Pensioendiefstal in stroomversnelling
Door Jan Cleton
Zoals we in Manifest al regelmatig schreven, is de overgang van eindloon- naar middelloonpensioen de grootste diefstal aller tijden. Alhoewel we over dat laatste van mening kunnen verschillen, staat als een paal boven water dat het hier een miljardendiefstal betreft. En Nederland zou Nederland niet zijn, als het niet sluipend en met allerlei non-argumenten ingevoerd werd. Terwijl in werkelijkheid...
Zo'n tien jaar geleden begon men zich ineens zorgen te maken over de toenemende vergrijzing, het zou allemaal onbetaalbaar worden. De Nederlandse pensioenkassen liepen over, evenals de sociale fondsen. Geld genoeg, geen redenen voor werknemers om zich zorgen te maken. Maar zekerheid voor werknemers, voor zover dat binnen het kapitalisme mogelijk is, betekent minder winstgroei voor (bank)verzekeraars - de beheerders van het financierskapitaal. Het vergrijzingsverhaal werd door hen dan ook dankbaar aangegrepen om pensioengatverzekeringen op de markt te brengen.
AOW en Pensioen
Wat de vergrijzing betreft, heeft het alleen gevolgen als het om de Algemene Ouderdoms Wet (AOW) gaat - ook wel misleidend basispensioen genoemd. Deze wet werkt namelijk via het omslagstelsel, wat wil zeggen dat de werkenden premie betalen voor de WAO voor mensen van 65 jaar en ouder. Zelfs de koningin, die geen cent premie betaalt, heeft daar recht op. Maar goed, als de verhouding tussen het aantal werkenden en het aantal AOW'ers wijzigt verandert ook de hoogte van de premie. Daaruit ontstaat echter geen pensioengat, tenzij de AOW nog slechter zou worden. De 'aanvullende' pensioengelden echter zijn uitgesteld loon, waar men tijdens zijn arbeidzaam leven premie voor betaald heeft en qua primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden voor ingeleverd heeft. Dit leidde in de loop der tijd tot de algemeen aanvaarde norm van 70 procent van het laatstverdiende loon.
Waarom dan een middelloonpensioen?
Daar zijn verschillende redenen voor. Allereerst de reeds genoemde noodzakelijke winstgroei binnen het kapitalistische systeem, momenteel ook vaak ten koste van reeds verworven rechten - werkgevers en verzekeraars vinden elkaar hier. Ten tweede het voor het voortbestaan van het systeem noodzakelijke afbreken van elke vorm van werknemerssolidariteit. Ten derde het vergokken van pensioengelden op de aandelenbeurzen, alhoewel dat pas 'sinds kort' actueel is.
De laatste ontwikkelingen
De achteruitgang naar een middelloonpensioen, dat wil zeggen naar 70 procent van het gemiddeld verdiende loon, wordt nu door steeds meer pensioenfondsen ingevoerd. Met name het vergokken van de pensioengelden op de beurzen maakt hen daar nu, na jarenlang gematigd verzet onder druk van hun cliënten, ontvankelijk voor. De pensioenpremies zijn in die periode niet gedaald. Begin vorig jaar had minder dan 60 procent nog een eindloonregeling, tegen ruim 70 procent vijf jaar eerder. Tegelijkertijd groeide het aandeel van de middenloonregelingen van 18 naar dik 20 procent, volgens de pensioenmonitor van de Pensioen- en Verzekeringskamer. Het gebeurt dus sluipend, om massaal verzet te voorkomen.
Ondoorzichtigheid
Slechts weinigen zijn goed op de hoogte van hun te verwachten pensioen. Ook hier maken verzekeraars massaal misbruik van. Het aantal reclames aangaandehet pensioenonderwerp spreekt boekdelen. Ook hoogleraren, in eendrachtige samenwerking met de centrale overheid, doen hun duit in het zakje: L. Bovenberg, hoogleraar algemene economie aan de Universiteit van Tilburg, vertelt het als volgt: "Om werknemers een degelijk pensioen te garanderen, ligt dat opbouwpercentage bij een middelloonregeling doorgaans hoger dan bij een eindloonstelsel." Een veel krachtiger argument om voor middelloonregelingen te kiezen is, volgens hem, de kwetsbaarheid van de pensioenfondsen. In het eerste geval liegt hij, tenzij iemand in zijn arbeidzaam leven met een veel hoger loon begonnen is als waar hij mee eindigt. Zelfs voor iemand die in de bijstand eindigt zal dat meestal niet het geval zijn. Lulkoek dus! Wat betreft de kwetsbaarheid, heeft hij volledig gelijk. Dat wordt echter niet veroorzaakt door de gemiddelde werknemer, maar door de fervente aanhangers en gokkers binnen het kapitalistische systeem. Te verwachten valt dat het vergokken van pensioengelden nog verder toe zal nemen, de werknemers zullen daarvoor betalen in de vorm van hogere premies. Een reden temeer om in het algemeen belang te kiezen voor een beter systeem, waar dit soort mechanieken niet meer mogelijk zijn, het socialisme.