|
|
|
|
Op 18 mei jl. vond de jaarlijkse vredes-Marathon-mars plaats, georganiseerd door het Griekse Comité voor Internationale Ontspanning en Vrede (EEDYE). Deze mars, die altijd begint in het historische plaatsje Marathon zo'n 40 kilometer van Athene en eindigt in het centrum van Athene, kan inmiddels op een traditie van 40 jaar bogen.
Begin 1963 werd er onder leiding van de EDA (Verenigd Democratisch Links, een mantelorganisatie van progressief Griekenland met verkozen vertegenwoordigers in het Parlement, waarvan de grote meerderheid communist, de Communistische Partij was illegaal in die jaren) een comité opgericht met als doel de eerste vredesmars te organiseren, die in Marathon van start zou gaan. In dat comité zat ook het Griekse Comité voor Internationale Ontspanning en Vrede, opgericht in 1955. Als datum voor de mars nam men 21 april 1963. Maar de toenmalige regering Karamanlis verbood de mars, ondanks het feit dat toen in heel Europa dergelijke manifestaties plaatsvonden en de antinucleaire-wapensbeweging enorm gegroeid was. De argumenten van de toenmalige regering berustten op een primitieve vorm van anticommunisme.
Van officiële zijde werd gedreigd, dat niet alleen Griekse deelnemers opgepakt zouden worden, maar ook de buitenlanders die zouden komen meelopen. Het staatsrepressie-apparaat werd in zijn geheel gemobiliseerd en Athene was op 21 april 1963 een stad "op voet van oorlog", maar ook de omgeving van Marathon werd zwaar bewaakt door de beruchte Veiligheidstroepen. Het woord 'vrede' was verboden in het Griekenland van 1963. Om de bevolking ervan te weerhouden deel te nemen aan de vredesmars voerde de politie strenge controles uit, fouilleerde en arresteerde naar believen, verbood al het autoverkeer en verhinderde elke toenadering tot het 'spergebied'.
Na een korte toespraak voor de vrede ten overstaan van het enige publiek dat hij had en dat bestond uit de aanwezige politiemacht, ging hij lopen, een levend symbool van de Marathonmars voor Vrede en Ontwapening. Het werd een tocht met veel bedreigingen, onderbrekingen en zelfs schermutselingen. In het plaatsje Rafina probeerden de ordepolitie en neofascistische knokploegen hem weer tegen te houden en naar het nabijgelegen bos te sleuren om hem daar verder "onder handen te nemen". Dit werd echter verhinderd doordat journalisten en bewoners uit die streek tussenbeide kwamen. Lambrakis liep verder en werd uiteindelijk verderop toch opgepakt en gewelddadig afgevoerd, of liever gezegd ontvoerd. Na een omzwerving van drieënhalf uur werd hij ergens ver weg 'gedumpt'. Naar schatting werden zo'n 1.100 vredeslopers - waaronder bekende kunstenaars, zoals de componist Mikis Theodorakis - gearresteerd, die ondanks de politiecordons er toch in geslaagd waren mee te doen. Een aantal van hen kwam met lichte verwondingen in het ziekenhuis terecht.
Toen Grigoris Lambrakis op vrije voeten was gesteld, stuurde hij een telegram aan premier Karamanlis, aan de staatssecretaris voor Binnenlandse Zaken, aan de voorzitter van het parlement, de partijleiders, het Comité voor Internationale Ontspanning en Vrede en de Bond 'Bertrand Russell' (Amerikaans filosoof en vredesactivist), waarin hij vermeldde dat de vredesmars had plaatsgevonden, dat hij op gangsterachtige wijze en in overtreding van de Grondwet ontvoerd was en waarin hij tevens aankondigde een officiële aanklacht te zullen indienen over de behandeling, die hij als parlementslid had ondergaan: "Helaas moet ik constateren dat er in Griekenland geen democratie is, als verkozen volksvertegenwoordigers letterlijk geëlimineerd worden."
Juist in die periode had de Griekse regering in nauwe samenwerking met Amerikaanse top-NAVO-kringen Griekenland tot militaire voorpost tegen de socialistische landen en de Sovjet-Unie gemaakt. In die dagen dat de vredesbeweging ontstond, voer de eerste Amerikaanse kernonderzeeër de Middellandse Zee binnen, uitgerust met Polaris-raketten. En in Athene was het hoofd van de gemengde staf van de Amerikaanse Strijdkrachten aangekomen, voorts de militaire chef van de NAVO plus de commandant van de zuidoostelijke vleugel van de NAVO. Dit maakt de omstandigheden duidelijk waaronder die eerste vredesmars plaatsvond en daarmee de redenen waarom een onbeduchte vredesbeweging hard nodig was.
De Griekse vredesbeweging is dus allerminst over rozen gegaan. Integendeel, haar heldhaftige geschiedenis heeft aangetoond dat, als je de imperialistische oorlogszucht wilt bestrijden, 'flower power' echt niet genoeg is.