De 'realisten' in Nederland gaat het alleen om de de economische belangen en mogelijke winsten. Nu de oorlog een feit is komt de aap weer uit de mouw. Jammer van al die doden, jammer van die schade aan het milieu, maar business as usual. Ook voor de PvdA.
Nederland behoort samen met het Verenigd Koninkrijk, Spanje, Australië en Italië tot de vaste kern van politieke, maar vooral economische vrienden van Amerika. Dat de Italiaanse steunbetuiging aan de VS niet harder klonk moet worden begrepen tegen het licht van het feit dat het Vaticaan de oorlog officieel afkeurde. Japan is voor zijn olievoorziening volledig afhankelijk van het buitenland en - mede gezien de ligging - is het Midden-Oosten al sinds jaar en dag de belangrijkste leverancier. De Japanse premier heeft waarschijnlijk om die reden zelfs de grondwet geschonden met zijn onvoorwaardelijke steun aan de oorlog. Hij wordt daar nu al voor beloond. Het ministerie van Buitenlandse Zaken van de VS plaatste Japan op de lijst van landen die na de oorlog steun mogen verlenen.
De traditionele regeringspartij PvdA bevindt zich in een moeilijk parket. Het 'gezonde' realisme noopt ze tot deelname aan de regering en het stellen van gematigde eisen, om het kapitaal niet voor de voeten te lopen. Het - juist kortgeleden, na hun verkiezingsnederlaag, weer wat meer opgepoetste - linkse imago dwingt ze een afwijzend standpunt in te nemen. Water en vuur gaan niet samen, het alternatief geen militaire, maar wel politieke steun aan de oorlog is daarom zo vluchtig als de rook die ontstaat bij het blussen van vuur. In de praktijk echter is de zaak zonneklaar, zoals Wouter Bos dat ook in zijn reactie aan de vredesbeweging schrijft: "Neutraliteit is niet op zijn plaats, zo hebben we in alle debatten benadrukt. Saddam Hoessein mag niet de lachende derde zijn. Nu de keuze voorligt - tussen enerzijds een gevaarlijke dictator die de mensenrechten op een verschrikkelijke wijze schendt en VN-resoluties over massavernietigingswapens stelselmatig negeert, en anderzijds een coalitie van democratische landen - kiezen wij uiteraard voor de coalitie. Dat geldt zeker nu het 'Uur U' is aangebroken."
Niet de woorden tellen, maar de daden. Daarom is hun verbale steun aan het verzet tegen de oorlog schijnheilig: "Het uitbreken van de oorlog in Irak betreuren wij zeer. Wij ervaren het als een nederlaag. Vanaf september vorig jaar hebben we ons ingezet voor uitvoering van de VN-resoluties ten aanzien van Irak met behulp van vreedzame ontwapening. Ons spoor was daarbij consequent dat van de Verenigde Naties en Kofi Annan. Nog vorige week waren er mogelijkheden om de VN-inspecteurs Blix en El Baradei te volgen en Irak, samen met de Veiligheidsraad, een werkbaar ultimatum te stellen. De Amerikaanse, Engelse en Spaanse regeringen hebben daar niet op willen wachten. De PvdA was en is tegen deze oorlog."
Uiteindelijk legt de PvdA zich gewoon neer bij de oorlog en verschuilt zich (heel realistisch!) achter de Verenigde Naties: "Onze eerste doelstelling is nu om de geschonden internationale rechtsorde te herstellen. We gaan er vanuit dat allereerst de basisprincipes van proportionaliteit en het humanitaire oorlogsrecht worden gehandhaafd." Inderdaad moet alles in het werk worden gesteld om, zoals de PvdA doet, de toekomst van de Verenigde Naties en de VN-Veiligheidsraad veilig te stellen, maar in het PvdA-verhaal vinden we geen enkele verwijzing naar de belangrijkste rivaal van de Verenigde Naties, nl. de Verenigde Staten. De Verenigde Naties steunen betekent opdit moment de nieuwe wereldorde van Bush bestrijden. Anders blijft het ook hier bij verbale steun en zal ook voor de PvdA elke hoop op successen van de VN keer op keer in rook blijven opgaan. Alleen toenemend gezamenlijk verzet van de grote meerderheid van de lidstaten tegen de arrogantie van de VS zal de Verenigde Naties sterker maken. Dat het kan, hebben landen als Frankrijk, Duitsland, Rusland en China ons recent getoond. Maar ook een aantal zwakke Afrikaanse staten, die net als de 'bedelaars' op de lijst van het 'Bondgenootschap van Willigen' (1), best wat dollars kunnen gebruiken.
De PvdA besluit de verklaring met: "De belangen van het Iraakse volk staan voor ons voorop. Tijdens de Europese Top en daarna, dient de Nederlandse regering zich in te zetten voor een nieuwe VN-resolutie om democratie en internationaal bestuur ten behoeve van de Iraakse bevolking zo spoedig mogelijk werkelijkheid te laten worden. Per direct zullen initiatieven genomen moeten worden om de opvang van slachtoffers en vluchtelingen te verzekeren." Dat klink fraai, 'hulp aan slachtoffers', daar zitten de oorlogsmakers ook niet mee. Integendeel, alle hulp van dien aard is welkom.
Maar achter het schermen met humanitaire hulp woedt het echte gevecht. In de heersende kapitalistische kringen in de VS en EU gaat het gevecht nu volledig over de na-oorlogse periode en met name over de vraag welke landen na de regeringswisseling in Irak de winsten mogen opstrijken en wie er moeten betalen. De tegenstanders van de oorlog roepen in koor dat de voorstanders ervan voor de kosten moeten opdraaien en claimen hun deel van de opbrengsten en opdrachten voor de wederopbouw. De voorstanders van de oorlog vinden dat de kosten door iedereen moeten worden gedeeld, maar iedereen is het er over eens dat de Irakezen zelf de hoofdmoot moeten betalen met hun eigen aardolie-opbrengsten. Die opbrengsten zullen om die reden niet kunnen worden ingezet voor sociale doelen in Irak. De bevolking van Irak is dus ook op langere termijn het eerste en ergst getroffen slachtoffer. Horen we daar de PvdA over? Nee, die partij verschool zich eerst achter de Verenigde Naties en nu achter de noodzakelijke humanitaire hulp. Van de PvdA van Wouter Bos hoeven we geen strijdbare linkse politiek te verwachten.
(1) Wie zijn de dertig genoemde 'vrienden' in de 'Coalition of the Willing'? Afghanistan, Albanië, Australië, Azerbeidzjan, Bulgarije, Colombia, Tsjechië, Denemarken, El Salvador, Eritrea, Estland, Ethiopië, Georgië, Hongarije, Italië, Japan, Zuid-Korea, Letland, Litouwen, Macedonië, Nederland, Nicaragua, Filippijnen, Polen, Roemenië, Slowakije, Spanje, Turkije, Verenigd Koninkrijk en Oezbekistan.