De economische crisis en de criminaliteit
 |
|
In kapitalistische kringen wordt de oplossing gezien in meer cellen en
bouwen van meer gevangenissen. In de VS zijn dat inmiddels moderne
slavenkampen, waar de gevangenen worden uitgebuit en woekerwinsten worden
gemaakt. |
Door Jos van Bergen
In het vorige nummer van Manifest hebben we gesproken over het menselijke alternatief voor de winstgedreven maatschappij die gebaseerd is op de kapitalistische productiewijze. Het is aan de mens zelf om zich van deze productiewijze te bevrijden waarmee hij de voorwaarden schept voor een maatschappij waarin plaats is voor iedereen, waarin we niet langer tegen elkaar in, maar juist met elkaar leven. Niet als geïsoleerde individuen in concurrentie met andere individuen, maar als samenwerkende gemeenschapsmensen. In dit nummer aandacht voor de samenhang tussen de economische crisis en de criminaliteit.
Naarmate de economische crisis verergert neemt de verharding in onze maatschappij toe. Dagelijks worden we overstelpt met berichten over terroristische aanslagen, zinloos geweld, zelfmoordaanslagen, represaillemaatregelen, waarschuwingen voor nieuwe acties van terroristen, verijdelde aanslagen, massavernietigingswapens, oorlogsdreiging, moslimfundamentalisme, nieuw te bouwen gevangenissen en zelfs over een minister die de discussie over de doodstraf opnieuw wil openen. Telkens duikt de naam van Al-Qaeda op, de terroristische organisatie die altijd en overal aanwezig zou zijn en volledig verantwoordelijk gemaakt wordt voor het toenemende geweld en de toenemende verharding. De mediahype begint langzaam te lijken op een soort psycho-terreurcampagne met het doel de bevolking de schrik op het lijf te jagen. Alom dringt zich een gevoel van onbehagen op. Veel mensen durven in het donker niet eens meer de straat op.
Verloedering
Steeds meer inbraken en straatroof, afpersing en zinloos geweld, daklozen en bedelaars. Niet langer "heeft u een gulden?", maar "heeft u een euro?" De onzekerheid over het eigen materiële bestaan neemt met de dag toe evenals de werkdruk, de prijzen exploderen, de zoveelste fiets is alweer gejat. De kinderen komen op school al in aanraking met de drugscriminaliteit. Wat is dat voor een maatschappij die zoveel rottigheid voortbrengt? 'Meer blauw op straat' gaat volledig voorbij aan de oorzaken van deze verloedering, geen wonder dat de problemen onder 'paars' alleen maar groter werden. Zijn het dan toch die Antilliaanse 'rotjongens' en zit het hem in die "achterlijke cultuur", zoals Pim Fortuyn het stelde?
Waarden en normen
De criminaliteit en de verloedering zijn een feit. Maar die komen niet uit de lucht vallen, die hebben een oorzaak. Hoe los je dat probleem op? Heel eenvoudig, door de oorzaak weg te nemen. Volgens de Nederlandse politiek moet de oorzaak van de verloedering gezocht worden in het ontbreken van waarden en normen. Hierover zou de maatschappelijke discussie gevoerd moeten worden. Maar wat zijn de waarden en normen van het kapitalisme? Het wekt in de maatschappij, waarin niet de mens maar de winst centraal staat, geen verbazing dat ook de waarden en normen uiteindelijk bepaald worden door het geld. Geldzucht, persoonlijk winstbejag, egoïsme, individualisering, onderlinge concurrentie, 'afgerekend' worden op resultaat en 'exhibitionistische zelfverrijking' ten koste van anderen zijn in deze maatschappij de norm. De waarde van de mens wordt niet afgemeten aan wie hij is maar aan hoeveel winst hij produceert. Zijn aanzien wordt bepaald door zijn inkomen en zijn bezit. Dat zijn de waarden en normen in onze maatschappij met Enron als het meest stuitende voorbeeld van deze veelgeroemde westerse beschaving, die van de topmanagers die zichzelf met miljoenen verrijkten en het personeel niet alleen van hun inkomen, maar ook van hun pensioen beroofden.
Zondebok
In een maatschappij die gebaseerd is op economische uitbuiting blijft elke discussie over waarden en normen vruchteloos. De mooie frases worden dagelijks door de uitbuitingspraktijk ingehaald. Naarmate de economische crisis zich verergert en de werkende en werkloze mens steeds meer en steeds vaker de dupe wordt van de voortgaande verrotting van het kapitaal groeit ook de weerstand tegen deze praktijk. Voor het voortbestaan van het kapitaal bestaat er dan ook geen andere mogelijkheid dan de onderdrukking. Het is de oplossing van de harde hand. Je past je aan of je vliegt eruit. Je gedraagt je of je verdwijnt in de bak. Het is dus precies de onderdrukking van de problemen in plaats van de oplossing. Orde en rust zullen hersteld worden op een wijze die sterk doet denken aan de oplossing voor de chaos in de tijd van Hitler, waarbij nu niet de joden met hun geldmacht maar de moslims met hun "achterlijke cultuur" verantwoordelijk gemaakt worden voor de stank die verspreid wordt door het rottende kapitaal. Pim Fortuyn was dus de wolf in schaapskleren. Hij was de naar voren geschoven pion van het kapitaal van zeer twijfelachtig allooi dat zich via hem toegang verschafte tot de Nederlandse politiek. Toen dat lukte verdween hij van het politieke toneel.
