Na de verwoestende bomaanslag op het hoofdkwartier van de VN in Bagdad neemt de kritiek op de eenzijdige Irak-politiek van de regering Bush en haar 'strijd tegen het terrorisme' hand over hand toe.
"En wat is plan B?", luidde de vraag op de voorpagina van 'Newsweek' deze week, met als ondertitel: "Washington's plan A voor Irak werkt niet." In het betreffende hoofdartikel biedt de internationaal vooraanstaande buitenlandexpert Fareed Zakaria een schrijnend inzicht in het falen van de Amerikaanse bezetting die hij als een "slecht voorbereide en extreem arrogante operatie" beschouwt. "Het is tijd om te onderkennen dat er keuzes gemaakt worden voor wat betreft de bezetting van Irak", aldus Zakaria. CNN bracht gelijkwaardige kritiek naar voren onder de titel: "De lessen van de puinhoop".
Uit een nieuwe peiling van 'Newsweek' blijkt dat de Amerikanen in toenemende mate pessimistisch zijn over de rol van de VS in Irak, waarbij ze aangaven dat de VS hun rol ter plekke moesten beperken. Bovendien, op de vraag of men Bush zou herkiezen, antwoordden nu meer mensen met 'nee' (49 tegen 44%) dan vorig najaar.
Het aantal Amerikaanse soldaten dat in Irak de dood vond sinds president Bush het einde aankondigde van de voornaamste gevechten op 1 mei, heeft het aantal tijdens de 'officiële' oorlog die op 19 maart begon overtroffen. Sinds de oorlog begon hebben ongeveer 285 Amerikaanse soldaten in Irak het leven gelaten. Na 1 mei zijn er volgens woordvoerders van het Pentagon ongeveer 150 omgekomen. "De onophoudelijke berichten over nieuwe doden hebben hun weerslag op het thuisfront", zo verklaarde Scott Reed, een adviseur van de Republiekeinse Partij, tegenover verslaggevers.
"Elke keuze met betrekking tot Irak van president Bush lijkt een verkeerde", was de strekking van de column van de politieke analist Ronald Brownstein in 'Washington Outlook' op 25 augustus. De kop luidde: "Geen enkele weg in Irak is risicovrij voor de Amerikaanse missie van Bush' presidentschap."
Na de aanslag op het kantoor van de VN kreeg de regering Bush in de Verenigde Naties te maken met sterke tegenstand tegen pogingen om een nieuwe resolutie van de Veiligheidsraad aangenomen te krijgen die andere landen ertoe moest overhalen om troepen te sturen onder Amerikaans commando. Deze week zeiden regeringsfunctionarissen dat ze wellicht helemaal niet streven naar een dergelijke resolutie. "We hebben nog geen besluit genomen", aldus de onderminister van Buitenlandse Zaken Armitage afgelopen maandag.
William Lueurs, de voorzitter van de Amerikaanse United Nations Association en voormalig VS-diplomaat verklaarde tegenover Inter-Press Service: "Ik zie niet in hoe andere grote landen ermee zullen instemmen om aan de operatie deel te nemen zonder overdracht van het bestuur van de Verenigde Staten naar een combinatie van Irakezen en de Verenigde Naties waardoor het proces gelegitimeerd wordt."
Een Arabische diplomaat zei tegen IPS: "We zullen geen troepen sturen onder Amerikaanse militaire bescherming." Japan en Thailand maakten vorige week al bekend dat ze hun plannen om soldaten te sturen waarschijnlijk zullen intrekken.
Philip Gordon, een belangrijk lid van het "Brookings Institution" schreef op 20 augustus dat de weigering van Bush' regering om echte macht over te dragen aan de VN en het niet erin slagen om internationale steun te verwerven "een vergissing is die de Verenigde Staten geld, levens en aanzien zal kosten."
In de nasleep van de aanslag op het kantoor van het hoofdkwartier van de VN in Irak zien de VS zich geconfronteerd met toenemende druk om de veiligheid snel te verbeteren. Volgens de Conferentie van Genève zijn de VS als bezettingsmacht verantwoordelijk voor de veiligheid van de bezette bevolking en de medewerkers van de humanitaire organisaties.
Het internationale comité van het Rode Kruis beperkt zijn werk in Irak, daar het zegt bezorgd te zijn dat de VS de veiligheid niet kunnen verzekeren. Ook Oxfam, een andere humanitaire organisatie heeft het buitenlandse personeel uit Irak teruggetrokken vanwege de slechte veiligheidssituatie. Zelfs de Britse ambassade in Bagdad werd geëvacueerd vanwege een dreigende aanslag.
In de internationale gemeenschap, in progressieve kringen en onder vredesactivisten, spitst de discussie zich steeds meer toe op het vinden van een realistische oplossing voor de crisis die de Amerikaanse oorlog en de bezetting voortgebracht hebben.
Er heerst een algehele overeenstemming dat een internationale interimregering de Amerikaanse bezetting moet vervangen en dat de controle overgedragen moet worden aan het Iraakse volk.
"Er is geen eenvoudig antwoord", zei de directeur van het 'Middle East Research and Information Project', Chris Toensing. "De rol van de Verenigde Naties is gecompliceerd omdat sommige Irakezen de VN associëren met de jarenlange strafsancties die op aandrang van de VS opgelegd werden". Volgens Kevin Martin, de directeur van 'Peace Action' is het simpelweg roepen van "Breng de troepen nu thuis" niet afdoende. "De VS moeten zich terugtrekken en vervangen worden door een regionale of internationale vredesmacht", verklaarde hij. "De gebeurtenissen bevestigen dagelijks dat de Amerikaanse oorlog buitensporig, onwettig en immoreel was", aldus Martin. "Er is behoefte aan een nieuwe buitenlandse politiek in een nieuwe richting."
People's Weekly World Newspaper (CPUSA), 28 augustus 2003, vertaling Frans Willems.