Snel toenemende armoede in Nederland
Door Jan Cleton
De werkloosheid stijgt, de koopkracht neemt af, de gemeentebelastingen stijgen bovenproportioneel, steeds meer huishoudens staan dieper in het rood, de armoede neemt gigantisch toe. "Allemaal een stapje terug", hoorden we in de afgelopen jaren, "we leven te luxe", en andersoortige kreten waren en zijn niet van de lucht. Het kapitaal probeert te overleven op kosten van de miljoenen gewone mensen.
Het rood staan op de betaalrekening, steeg in het afgelopen jaar met vijftien procent, tot 3300 euro per huishouden. In totaal 6,1 miljard euro, een toename van 0,8 miljard euro in een jaar tijd. Verder berekende het CBS dat in 2002 voor 10,3 miljard euro aan krediet is verstrekt voor goederen zoals auto's en woninginrichting. Voor alle duidelijkheid, de hypotheekschulden hebben met deze cijfers niets van doen.
Niet kunnen wennen aan de euro?
Het niet kunnen wennen aan de euro wordt door organisaties als het Nibud als reden genoemd. Een Rabobank-econoom ziet het gewoon als een voortgaande trend, sinds 1995, om steeds meer te lenen. Dat de banken en andere kredietverstrekkers daar bewust aan meewerken, wordt er niet bij verteld. De risico's dekken zij af door zelf te bepalen waar er nog wat zonder veel risico valt te halen in de vorm van een doorlopend krediet. Lang niet iedereen komt daarvoor in aanmerking. Verder is er voor de 'durvers' nog de creditcard. Uitermate handig bij het kopen via internet, oftewel e-commerce. De nieuwe vorm van postorder, waarbij vooral jongeren en jongere gezinnen financieel de mist in gaan. Jongeren die ook nog geplukt worden door de mobiele telefoon-'industrie' in de vorm van gratis telefoons bij dure abonnementen, de SMS-hype via mediaprogramma's als idolen waarbij er ook nog retourberichten komen die de ontvanger moet betalen.
Bewuste bellers die een pre-paid telefoon (bellen zonder abonnement) aanschaffen en niet voldoende bellen, vooral ouderen die 'dat ding' voor de veiligheid aangeschaft hebben, worden gewoon afgesloten en zijn hun centen kwijt. De centrale overheid laat dit alles begaan onder het motto dat de markt zichzelf wel regelt. Diezelfde overheid heeft echter de decentralisatie ingezet, waarvan het de bedoeling was dat gemeenten hun eigen financiële boontjes doppen. Om de druk op de ketel te houden werden de bijdragen aan de gemeenten teruggeschroefd. Resultaat: hogere gemeentebelastingen, die niet in het inflatiecijfer en dus niet bij de loononderhandelingen meegeteld worden. Tel uit je winst!
Het sociale resultaat: een eeuw terug
De gemeente Amsterdam geeft toestemming aan een aantal scholen in Amsterdam om voedsel te verstrekken aan leerlingen die niet ontbeten hebben en geen lunchpakketje van hun ouders meegekregen hebben. Het betreft hier het armste gedeelte van Amsterdam-noord, met hoofdzakelijk allochtone inwoners die op het absolute bestaansminimum zitten. In heel Amsterdam heeft een op de drie inwoners een minimuminkomen! En dat is nog niet eens de armste gemeente van Nederland, Rotterdam 'wint' het nog.
Maar het kan volgens de werkgevers 'nog veel beter': "Poolse arbeiders zeuren niet, zijn vrijwel nooit ziek en willen op de meest rare tijden werken", staat er in de burgerlijke kranten. En passant worden de (lage) lonen vermeld die aan deze arbeiders (illegaal) betaald worden. Of de Nederlandse arbeiders er maar kennis van willen nemen. "Bij de Polen merk je niets van een recessie!" Alsof de recessie door de werknemers veroorzaakt is.
Voor ouderen in heel Nederland is het vanaf 1 januari 2003 niet meer mogelijk om als gezonde partner mee te verhuizen naar een verzorgingstehuis, tenzij hij of zij over voldoende geld beschikt. "Mee verhuizen mag alleen als de kosten van het verblijf in de instelling zelf worden betaald, en niet meer via de volksverzekering", staat er in de wet. Dat de meeste ouderen daar geen geld voor hebben, en straks met een middelloon pensioenregeling al helemaal niet meer, wordt overduidelijk aangetoond door het cijfermateriaal van het CBS.
Om het ouderenprobleem, ook in andere opzichten, te ondervangen staan gemeenten op het platteland nu mondjesmaat toe de ouders in het 'bakhuus' (een aanbouw bij boerderijachtige woningen) te laten wonen. In de steden is dat uiteraard onmogelijk, laat staan de sociale consequenties die er uit voorvloeien. Dus worden de armenhuizen weer ingevoerd en de morele plicht voor kinderen om hun ouders op te vangen. Mijn ouders hebben altijd gezegd: "neem ons nooit in huis, wij hebben niet voor niets geknokt voor goede bejaardentehuizen."
Rekening wordt weer bij de verkeerde groep gelegd
De vergrijzing wordt al jaren aangevoerd als argument dat het allemaal onbetaalbaar zou worden. Ondertussen verdampt het uitgestelde loon, in de vorm van pensioenen, op de beurs. Grootouders zorgen voor de opvang van de kleinkinderen, of de kinderen worden bij bijna onbetaalbare kinderdagverblijven ondergebracht, omdat beide ouders moeten werken. Moeten werken om aan hun reeds zware financiële verplichtingen te kunnen voldoen. En dat wordt steeds moeilijker omdat bij de huidige ontslaggolven hoofdzakelijk de 'duurdere' mannen ontslagen worden. De 'geldverschaffers', of het nu banken of werkgevers zijn, denken en handelen allemaal in de richting van oplossingen binnen de vrije-markt-doctrine, zonder te willen erkennen dat dit systeem - oftewel het pure kapitalisme - bijzonder snel vastgelopen is. Zij leggen dus de rekening weer bij de werknemers: met minder loon genoegen nemen; sociale afbraak als noodzakelijk aanvaarden; je verantwoordelijkheid nemen binnen het systeem. En waarvoor?
Waarvoor?
Om het systeem te kunnen handhaven waarbij uitbuiting van de arbeidskracht als een onontkoombaar, dus gewoon menselijk, systeem aanvaard wordt. Dat het anders kan wordt door de profiteurs van die arbeidskracht, met behulp van de door hen financieel beheerste media, afgeschilderd als een inhumaan systeem, op zijn gunstigst een onhaalbare utopie. Als de meerderheid van de werkenden zich bewust wordt van de andere, socialistische, mogelijkheid, is het met hun bevoorrechte positie afgelopen. Een belangrijke taak is om weerstand, of een tegenwicht, te bieden aan de leugens van de media.
