|
|
|
Het zijn moeilijke tijden voor Tony Blair. Niet alleen de meerderheid van de bevolking is tegen de oorlog (op het moment van schrijven was de oorlog nog niet begonnen-RV), maar ook steeds meer leden van zijn kabinet en van zijn partij geven blijk van hun afkeer tegen een oorlog zonder resolutie van de veiligheidsraad.
Op 17 maart leidde dat al tot het aftreden van Robin Cook, voorzitter van de labour-parlementfractie (chief Whip) en daarmee een van de hoogste figuren binnen het kabinet. Bovendien was de Schot Cook ook vroeger minister van Buitenlandse zaken. Opmerkelijk is wel dat Cook zich in zijn periode als minister nooit zo kritisch uitliet over Amerika, bijvoorbeeld met de bombardementen op Irak in 1998.
Ook de minister van ontwikkelingssamenwerking, Clare Short, heeft er de brui aan gegeven en als gegevens rondom het kabinet juist zijn zullen er nog meer Britse leiders opstappen. Nu een oorlog tegen Irak onvermijdelijk is geworden lijkt ook een kabinetscrisis in Engeland steeds waarschijnlijker. Dit kan zelfs leiden tot de val van Blair. Vooral omdat het niet ondenkbaar is dat meer dan de helft van de Labour-parlementsleden zich tegen Blair zullen keren. Dat komt dan boven op de overgrote meerderheid van de leden van Labour en het Britse volk dat zich tegen de oorlog heeft gekeerd.
Opmerkelijk is daarbij dat ook parlementsleden die werden gezien als trouwe aanhangers van Blair, de premier nu in de steek laten. Zo heeft Susan Deacon, ex-minister van Transport in Schotland, in het Schotse parlement een motie ingediend die het parlement oproept zich tegen een oorlog uit te spreken ook als het Britse parlement hier vóór is. Dit is opmerkelijk omdat Deacon altijd werd gezien als onvoorwaardelijk aanhanger van Blair, daar waar Cook en Short nog doorgingen voor kritisch.
Het wordt minder opmerkelijk als we bedenken dat er op 1 mei in Schotland en Wales verkiezingen zijn voor de plaatselijke parlementen. En juist deze twee gebieden zijn erg tegen de oorlog gekant. Wales en Schotland zijn van huis uit linkse gebieden die dus ook traditioneel Labour stemmen. De houding van Blair komt de plaatselijke Labour-afdelingen dan ook slecht uit.
In Wales ligt dat heel anders. Bij de verkiezingen in 1997 verloor Labour al bijna van de sociaal-democratische Plaid Cymru (de tegenhanger van de SNP in Wales). De oorlog zou daar wel eens kunnen betekenen dat de nationalisten Labour gaan verslaan en een kabinet gaan vormen. Dat zal dan een kabinet zijn dat als missie heeft Wales uit het Verenigd Koninkrijk te halen. Hoewel het onwaarschijnlijk lijkt dat een dergelijke missie zou slagen kan het wel tot een opbloei van nationalisme leiden met name in Schotland waar onafhankelijkheid een reëlere mogelijkheid lijkt. Volgens recente peilingen is een meerderheid van de Schotten namelijk voor de onafhankelijkheid. Voor Wales geldt dat niet hoewel het aantal mensen datdaar voor onafhankelijkheid is wel toeneemt.
Zelfs als de verkiezingen een meerderheid voor Labour opleveren betekent dat voor Blair nog steeds niet dat hij het overleefd heeft. Op het Labour-congres in september zou dan wel eens een motie van wantrouwen kunnen worden ingediend. Dit gebeurde vorig jaar ook. Toen wist Blair maar ternauwernood te overleven. Het is zeer de vraag of hij dat in september opnieuw kan als een belangrijk deel van zijn kabinet is weggevallen en vervangen door mensen die voorheen tot het tweede garnituur werden gerekend.
Terug kan Blair niet meer. Hij heeft gegokt op Bush en op het feit dat Bush de Veiligheidsraad wel om zou krijgen. De consequenties daarvan zijn bij het schrijven van dit stuk nog niet te overzien. Maar zelfs een opdeling van het Verenigd Koninkrijk behoort tot de mogelijkheden.
Bronnen: New Worker, Scottish Socialist Voice, Morning Star, Guardian Weekly, Scots Independent, BBC, The Guardian (weekblad van de CPA), SSP-notice-board.