|
|
In de afgelopen twee weken zijn er veel dingen gebeurd. Elk ervan verdient eigenlijk een apart artikel. We gaan er echter maar kort op in. Het laatste nieuws is dat Wolfowitz zei dat Turkije niet langer meer belangrijk is voor de VS.
Ten eerste werden in Bingol honderden mensen gedood door een aardbeving. Op diezelfde dag introduceerden de demonstraties op de Dag van de Arbeid een nieuwe trend in de beweging van de arbeidersklasse. In de strijd tussen de AKP (fundamentalistische partij) en het leger trok de AKP zich terug. De Europese Unie maakte een begin om de traditionele 'Kemalisten'-staat in Turkije ter discussie te stellen. Een klein en bloedig gevecht dat plaatsvond tussen linkse groepen op de universiteit, werd door de media gebruikt om de gehele linkse beweging aan te klagen. Tot ieders verbazing opende Denktas, president van noord-Cyprus, de grenzen van Cyprus door een eenzijdig genomen besluit.
Op 1 mei om 3.27 uur vond een aardbeving met een kracht van 6.4 op de schaal van Richter plaats waarbij ongeveer 200 mensen omkwamen. Ofschoon de geleden verliezen veel minder ernstig zijn dan de Golcuk-aardbeving in 1999, die om en nabij 40.000 mensen doodde, heeft de Bingol-aardbeving het politieke systeem door elkaar geschud. Bingol, dat één van de belangrijkste gebieden is van de PKK/KADEK, ageerde heftig tegen de onrechtvaardigheid van de hulpverlening. Honderden mensen kwamen spontaan in opstand tegen het feit dat drie trucks met hulpgoederen direct naar de politieverblijven gingen. Het antwoord van de politie was: met een politiewagen recht op de menigte inrijden en in de lucht schieten. De aardbeving van de Koerdische omgeving en de daaropvolgende kleinschalige demonstratie, zaaide angst bij de machthebbers. Behalve dat de kenmerkende politieke crisis is opgelost en stabiliteit is bereikt, is het systeem overal in het land kwetsbaar.
De fundamentalistische tv-zender Samanyolu beschuldigde de demonstranten van harteloosheid, door zich op straat te begeven in plaats van thuis te blijven en te treuren, (alhoewel op de ochtend van de aardbeving de TKP (communistische partij van Turkije) sneller hulp bood aan Bingol dan de staat). Dat was een van de kritieken van de burgerlijke media die de roemrijke Dag van de Arbeid-demonstraties heeft ontvangen. Na lange tijd waren er dit jaar meer werknemers georganiseerd in politieke organisaties dan in vakbonden, die zich sedert een lange periode weinig bezighouden met politiek. De werkende klasse wil betrokken worden bij de politiek, en dat is een goed teken voor de toekomst.
Het leger en de fundamentalisten vechten met elkaar. Net toen Gul, de minister van Buitenlandse Zaken, zich terugtrok door te zeggen dat Milli Gorus ellende veroorzaakt heeft voor de islamitische beweging in Turkije en dat dat een van de redenen is waardoor de AKP zich afgesplitst heeft van de SP (de andere fundamentalistische partij), gebeurden er twee dingen die de zaak nog gecompliceerder maken. Ten eerste is Erbakan, de officiële leider van de fundamentalisten in Turkije, geen banneling meer. Hij is teruggekeerd naar de politiek en begonnen om de SP opnieuw te leiden, wat vrees veroorzaakt bij de AKP. Ten tweede startte de EU de discussie over het 'kemalisme', de traditionele staat van Turkije gekarakteriseerd door een zekere mate van anti-islamisme. EU-ideologen beweren dat "kemalisme" een obstakel is voor Turkije's toetreding tot de EU. Anderszins bekladt Duitsland Milli Gorus, door zijn naam te verbinden aan verschillendelijsten van islamitische terroristen die zich in Duitsland bevinden. Het kemalistische leger en het fundamentalisme voeren hun dagelijkse strijd over wie de heersende klasse van Turkije vertegenwoordigt! Hoe dan ook, zij voeren dit gevecht niet meer alleen. Europa is er nu bij betrokken, intensiever dan ooit.
Op 5 mei waren nationaal links en kleine linkse groeperingen betrokken bij een bloedig gevecht vóór de Technische Universiteit van Yildiz. De media schilderden dit gebeuren af als: "het gebruikelijke linkse spel." De hele linkse beweging binnen de universiteiten werd door de media gelyncht, zelfs diegenen die in de kantine zaten en niets van dit alles afwisten, werden in hechtenis genomen.
Tot ieders verbazing opende Denktas (president van noord-Cyprus), die in het algemeen de Gladio-sergeant wordt genoemd, de grensstreken van Cyprus met een eenzijdig besluit. Het was inderdaad een slim moment. Omdat zo veel mensen van Griekse zijde naar de grens trokken en de Griekse autoriteiten dit niet konden verbieden, werd Denktas' besluit feitelijk geaccepteerd. Aan de andere kant, door het zo te doen, weerlegde Denktas het argument dat Grieken en Turken oorspronkelijk vijanden zijn en niet kunnen samenleven. De opening van de grenzen toonde aan, dat twee mensen elkaar liever omhelzen dan elkaar de nek omdraaien.
Het meest recente nieuws is dat twee journalisten, Mehmet Ali Birand en Cengiz Candar, naar de VS zijn geweest en Wolfowitz in zijn kantoor hebben geïnterviewd. Wolfowitz verklaarde dat "Turkije strategisch niet langer belangrijk is voor de VS en dat zij zelfs besloten hebben om de bases in Turkije te sluiten!" Gedeeltelijk waar... Met het oog op een nieuwe operatie in het Midden-Oosten is het meer een "waarschuwing aan Turkije voor de toekomst dan een verklaring voor de vertoning." Hoe dan ook, er zit een grond van waarheid in. De VS willen geen enkel land "strategische belangrijkheid" verlenen, dat de komende jaren veel kosten met zich meebrengt. En als dit geen goed nieuws is voor de werkende klasse van Turkije, wat dan wel?
In het algemeen neemt, rond de maand mei, de politieke bedrijvigheid in Turkije af. Hoe dan ook, Turkije beleefde het afgelopen jaar een 'hete zomer' in de politiek, wat zonder twijfel slapeloze nachten en meedogenloze samenzweringen heeft veroorzaakt. Dit jaar was de Dag van de Arbeid kenmerkend voor de start van zeer 'hete dagen'. Het afgelopen jaar had de Turkse heersende klasse ontdekt dat de huidige politieke crisis niet opgelost kan worden door manipulaties van onderaf. Dit jaar, waarin het nieuwe fenomeen om de Turkse positie alleen vanuit buitenlands beleid te bekijken ontstond, is niet het ergste, het kan nog veel erger. Het ziet ernaar uit dat er een tijd komt dat de heersende krachten, anticommunisten tot op het bot, zullen verlangen naar de tijd toen de Sovjet-Unie nog bestond. Dagen waarin Turkije echt strategisch belangrijk was...
Vertaling: Tineke van der Klift