|
|
|
In de zomer van 1996 hoorde ik tijdens mijn vakantie in Frankrijk het trieste bericht dat de Eindhovense priester-vredesactivist Kees Koning aan een hartstilstand was overleden. Vrienden vonden hem naast zijn fiets: Kees was net thuisgekomen van zijn krantenwijk.
Op het terrein van Emmaus achter het klooster van de Zusters van Liefde, waar Kees jarenlang in een klein hok zijn onderkomen had, werd zes jaar na zijn overlijden, op 21 november 2002, het eerste exemplaar van zijn biografie uitgereikt aan bisschop Ernst door de auteur Gerard van Alkemade.
Het was een drukke verzameling van vredesactivisten uit heel het land achter het klooster, waar in de tachtigerjaren actiegroepen zoals de Werklozen Belangenvereniging eigen (klas)lokalen kregen van de zusters om deze te gebruiken als actiecentrum.
De bijeenkomst moest sober zijn in deze kille en tochtige ruimte onder het afdak; met de kragen omhoog stond iedereen tussen de kringloopspullen van Emmaus, waarbij Koning's voortdurende en radicale strijd tegen armoede en oorlog vooropstond. Eenieder die Koning's biografie leest zou concluderen dat hij dit eerbetoon nog niet sober genoeg zou vinden: te veel luxe voor een man die tijdens zijn leven alleen die zaken voor zichzelf nodig had om er actie mee te voeren en daar anderen mee te helpen.
Van Alkemade heeft er zes jaar aan gewerkt om de levensloop van zijn vriend Kees Koning te beschrijven. Hij heeft in die tijd zeer veel mensen geïnterviewd waar Kees in zijn actieleven mee te maken heeft gehad, gebruikte brieven die Kees aan zijn familie en strijdmakkers schreef tijdens zijn verblijf in Irak of vanuit een Nederlandse cel waar hij weer eens als 'politiek gevangene' vaak maanden vastzat.
Het is goed dat dit boek er is. Behalve over Kees' strijdbare leven legt het boek veel bloot over de schofterigheid van de heersende kliek in ons land en de verraders binnen de vredesbeweging zoals het IKV met zijn Fabers die doelbewust en in de kortste tijd de massaalste vredesbewegingen ooit in ons land om zeep hielpen. De meest terroristische administratie van de Wereld, Bush, is deze spionnen daar nu nog dankbaar voor. Wie hield het voor mogelijk dat een partij als GroenLinks, die deels uit de vredesbeweging en voormalige communisten en pacifisten is ontstaan, zijn goedkeuring gaf voor de misdadige NAVO-bombardementen op de burgers van Belgrado? De nog beperkte maar actieve groep van vredesstrijders zoals Kees ging nog radicaler door na het verraad van haar voormalige bondgenoten, die op het behaaglijke pluche in het parlement collectief in slaap vielen en daardoor snel vergaten waar ze oorspronkelijk voor stonden. Maar er is nog hoop: na een langdurige slaap kun je weer ontwaken.
Als voormalig aalmoezenier in de jaren zestig kende Kees het militaire denken en leerde dat een soldaat alleen als kanonnenvlees diende. Hij vertelde later over een commandant die tijdens een NAVO-oefening op de Duitse laagvlakte zei: "We moeten 24 uur standhouden daarna is de hele brigade afgeschreven". Kees werd op slag pacifist.
Als bommenvlees vertrok Kees in november 1990 met een internationale groep vredesactivisten naar Irak om als levend schild te dienen tegen de dreigende Amerikaanse bombardementen op Bagdad. Kees voelde zich erg betrokken bij de verschrikkingen die de Koerden troffen zowel die uit Irak als de Turkse Koerden. Met een hakbijl probeerde hij op vliegbasis Woensdrecht de NF5 straaljagers in mootjes te hakken die de Nederlandse regering aan het fascistische Turkse regime had verkocht om er de Koerden mee te bombarderen. De poorten van de DAF-fabrieken in Eindhoven werden in de jaren negentig vaak geblokkeerd door de vredesgroep vanwege wapenleveranties aan Turkije. Hekken stukknippen, banden van militaire voertuigen lekprikken en bezetten van commandotorens op de vliegvelden brachten de NAVO-commandanten en justitie tot razernij, vooral omdat Kees en enkele van zijn medestrijders zich niet lieten afschrikken door langdurige gevangenisstraffen. Geldboetes - als zij al geld hadden - weigerden ze principieel te betalen. Ook belastinggeld dat Kees aan de Nederlandse staat verschuldigd was nam hij mee toen hij op een humanitaire missie was in India en kocht daar medicijnen van voor de armen in de krottenbuurten.