Interne verrotting
De roep om veiligheid, rust en orde is begrijpelijk en terecht. Criminaliteit en verloedering zijn een ware plaag voor onze maatschappij. Maar precies diezelfde maatschappij veroorzaakt zelf dit probleem, de ellende komt niet van buiten maar van binnen. Het is de kanker van de werkloosheid, van de uitzichtloosheid, van het uitgekotst zijn door de maatschappij, teruggeworpen op een minimaal bestaan zonder enig zicht op verbetering, zonder enig perspectief. Hoe wanhopig moet je zijn voor je besluit om bolletjesslikker te worden? Hoe uitzichtloos moet je situatie in eigen land zijn voor je besluit om huis en haard te verlaten op zoek naar een toekomst met perspectief? Hoe uitzichtloos vervolgens moet je situatie in Nederland zijn voor je besluit toe te geven aan de al dan niet georganiseerde criminaliteit? Het aantal mensen dat in ernstige problemen is geraakt en niet eens meer een dak boven het hoofd heeft bedraagt inmiddels naar schatting 60.000. Velen van hen bezitten niet meer dan de kleding die zij dragen, ontvangen geen inkomen omdat zij geen vast adres hebben en zijn bovendien verslaafd aan drugs of alcohol. Velen hebben dan ook geen andere mogelijkheid dan te stelen om in hun levensonderhoud en hun verslaving te voorzien. Dat is de andere kant van de mooie frase van de waarden en normen. Ludwig Feuerbach drukte dat ruim 150 jaar geleden als volgt uit: "Wanneer je van honger en ellende niets substantieels in je lijf hebt, dan heb je ook in je hoofd, in je zinnen en je hart niets substantieels voor de moraal."
De valse vijand
Criminaliteit en verloedering, aangevuld met de terreur van de aanslagen in de VS, worden in deze tijd van crisis aangegrepen om angstgevoelens te voeden en de pijlen te richten op Afghanistan en Irak, op de economische vluchteling, op de 'achterlijke cultuur'. De harde onderdrukking, extra cellen en de doodstraf worden voorgesteld als oplossing. Het gevoel van onveiligheid wordt gebruikt om een vijand aan te wijzen die de werkelijke vijand niet is. Autochtoon wordt opgezet tegen allochtoon. De westerse 'beschaving' wordt opgezet tegen de 'achterlijke cultuur'. De ene bevolkingsgroep wordt opgezet tegen de andere, verdeel en heers. De VS doen hetzelfde in het groot: de Albanezen tegen de Serviërs, de Noordelijke Alliantie tegen de Taliban, straks de Koerden tegen de Irakezen. Dit alles onder het mom van de bestrijding van het 'internationale terrorisme'. De toestroom van vluchtelingen wordt dus door de genadeloze uitbuiting en de oorlogen van het imperialisme zelf veroorzaakt.
Moraalprediker uitgelachen
De economische crisis in het kapitalisme, de opkomst van racisme en fascisme, en oorlog zoals in Afghanistan en straks tegen de landen van de 'as van het kwaad', zijn geen op zichzelf staande verschijnselen maar hebben alles met elkaar te maken. Niet gestoorde heersers maar harde economische belangen liggen er aan ten grondslag waaronder de oliebelangen en de enorme bedragen die met de drugshandel verdiend worden. De crisis in de winstgedreven maatschappij, de verscherping van de tegenstelling tussen loonarbeid en kapitaal, veroorzaakt zelf de verscherping van de tegenstelling tussen arm en rijk, tussen werkende en werkloze, tussen een redelijk bestaan en een troosteloos bestaan zonder uitzicht. Die maatschappij produceert dus zelf zijn eigen criminaliteit, zijn eigen verloedering, zijn eigen oorlog, zijn eigen fascisme en uiteindelijk zijn eigen ondergang. Dat heeft met 'achterlijke cultuur' net zo min te maken als met allochtoon, autochtoon, profiteur of uit de lucht vallend 'kwaad' zonder oorzaak. Uiteindelijk is ieder mens de dupe van de maatschappij die de winst boven de mens stelt. En dat blijft zo tot die maatschappij vervangen wordt door een maatschappij waarin niet voor de winst maar voor de mens wordt geproduceerd. Wij spreken dan ook met Friedrich Engels tot de predikers van waarden en normen: "In een maatschappij waar de beweegredenen tot stelen opgeheven zijn, waar op den duur dus hoogstens nog door krankzinnigen gestolen kan worden, wat zou daar de moraalprediker uitgelachen worden..."