Het wordt zelfs VNO/NCW te gek
SER buitenspel?
Door Jan Cleton
Voorzitter Schraven van VNO/NCW lijkt, in eendrachtige samenwerking met MKB-voorzitter de Boer en de vakbondsvoorzitters de Waal (FNV) en Terpstra (CNV), de regering Balkenende stevig te waarschuwen. Gaan werkgevers- en werknemersvertegenwoordigers binnen de SER nu een gezamenlijk front vormen tegen de regeringsplannen, en moeten wij hen als bondgenoten zien?
Vanaf het sluiten van het Akkoord van Wassenaar zijn ze verder naar elkaar toegegroeid, in het kader van het zogenaamde sociale en economische belang van alle partijen bij een rustige arbeidsmarkt.
Gezamenlijke SER-belangen
Werkgevers- en werknemersorganisaties vonden elkaar op basis van het afschaffen van de klassenstrijd. De derde sociale partner, de overheid, kon daarmee in alle rust de belangen van het kapitaal dienen. Het wereldwijd aangeprezen poldermodel deed de partijen wegzinken in zelfgenoegzaamheid. Althans zo leek het voor de buitenwereld.
Strubbelingen binnen de SER
De SER kent ook nog kroonleden, zogenaamd onafhankelijke leden die aangesteld zijn vanwege hun deskundigheid op bepaalde gebieden. Robin Linschoten bijvoorbeeld kon zich menigmaal niet beheersen en liet duidelijk blijken dat hij een VVD-vertegenwoordiger van het grootkapitaal is. Dit tot ergernis van met name de FNV-vertegenwoordigers in de SER. De tegenstellingen tussen de in de SER vertegenwoordigde 'sociale partners' kwamen in verhoogde mate tot uitdrukking in het WAO-advies. Werknemersvertegenwoordigers hadden al veel moeilijk verdedigbaar water bij de wijn moeten doen. Het MKB voelde zich gepakt met het noodoplossingswetje Pemba, en ook de Wet Poortwachter legde een onevenredige druk op de middenstand. Ondanks dat, kwam Paars II met een eigen verdergaand voorstel. Een duidelijke breuk binnen de SER tekende zich af.
De laatste ontwikkelingen
Maar nog voordat deze ontwikkeling verder kon escaleren, vond er een politieke aardverschuiving plaats in Nederland. De Lijst Pim Fortuijn kwam met 26 zetels in de Tweede Kamer. Het CDA kwam als tweede winnaar uit de stembus. Een van de grote verliezers, de VVD - die zich in eerste instantie een aanmatigende rol toebedeelde - kwam echter als grote overwinnaar uit de bus bij de samenstelling van het strategisch akkoord, en behaalde daarmee een Nederlandse overwinning voor het Europese grootkapitaal. Het VNO/NCW moet nu de nationale bourgeoisie, een groot deel van hun aanhang (wiens belangen niet ver over de grens reiken), ook tevredenstellen. Zij doen dit vanuit hun positie binnen de SER en dus het zogenaamde sociale en economische belang van allen.
De SER in de toekomst
Met het groeien van de tegenstellingen binnen de SER, is de rol van dit poldermodel-orgaan in zijn huidige vorm bijna uitgespeeld. Ondanks alle dubbele-tongen-retoriek staat de klassenstrijd weer op de agenda. De voortgaande economische crisis brengt de werkelijke tegenstellingen meer dan ooit naar voren. Geen overlegmodel kan daar iets aan veranderen. En dus is de rol van de SER bijna uitgespeeld, tenzij de vakbewegingstop nog verder in het stof wil en kan bijten.
