Bedrijven 'groter dan landen'

Guy de Jonquières

Volgens de VN-conferentie voor handel en ontwikkeling (Unctad) zijn 29 van de honderd grootste economische eenheden ter wereld multinationale ondernemingen. Het veld wordt aangevoerd door de Amerikaanse energiereus Exxon, die door maar 44 nationale economieën voorafgegaan wordt.

Unctad maakte bekend dat de activiteiten van de honderd grootste bedrijven, gemeten naar hun toegevoegde waarde - de gehanteerde maatstaf om het bruto nationaal product van landen te berekenen - 4,3 procent bijdroegen aan het BNP van de hele wereld, tegen 3,5 procent in 1990.

Exxon, met een geschatte toegevoegde waarde van 63 miljard dollar (was 64,9 miljard) had ongeveer dezelfde omvang als de economie van Pakistan en was iets groter dan Peru, terwijl Ford, DaimlerChrysler, General Electric en Toyota qua grootte vergelijkbaar waren met de economie van Nigeria.

Tabaksfabrikant Philip Morris stond op gelijke hoogte met Tunesië, Slowakije en Guatemala, terwijl BP, Wal-Mart, IBM en Volkswagen zich bevonden tussen Libië en Cuba. GlaxoSmithKline en BT, de 'kleintjes' in de top-100 van multinationals, waren even groot als Syrië.

Critici van de globalisering hebben zich er vaak over beklaagd dat de multinationale bedrijven rijker en machtiger zijn dan de economieën van veel landen waarmee ze zaken doen. Ze zeggen dat deze wanverhoudingen de kleine landen in een nadelige internationale handelspositie brengen en ze bepleiten strenge regels om het gedrag van deze bedrijven te reguleren.

Unctad verklaarde dat het onderzoek heeft uitgewezen dat het economische belang van de honderd grootste multinationals in vergelijking tot de nationale economieën in de afgelopen tien jaar gegroeid is, terwijl de positie van de 20 grootste bedrijven in dezelfde periode licht gedaald is.

Bron: Financial Times, 13 augustus 2002, vertaling Frans Willems.

VN-lijst van belangrijkste economische grootheden

De Unctad-lijst van de top-100 van economische grootheden voor het jaar 2002. Landen zijn gerangschikt op basis van hun bruto nationaal product, de som van alle geproduceerde goederen en diensten en bedrijven op basis van hun toegevoegde waarde, de som van de pretax profits (winsten vóór belasting), de lonen, amortisaties (schulddelgingen) en afschrijvingen.

De getallen zijn miljarden dollars.

1.Verenigde Staten9.810
2.Japan4.765
3.Duitsland1.866
4.Groot-Brittannië1.427
5.Frankrijk1.294
6.China1.080
7.Italië1.074
8.Canada701
9.Brazillië595
10.Mexico575
11.Spanje561
12.Zuid-Korea457
13.India457
14.Australië388
15.Nederland370
44.Chili71 (15 miljoen inwoners)
45.ExxonMobil Corp.63
46.Pakistan 62 (140 miljoen inwoners)
47.General Motors Corp. 56
48.Peru53
52.Verenigde Arabische Emiraten48
55.Ford Motor Co.44
56.DaimlerChrysler AG42
57.Nigeria41
58.General Electric Co.39
59Toyota Motor Corp.38
60.Koeweit38
61.Roemenië 37
62.Koninklijke Nederlandse Shell36
63.Marokko33
64.Oekraïne32
65.Siemens AG32
66.Vietnam31
68.BP PLC30
69.Wal-Mart Stores Inc.30
70.IBM Corp.27
71.Volkswagen AG24
72.Cuba24
73.Hitachi Ltd24
74.TotalFinaElf SA23
75.Verizon Communications Inc.23
76.Matsushita Electrical Industrial Co. 22
77.Mitsui & Co.20
78.E.On AG20
79.Oman20
80.Sony Corp.20
81.Mitsubishi Motor Corp.20
82.Uruguay20
83.Dominicaanse Republiek20
84.Tunesië19
85.Philip Morris Cos. Inc.19
89.Luxemburg19
90.SBC Communications Inc.19
91.Itochu Corp.18
94.Honda Motor Co.18
95.ENI SpA.18
96.Nissan Motor Co.18
97.Toshiba Corp.17
99.GlaxoSmithKline17
100.BT Group17
De omzetten van de grootste multinationals kunnen zich dus meten met het bruto binnenlands product (BBP) van kleinere landen, met name de autofabriekanten en oliemaatschappijen.