een overname, waarbij de meest rendabele afdelingen voor zeer weinig geld worden verkocht en de rest van de afdelingen aan hun lot wordt overgelaten.
De top van het bedrijfsleven bekommert zich geenszins om de duizenden werknemers, die de bedrijven groot hebben gemaakt en na foute keuzes van de directie op straat worden gezet. Wellicht tijd voor het terugdraaien van privatisering en commercialisering? De directies van deze multinationals zouden moeten worden vervangen door een comité van door het personeel verkozen vertegenwoordigers, die het beleid van de onderneming opvolgen. En dit geldt dan niet alleen voor Sabena en KPN, maar ook voor alle winstgevende bedrijven die in de toekomst waarschijnlijk op dezelfde problemen zullen stuiten. De overheid moet meer sturing geven aan het bedrijfsleven om dit soort wanbeleid door directies en topmensen in het bedrijfsleven nu en in de toekomst te vermijden.
Inmiddels heeft het bedrijfsleven alle schuld gelegd bij de aanslagen op het World Trade Center van 11 september, terwijl voordien allang sprake was van een economische crisis. Leden van de raad van bestuur van Sabena werden beschuldigd van frauduleuze praktijken die leidden tot het faillissement. Nu is ook bekend geworden dat er in de bouwwereld sprake is van het plegen van fraude, waarbij de boosdoeners er waarschijnlijk zonder vorm van proces vanaf komen. Is dit dan ook een reden voor een volgend massaontslag met als reden de verslechtering van de economie door de aanslagen op 11 september? Niemand is gebaat bij de kapitalistische globalisering van Europa, dat moet nu toch gebleken zijn. Alleen de 'hoge heren' maken gretig gebruik van dit systeem.
(*) Is ook verschenen in het decembernummer van Voorwaarts, de maandelijkse uitgave van de NCPN Jongeren.