Labour-verzet tegen Irak-politiek van Blair

Door Ron Verhoef

Eind september vond het congres van de Labourpartij plaats. Dit viel samen met een massale demonstratie tegen een aanval op Irak op 28 september. Volgens de organisatie waren daar zo%n 400.000 demonstranten. Ook binnen het congres van Labour was echter waar te nemen dat veel partijleden het niet eens zijn met de onvoorwaardelijke steun die Blair aan Bush geeft. Er heerst onvrede in de partij.

Niet alleen de gewone leden maar ook een groep van ongeveer 150 labourparlementsleden heeft zich uitgesproken tegen de Irak-politiek van Blair. Dus had Blair het zwaar te verduren op het congres dat plaatsvond vlak nadat Blair door Mugabe flink de les was gelezen op de milieutop in Johannnesburg. Niet de meest prettige weken dus voor de premier die daar overigens nauwelijks mee leek te zitten.

Geen parlementaire meerderheid tegen

Veel kranten wekken dan ook ten onrechte de indruk dat de verdeeldheid van de Labourpartij over Irak een probleem zou zijn. Het gaat immers maar om een groep van ongeveer 150 parlementsleden (eenderde van het totaal aantal Labour-parlementsleden). Zelfs als deze parlementsleden tegen een aanval zouden stemmen, dan nog haalt de politiek van Blair ruim de meerderheid. De Tories zijn immers voorstanders van een aanval op Irak. Samen met de trouwe Labourdienaren genoeg voor een meerderheid in het parlement.

Daarnaast valt nog te bezien of al die 150 parlementariërs ook daadwerkelijk tegenstemmen als het echt zover is. Hoe zullen deze parlementsleden reageren als de aanval echt begonnen is? Zullen zij dan echt ophef maken? Een deel zeker niet. Het zal dan moeten komen van een beperkte groep linkse Labourkamerleden, zoals George Galloway (die onlangs een bezoek bracht aan Saddam Hoessein).

Ook van andere partijen valt niet veel weerstand te verwachten. De enige partij die zich in Westminster duidelijk tegen een oorlog heeft uitgesproken is de links-nationalistische Plaid Cymru, maar die heeft maar vier parlementsleden. Opvallend is dat de Schotse variant van Plaid Cymru, de Scottish National Party, juist wel voor is. Dit is opvallend omdat de SNP wel tegen de Golfoorlog, de aanval op Joegoslavië en de aanval op Afghanistan stemde. Tijdens de eerste twee oorlogen werd de SNP dan ook nog geleid door de pacifistisch ingestelde Alex Salmond, die in 2000 het veld moest ruimen voor de meer rechtse John Swinney. Daarnaast is de kans groot dat ook Sinn Fein tegenstemt, maar ook hier gaat het maar om vier parlementariërs. (In Westminster hebben linkse partijen zoals bijvoorbeeld de SSP of de Communist Party of Britain geen zetels).

Zo bezien is er voor Blair dus geen vuiltje aan de lucht. Van de 651 parlementsleden zullen er maximaal 158 tegen een aanval stemmen. De verdeeldheid die de burgerlijke pers dus ziet binnen Labour heeft voor Blair niet direct consequenties. Dat wil niet zeggen dat het congres voor Blair makkelijk was, want de Labour-leider kwam wel degelijk onder vuur te liggen. Zo benadrukten ook de vakbonden dat zij tegen een aanval op Irak zijn. Met name de buitenparlementaire druk zal moeten worden opgevoerd.

Vakbondskritiek

Ook lieten de vakbonden weten dat ze het privatiseren van overheidsbedrijvennu echt spuugzat zijn. Zij waarschuwden Blair dat hier een einde aan moet komen. En juist hier beginnen de moeilijkheden. Het is duidelijk dat Blair geen enkele intentie heeft om te stoppen met privatiseringen, maar als hij doorgaat dan zullen steeds meer vakbonden stoppen met het financieren van Labour. Tegenover het wegvallen van de donaties van de vakbonden staat dan weliswaar een toename van donaties uit het bedrijfsleven, maar deze is te klein om het wegvallen van vakbondsgeld op te vangen. Minister van Binnenlandse Zaken David Blunkett deed tijdens het congres dan ook een oproep aan de vakbonden om weer meer donaties te geven. Als de bonden dit niet doen dreigt Labour failliet te gaan en verliest de arbeidersklasse haar georganiseerde tak, redeneerde Blunkett. Daar is echter niet iedereen het mee eens. Een aantal linkse Labour-leden meent namelijk dat Labour geen arbeiderspartij meer is en er dus een nieuwe partij moet worden opgericht. Tegenover deze groep staat dan weer een groep 'socialisten' die stellen dat Labour van binnenuit nog altijd te hervormen valt. Gezien de toename van de linkse bijdrage aan het afgelopen congres valt voor dat laatste ook zeker wat te zeggen. Feit is echter dat het voorlopig onwaarschijnlijk is dat de vakbonden weer meer geld aan Labour zullen geven en zeker niet onvoorwaardelijk. Bovendien zit Labour wel in de rode cijfers maar is er voorlopig nog geen zicht op dat dit tot faillissement zal leiden.

Voorlopig heeft een meerderheid van het congres zich echter achter Blair opgesteld. Maar het is wel duidelijk dat de verdeeldheid binnen Labour elk jaar groter wordt. Steeds vaker krijgt Blair het moeilijk op congressen. Bovendien zijn er sinds kort ook hooggeplaatste Labour-leden die openlijk tegen de premier zijn en vinden dat de partij een nieuwe leider zou moeten kiezen. Voorlopig heeft Blair het congres overleefd, maar het is duidelijk dat hij volgend jaar opnieuw alles uit de kast zal moeten halen.

Bronnen: New Worker, Scottish Socialist Voice, Morning Star, Snapshot, The Guardian (weekblad van de Communist Party of Australia).