"... Het imperialisme is het tijdperk van het financierskapitaal en de monopolies, die allerwege naar heerschappij en niet naar vrijheid streven. Onafhankelijk van het politieke stelsel zien wij als resultaat van dit streven [een] reactie over de hele linie en uiterste toepassing van de tegenstellingen ook op dat gebied. Bijzonder intensief worden ook de nationale onderdrukking en het streven naar annexatie, d.w.z. naar het schenden van de nationale onafhankelijkheid."(1) In de loop der tijd krijgt deze waardevolle vaststelling van Lenin steeds meer betekenis.
Het streven naar heerschappij beperkt zich niet alleen tot de politiek. Neoliberalisme, als strategisch beleid en gedwongen model van imperialistische ontwikkeling (vooral van VS-imperialisten), zet de belangen van de monopolies voor de winstmaximalisatie voort en maakt de opening van wereldmarkten en natuurlijke bronnen - zogezegd als 'vrije markt' - mogelijk met minimale beperkingen. Volledig in tegenstelling tot de belangen van de werkende klasse, het milieu en de volkeren op aarde.
De sociaal-economische crisis van het kapitalisme, dat in zware crisis raakte na het ineenstorten van de Sovjet-Unie - dit unieke front voor mondiale vrede - en tengevolge van een toenemende imperialistische concurrentie, verdiept zich steeds meer, hetgeen leidt tot agressieve herverdeling van de wereldmarkten. De grond onder de voeten van de imperialisten is niet meer stevig. De capaciteit van de wereldmarkten beperkt steeds meer en armoede en misère nemen in de meeste delen van de wereld toe, zelfs in de zogenoemde 'rijke landen'.
In een situatie waarin de wereld meer en meer polariseert, zijn 'Noord' en 'Zuid' en ook 'Oost' en 'West' meer dan ooit geïntegreerd en de antagonistische tegenstelling tussen 'Arbeid' en 'Kapitaal' laat zich steeds duidelijker op wereldschaal zien.
"De vormen, de volgorde, het beeld van iedere crisis op zichzelf veranderen, maar de crises bleven een onvermijdelijk bestanddeel van kapitalistische structuur. De kartels en trusts, die de productie concentreerden, deden tegelijkertijd voor iedereen zichtbaar de anarchie van de productie, de bestaansonzekerheid van het proletariaat en de druk van het kapitaal toenemen en verscherpten op deze wijze in een tot dusver ongekende mate de klassentegenstellingen. Dat het kapitalisme zijn ineenstorting tegemoetgaat, zowel in de zin van afzonderlijke politieke en economische crises, als in de zin van de volledige ineenstorting van de gehele kapitalistische orde, dat hebben juist bijzonder aanschouwelijk en in bijzonder grote omvang de nieuwste reuzentrusts aangetoond."(2)
Ondanks alle pogingen om de crises, zoals in Argentinië, als lokaal te bestempelen en het voor te stellen als veroorzaakt door onverantwoordelijkheden van lokale regeringen, bewijzen alle feiten dat dergelijke sociaal-economische crises een onvermijdelijk bestanddeel van het kapitalisme zijn.
In West-Europa hebben toenemende sociaal-economische tegenstellingen, vooral na de invoering van de euro (in plaats van de nationale munteenheden), geleid tot ongekende prijsverhogingen en dalende sociale verzekeringen, met als gevolg een snel toenemend aantal werklozen.
De verrechtsing, die ook te zien is in de aanzienlijke verrechtsing van departijprogramma's van de sociaal-democraten en hun directe samenwerking met de traditionele burgerlijk-liberale partijen, hebben zowel de arbeiderklasse als de middenklassen in West-Europa verward en aanleiding gegeven tot grote ontevredenheid en dit heeft het verschijnsel neofascisme nieuw leven ingeblazen. In de VS, waar de extreem-rechtse regering geen oplossingen voor de voortdurende sociaal-economische crisis kan vinden, wordt geprobeerd, met misbruik van '11 september' en de navolgende golf van patriottisme, om de internationale verhoudingen te militariseren.
Het loslaten van internationale en wederzijdse overeenkomsten, het gebruik van de atmosfeer voor militaire doelen, de bedreiging van landen als Iran, Rusland, Noord-Korea, zelfs eventueel met nucleaire bombardementen, het militair ingrijpen in landen als Colombia, Filippijnen, Afghanistan en recent Irak, onder aanvoering van smoesjes als "bestrijding van het terrorisme" en het instellen van een militaire macht op wereldschaal (recent vooral in de voormalige Sovjet-republieken), laten zien hoe de internationale verhoudingen verslechteren en dat de voedingbodems voor nieuwe regionale oorlogen en zelfs voor een wereldoorlog aanwezig zijn.
Het blijkt dat de VS-imperialisten, met misbruik van hun (relatief gezien) technologisch-militaire superioriteit, in een situatie waarin de voornaamste tegenstander (Sovjet-Unie) verdwenen is, haast hebben met het bereiken van de hegemonie over de wereld. Wanneer de economische oorlog die plaatsvindt tussen de verschillende imperialistische groepen overgaat in een militaire oorlog, in een wereld waarin nucleaire wapens de hele aarde kunnen vernietigen, kan dat leiden tot de totale vernietiging van de mensheid.
Nu is het meer dan ooit duidelijk hoe belangrijk het bestaan van de Sovjet-Unie, als de voornaamste verdediger van de vrede en het socialisme, was. Zelfs degenen die ooit onwetend geen oog hadden voor dit feit, begrijpen nu hoe belangrijk het bestaan van socialisme was en is (ondanks zijn vroegere fouten en gebreken).
Het wordt steeds duidelijker dat, zoals het socialisme een sterke verbintenis met vrede heeft, het imperialisme, als het hoogste stadium van het kapitalisme, zonder oorlog niet kan overleven. Daarom wordt de mensheid steeds vaker geconfronteerd met het maken van een historische keuze: of het socialisme of een reeks van vernietigende imperialistische oorlogen op de aarde met als gevolg de ondergang van de mensheid.
Alleen een grotere samenwerking van alle progressieve krachten in de wereld kan de verslechterde internationale verhoudingen verbeteren, het gevaar van een nieuwe wereldoorlog voorkomen en de mensheid leiden op weg naar socialisme en permanente vrede.
Het moment voor dit historisch besluit komt steeds dichterbij!