Het vredesproces in Noord-Ierland lijkt definitief mislukt. Niet alleen heeft Westminster het bestuur van Ulster weer in eigen hand genomen, de IRA heeft tevens aangegeven niet langer te zullen meewerken aan het vredesproces. De vraag is hoe het allemaal zo snel kon verslechteren, nadat het er in de zomer nu juist op leek dat het proces beter ging dan ooit tevoren.
De officiële versie luidt dat Sinn Fein aan spionage zou hebben gedaan. De fractiesecretaris van de partij, Denis Donaldson, werd er in september namelijk van beschuldigd documenten aan de IRA te hebben gegeven. Om welke documenten het gaat is niet echt duidelijk, maar ze waren geheim en gingen over het vredesproces. Aangezien de IRA onderdeel van het proces uitmaakt lijkt het merkwaardig dat de inhoud van de documenten niet bij de IRA bekend zouden mogen zijn.
Een ding is zeker, er zit meer achter dan alleen de vermeende spionage. David Trimble zelf speelde een cruciale rol. De Noord-Ierse premier moest altijd al op eieren lopen om zijn partij bij elkaar te houden maar door de gewelddadigheden van de afgelopen maanden (vooral van loyale zijde overigens) raakte de meerderheid van de UUP, de partij van Trimble, ervan overtuigd dat het vredesproces mislukt was. Zij drongen er bij Trimble op aan hardere maatregelen te nemen. Hoewel het probleem vooral loyalistisch geweld was, kon Trimble hier weinig aan doen. Een groot deel van de (potentiële) achterban van de partij kan zich namelijk best vinden in dit geweld. De uitleg van het loyalistische geweld was dan ook dat het veroorzaakt werd door de katholieken, die bijvoorbeeld persé hun kinderen naar een school wilden brengen via een protestantse wijk (dat een andere weg niet mogelijk was, schijnt niet ter zake te doen). De officiële visie is dus dat de IRA de schuld is van al het geweld ook al hebben zij in jaren geen aanslag meer gepleegd. John Reid, de Britse minister van Noord-Ierse Zaken, steunt deze visie bovendien openlijk, waardoor het onmogelijk lijkt dat Reid tussen de twee partijen kan bemiddelen. En waarmee tevens de vraag rijst of Reid wel de juiste man is voor Belfast.
Blair koos daarop de middenweg. Het buitenspel zetten van Sinn Fein, de grootste katholieke partij van Noord-Ierland en bovendien de enige partij die zowel in het Noord-Ierse als het Ierse parlement vertegenwoordigd is, ging Westminster duidelijk ook te ver. Een andere optie was geweest vervroegde verkiezingen te houden, maar hoewel dat nog altijd mogelijk is lijkt deze kans klein. Voorlopig heeft de regering Blair het bestuur weer in eigen hand genomen zodat de partijen kunnen afkoelen. Een methode die in het verleden succesvol was.
Wat de gevolgen van deze laatste stap zijn is nog niet duidelijk. Voorlopig lijkt het erop dat de stap is ingegeven om de druk op Trimble op te voeren om het vredesproces weer op te pakken met Sinn Fein. Aanslagen lijken op het moment nog niet aan de orde, zeker niet omdat de IRA haar best doet niet met terroristen geassocieerd te worden (hoewel vrijwel elk land de IRA op de terroristenlijst heeft staan), maar het is natuurlijk de vraag hoelang de IRA bereid is loyalistisch geweld onbeantwoord voorbij te laten gaan.
Los van de vraag of de IRA weer actief wordt, kan wel gezegd worden dat de nieuwe oorlog reeds een slachtoffer heeft gemaakt: het vredesproces!
Bronnen: New Worker, Morning Star, Scottish Socialist Voice, BBC.