Lokale verkiezingen: beeld van een confrontatie

Door Anna Ioannatou

Gemeenteraden en provinciale staten zouden een bolwerk van democratie kunnen zijn, omdat de rechtstreeks verkozen burgemeesters, gemeenteraadsleden en anderen vooral in de provincie makkelijker op hun activiteiten te controleren zijn. Ook zij worden echter niet verkozen via een stelsel van evenredige vertegenwoordiging, maar de zetelverdeling - net als in het Griekse parlement - vindt plaats op een manier, die de toch al sterken nog eens versterkt.

Als je daar nog de astronome bedragen bijvoegt, die de grote gevestigde partijen uitgeven voor hun campagnes plus het feit, dat deze in de voorverkiezingsperiode de media vrijwel monopoliseren, is het niet overdreven te zeggen dat het gemeente- en districtswezen (Griekenland telt 52 districten met hoofden en raden) het verlengde oftewel de 'lange arm' van de regering vormen en in wijdere zin van het politieke establishment. En wie van de oppositie toch verkozen wordt, zal bij gebrek aan financiële steun en anderszins moeilijk zijn verkiezingsbeloftes waar kunnen maken (het inkomen van de locale besturen komt overwegend van de centrale overheid).

Voor de verkiezingen van 13 oktober jl. (met op 20 oktober de tweede ronde, waar dit nodig was) had de KKE (Communistische Partij) zich een dubbel doel gesteld: de economische, sociale en politieke problemen en de problemen, die met democratisch functioneren te maken hebben, moesten centraal staan, vooral zoals die zich voordoen in het locale bestuurswezen, in de gemeente, in het district. Immers, het gemeente- en districtswezen zijn langzamerhand uitgegroeid tot een basisinstrument van de centrale macht, zodat deze haar volksonvriendelijke beleid, ingepakt in veel populisme, beter kan verkopen.

Het tweede doel was gestalte te geven aan een alliantie, aan een strijdvaardige pool van op de toekomst gerichte samenwerking in de gemeentes en districten. Dus op lokaal niveau uitdrukking geven aan de politiek van een democratische frontvorming van de bevolking tegen de steeds ondemocratischer weg, die de regering plus de andere, de gevestigde macht vertegenwoordigende partijen, inslaan. Daarbij waren de recente verkiezingen geen doel op zich, maar meer een stadium, een onderdeel van een poging steeds meer mensen los te maken van de 'establishmentlogica' en dus uit de invloedssfeer vooral van de beide grote gevestigde partijen te halen. De vraag: "Hoe beheers je de bestaande verhoudingen om de problemen op te lossen?", moet omgezet worden in: "Hoe verander je ze radicaal?"

Samenwerking als middel

In deze verkiezingen heeft de KKE met verschillende partijen en bewegingen samengewerkt (o.a. milieu-organisaties, de Democratische Sociale Beweging, de Communistische Vernieuwing, de Democratische Regionale Unie, maar ook locale bewegingen en bekende persoonlijkheden hebben zich hierbij aangesloten).

De noodzaak tot confrontatie met echte problemen en niet met bijzaken alleen en daarvan uitgaande een samenwerking opbouwen moet overheersend worden. Dus uitgaan van de echte scheidingslijn, die door de samenleving heenloopt: die tussen de politiek in het voordeel van een rijke minderheid en de politiek in het voordeel van de bredere bevolkingslagen in de stad en op het platteland.

Werken aan de bewustwording hiervan was een belangrijk onderdeel van de door communisten en bondgenoten gevoerde campagnes, vrijwel doodgezwegen door de media. Naar aanleiding van deze verkiezingen is er een stap vooruit gezet in deze richting, want de samenwerking, die tot stand is gekomen, is het resultaat van al eerder gezette stappen en de bedoeling was uiteraardniet om gewoon aan wat meer zetels te komen. Dus de bedoeling was niet de verkiezings'truc', maar de strijd van de bevolking voor een betere levenskwaliteit te organiseren door haar los te koppelen van de gevestigde politieke richtingen.

Resultaten

Op het moment dat dit artikel ingezonden werd, was het nog niet mogelijk een volledige analyse van de uitslag te geven. Als tendens werd zichtbaar dat de regerende partij wel een deuk heeft gekregen, maar dat de ontevredenheid van de bevolking zich gedeeltelijk in rechtsere richting heeft gekanaliseerd, gedeeltelijk ook naar uit diverse kleuren bestaande combinaties en/of persoonlijkheden en gedeeltelijk zich ook in rood heeft omgezet. Verschuivingen dus, maar nog geen echte twijfel aan de gevestigde politieke normen. Het karakter van deze verkiezingen was gecompliceerd vanwege o.a. diverse nieuwe combinaties, die aardig wat zand in de ogen strooiden. Ook is de 'oorlog' tegen de combinaties met politiek rood nog weer een stukje vuiler geweest dan de vorige keren: intimidaties (tot aan knokploegjes toe), dreigingen met ontslag op de werkplek, in brand steken van verkiezingskiosken van rode kandidaten, smeergelden, baantjes uitdelen, enzovoort. Ondanks het zeer gevarieerde karakter van de plaatselijke verkiezingsstrijd en de zeer gevarieerde antimethodes die misschien een verward beeld opleveren op het eerste gezicht, is toch duidelijk geworden dat de op een bredere samenwerking gerichte politiek van de KKE op felle weerstanden bij (vooral het regerende) establishment stuit en dat mag opgevat worden als een goed teken.