Werkloosheidsbarometer

 

Door Wil van der Klift

Vanaf midden november 2001 houdt Manifest de golf van (massa)ontslagen in Nederland en elders op de wereld, voor zover de media daarover berichten, bij. We telden het totale banenverlies, niet het veel grotere aantal mensen dat 'afvloeide'. De aanval op de werknemers gaat daarnaast ook gepaard met 'natuurlijk verloop', korter- en flexibel werken en andere manieren om (tijdelijk) op een goedkope manier van personeel af te komen. Inmiddels loopt de werkdruk voor de overblijvers steeds verder op.

We doen geen poging om een exact beeld te schetsen, daarvoor beschikken we niet over voldoende informatie. Het gaat om een tendens. Sommige 'reorganisaties' vinden over meerdere jaren plaats, terwijl het niet goed mogelijk is om het totale banenverlies over meerdere jaren uit te smeren. Zeer vaak blijken plannen weer te worden ingehaald door nieuwere nog omvangrijkere ontslagronden. Er komt bovendien ook nieuwe werkgelegenheid terug. In Nederland wordt de afbraak van structurele banen in het bedrijfsleven en de commerciële dienstverlening nog gecompenseerd door nieuwe banen bij de overheid, de zorg en de gesubsidieerde arbeid. Maar de krimp in de industrie houdt aan. Een deel van de structurele arbeid wordt weggesluisd naar de uitzendbranche (oproepcontract/rest WW), zoals kortgeleden in de Rotterdamse haven gebeurde. Het aantal vacatures daalde in 2001 echter voor het eerst in zeven jaar. In Brabant (regio Eindhoven) staan duizenden banen op de tocht. Voor 25 bedrijven, met in totaal 7.500 werknemers, is werktijdverkorting aangevraagd.

Manifest liet ook zien dat de bedrijfsbazen vaak zoeken naar een combinatie van ontslag en loonsvermindering om de winstgevendheid van de bedrijven voor de aandeelhouders te verhogen. De tijd dat een baan alleen op het spel stond als het bedrijf failliet dreigde te gaan is lang voorbij. Slechts twintig procent van de ontslagen zijn het gevolg van financiële problemen. Dat was zes jaar geleden nog 75 procent. De andere 80 procent heeft te maken met winstmaximalisatie, fusies en overnames, concurrentie en het overbodig worden van bepaalde functies. Vorige week steeg het aandeel Siemens met vier procent. De beleggers waren enthousiast, want er werd weer winst gemaakt, nadat er 20.000 banen waren geschrapt.

In Japan, waar 3,5 miljoen mensen zonder werk zitten, wil men nu het overwerk terugdringen en daarnaast deeltijdwerk en arbeidstijdverkorting invoeren. De Britse industriële productie is harder gedaald dan ooit in de afgelopen tien jaar. De groei van de totale Britse economie stokt. Duitsland bevindt zich (technisch) in een recessie. Volgens de Europese Commissie zijn er nu ruim 13 miljoen Europeanen ingeschreven als werkzoekende. Bovendien zouden 11 miljoen wel willen werken als er betere secondaire voorwaarden zouden zijn. Dus 24 miljoen mensen in Europa die wel willen werken, maar het niet kunnen.

Vaak gaat het zelfs om nieuwe ontslagronden, bovenop eerdere. Die trend is overal zichtbaar, ontslagronden volgen elkaar in snel tempo op. Veel ondernemers hebben 11 september aangegrepen om (geplande) reorganisaties (versneld) door te voeren. Manifest blijft de pogingen om de kapitalistische crisis op de ruggen van de werkenden af te wentelen ook dit jaar volgen, maar zal dit nu doen in de vorm van een tweewekelijks overzicht van de aantallen banen die verdwijnen.

Bedrijf aantal ontslagen banen wereldwijd/bedrijf bron
Valeo Auto (Fr) 5.000 b: 70.000 (FD, 14-01)
Marconi (GB) 4.000 b: 41.000 (FD, 16-01)
3M (VS) 2.500 (extra) b: (onbekend) (FD, 19-01)
Kmart (VS) (onbekend) b: 250.000 (NRC, 23-01)
Motorola (VS) 1.420 (extra) w: +/- 125.000 (FD, 24-01)
Siemens (onbekend)(extra) w: 450.000 (FD, 24-01)
----------------
Totaal nu 12.920
Vorige keer 85.075
_________
Totaal 97.995

 

Nederland:
ABN Amro 6.250 b: (NL) 29.000 (NRC, 16-01)
Air Exel 25 b: 190 (NRC, 19-01)
Ordina 250-300 b: 4.200 (NRC, 22-01)
Akzo Nobel 40-50 b: 67.000 (NRC, 22-01)
Uniekaas 30 b: (onbekend) (NRC, 22-01)
Agis ziektekosten 450 b: 2.200 (ApC, 22-01)
Dexia Nederland 75 b: 1.300 (NRC, 25-01)
Werklust 59 b: 59 (NRC, 25-01)
Lucent 50-341 (extra) b: 3.500 (FD, 25-01)
PlantijnCasparie 47 b: (onbekend) (HC, 25-01)
Technicolor 370 b: 370 (NRC, 26-01)
-----------------
Totaal nu 1.646-1.997
Vorige keer 1.591
___________
Totaal 3.237-3.588