De verkrachtingen-aanklacht

Door Sara Flouders (*)

Vooral één aanklacht tegen de Serviërs heeft de woede gewekt en het beeld bepaald van miljoenen mensen die voordien weinig belangstelling en betrokkenheid voor de Balkan hadden. De aanklacht van verkrachting - verkrachting als systematisch oorlogswapen, een geplande weloverwogen strategie. De media beweren dat verkrachtingen bewust beleid waren, onder de verantwoordelijkheid van de Bosnisch-Servische leiding.

Tussen eind 1992 en voorjaar 1993 verklaarden sensationele nieuwsberichten dat minstens 20.000, oplopend tot 100.000 moslim-vrouwen waren verkracht door legereenheden van het Bosnisch-Servische leger.

Vrouwen zijn de eerste slachtoffers in iedere oorlog. Verkrachting en het vernederende misbruik van vrouwen, als een soort oorlogsbuit, vonden maar al te vaak plaats door binnenvallende legers, bezield met een aanmatigend patriarchale instelling. Maar de aanklacht van verkrachting werd vaak bewust gebruikt als een doorslaggevende steunpilaar van oorlogspropaganda. Onder het voorwendsel van bescherming van vrouwen werden legers gemobiliseerd en blinde haat opgewekt. De sensationele beschuldigingen van verkrachting werden op cynische wijze misbruikt door de belangrijkste, voornamelijk Amerikaanse, media, zonder poging om de bronnen na te trekken.

Haris Silajdzic, de minister van Buitenlandse Zaken van Bosnië-Herzegovina, uitte tijdens de vredesonderhandelingen in Genève als eerste de beschuldiging van verkrachtingen van 30.000 vrouwen en meisjes. Door het tijdschrift 'Ms' werd het Bosnisch-Servische leger in een hoofdartikel beschuldigd van verkrachtingen met het doel om pornografische films te produceren. Dergelijke films werden nooit gevonden en de aanklacht kon niet worden ondersteund door de bevindingen van 'Helsinki Watch of Human Right Watch'.

Het door de Europese Gemeenschap goedgekeurde 'Warburton Rapport' raamde in januari 1993 dat 20.000 moslim-vrouwen waren verkracht, als onderdeel van de Servische oorlogsstrategie. Dit verslag werd wijdverspreid geciteerd als onafhankelijke en gezaghebbende bron. Er werd geen aandacht geschonken aan een dissident lid van het onderzoeksteam, Simone Veil, voormalig Frans minister en voorzitter van het Europese Parlement. Zij onthulde dat de schatting van 20.000 was gestoeld op interviews met slechts vier slachtoffers - twee vrouwen en twee mannen.

De schatting van het 'Warburton Rapport' was (volgens de 'New York Times' van 19 oktober '93) alleen gebaseerd op gegevens van het Kroatische ministerie van Volksgezondheid in Zagreb.

'Newsweek' berichtte (in de editie van 4 januari '93) dat in Bosnië 50.000 moslim-vrouwen verkracht waren. Tom Post, mede-auteur van het artikel, verklaarde dat de schatting gebaseerd was op interviews met 28 vrouwen.

Deze schatting werd verkregen door extrapolatie - men vermenigvuldigt iedere aanklacht met een bepaalde factor, omdat de geschiedenis leerde dat verkrachting een onderbelichte misdaad was en nog is.

De Franse televisieverslaggever, Jerome Bony, legde het probleem uit: "Toen ik 50 kilometer van Tuzla vandaan was vertelde men mij: "Ga naar het terrein van de Hoge School in Tuzla. Daar zitten 4.000 verkrachte vrouwen." Op een afstand van 20 kilometer zakte het aantal tot 400. Tien kilometervan Tuzla verwijderd waren het er nog maar 40. Op het schoolterrein aangekomen vond ik slechts vier vrouwen die bereid waren te getuigen."

De 'New York Times' (15 januari '93) kwam met een fotoreportage met onderschrift: "Een twee maanden oude baby, geboren nadat een tiener moslimmeisje werd verkracht in een Servisch gevangenenkamp." 'USA Today' vertelde (op 13 januari) het verhaal over een baby van vijf maanden, waarschijnlijk het product van systematische Servische verkrachting. De oorlog was op dat moment nog geen negen maanden aan de gang.

Vrouwenorganisaties eisten, begrijpelijkerwijs woedend door deze lugubere berichten, ingrijpen van Amerikaanse en Europese machten. Veel van deze vrouwen zouden zich er echter van bewust moeten zijn dat Amerikaanse troepen vrouwen niet beschermen. Tijdens iedere militaire operatie van de Verenigde Staten wordt een complete seksindustrie gecreëerd en worden tienduizenden vrouwen gedwongen tot seksuele slavernij en prostitutie. Zie de ervaringen in Vietnam, Thailand, Korea en de Filippijnen. Zelf Amerikaanse vrouwen in het leger ondergaan verkrachtingen en seksueel misbruik, en daarna ontkenningen en de doofpot, zoals het Tailhook-schandaal en volgende ontmaskeringen zo levendig demonstreerden.


Bron: 'Nato in the Balkans, voices of opposition', IAC, New York, 1998, deel één, hoofdstuk drie, Sara Flouders: 'Bosnia tragedy: The unknown role of the Pentagon', 'The Rape Charge', blz. 56-58.
Vertaling: Wil van der Klift.