Vanuit de bajes schrijft Koning aan activiste Loes: "Dat het verzet mag bereiken dat het Visioen niet dooft. Zolang er verzet is, is er hoop voor je kleinkinderen Fay, Jordi en Fenna, voor Baps, Teuntje en Ann, voor de kleintjes van Co en Otto, voor Mariëtte's Jesse. De miljoenen kleintjes van onze generatie verwachten dat wij hen een leefbare wereld nalaten".
"En als ongeschoolde arbeiders - niemand weet precies hoe het moet - sleutelen we vastberaden verder".
"Het militarisme dient als kwaadaardigste gezwel verwijderd te worden, de Noord-Zuid-relatie moet gesaneerd en de vernietigende roofbouw op Moeder Aarde moet hoe dan ook stoppen. Voorlopig nog maar niet met pensioen".
Religieus-pacifistisch zijn was Koning's belangrijkste motief. Hij was vaak eenling tussen zijn medestanders, hij hield niet van gespreksgroepen, niet van ellenlange discussies over religieuze tierelantijntjes. Jammer is dat hij zijn acties nauwelijks politiek vertaalde. Alhoewel hij later wel lid van PSP 92 werd, meed hij politieke discussies. Dat laatste merk je ook bij veel mensen die zich nu nog inzetten binnen de vredesbeweging: te dromerig, te idealistisch en zonder machtsvorming denken aan mentaliteitsverandering bij de burgers, een filosofie die nooit veranderingen in beweging heeft gezet.
Onder het publiek tijdens een bijeenkomst bewoog zich een oude man met boeken en een portret van Hanny Schaft onder zijn arm geklemd. Wie haar ideeën kent ervaart dat de wereld er in die 57 jaar na de moord op haar niet veel beter op is geworden. De andere, rechtvaardige maatschappij die Hanny Schaft ambieerde toen zij streed tegen de bezetting en het fascisme, werd niet verwezenlijkt. Hoewel Kees Koning's idealen van groot belang en even oprecht waren als die van Hanny Schaft, leken zijn acties door het ontbreken van een politieke vertaling, op dweilen met de kraan open. Net zo min als bij vakbondsacties voor een goed loon kun je niet ontkennen dat je politiek bezig bent in een klassenmaatschappij, bewapening is politiek! Het is partijpolitiek! Verzetsmensen zoals de communiste Hanny Schaft werkten tijdens het verzet aan alternatieven, over hoe ons land na de Tweede Wereldoorlog bestuurd moest worden, en dat zouden niet de latere koude-oorlogshaviken en de profiteurs moeten worden. Juist mede door dat gebrek aan discussie over hoe het anders moest in Nederland bij de burgerlijke verzetsgroepen, vredesgroepen en de oorlogsslachtoffers uit die periode kon de oude kliek weer aan de macht komen. Dit soort profiteurs maakt tot op de dag van vandaag de dienst uit. Dat een groot deel van de Nederlanders die kliek zat was bleek wel de hun proteststemmen bij de parlementsverkiezingen vorig jaar waarbij men, misleid door een rechtse populist, de onroerendgoedmaffia aan de macht bracht. Voor de peperdure gevechtsvliegtuigen hebben ze direct na hun verkiezingswinst getekend en de CDA minister-president steunt de aanstaande oorlog tegen Irak. Daarom is het noodzakelijk dat de vergrijzende vredesbeweging nieuwe impulsen geeft aan de jongeren, dat ze haar acties meer politiek maakt en de haviken onder de politici aanpakt. Wat is de zin van wekelijks met fakkels voor de stadskerk te staan om teprotesteren tegen de oorlog in Irak en dan later in het stemhokje weer het vakje van het CDA rood te gaan maken?
Achter in het boek over Kees Koning zit een dertigtal pagina's met een overzicht van alle vredesacties van Kees en zijn medestanders die tussen 1985 en 1996 plaatsvonden.
"Al ga je eraan kapot!" is een goed geschreven boek, over een goed mens, iemand die in mijn woonplaats Eindhoven een straatnaam verdient.
Gerard van Alkemade: "Al ga je eraan kapot!" ISBN 9067281425 uitgever Papieren Tijger.
Verkrijgbaar in de boekhandel Emmaus en de vredeswinkel Eindhoven. Prijs 20 euro.