Vertrouwen zonder basis
 |
|
Foto: Ziekenfonds Azivo, Den Haag
|
Door Jos van Bergen
Volgens Jaap van Duijn, hoofdstrateeg bij Robeco, dat goed is voor 108 miljard aan belegd vermogen, mag Europa de VS wel dankbaar zijn voor de economische groei. Zonder de belastingverlagingen en de opgevoerde defensieuitgaven in de VS zou de rest van de wereld er volgens hem nu aanzienlijk slechter voorstaan, voorop Europa dat te leiden zou hebben onder slecht onderwijs, mislukte integratie en een stagnerende beroepsbevolking die bovendien aanzienlijk minder uren maakt dan elders.
Hierdoor zou de achterstand van Europa op de VS verder oplopen terwijl China op Europa inloopt. De recessie in Europa is volgens Van Duijn sinds het afgelopen najaar voorbij, een halfjaar nadat de VS hun uitbundige herstel begonnen. Dat is de visie van één van de meest invloedrijke beleggers die vorig jaar al optimistisch het Robeco economisch herstelfonds introduceerde, nog voordat de recessie goed en wel uitbrak. En ook het nieuwe jaar zullen volgens hem de aandelenbeurzen weer hoger afsluiten. Optimisme volop, goed om het vertrouwen van de beleggers er in te houden.
Vertrouwen zonder basis
Maar is dit vertrouwen wel terecht? Enerzijds wel, want Van Duijn kan als belangrijke vertegenwoordiger van het kapitaal natuurlijk onmogelijk voorspellen dat dit jaar een rampjaar wordt voor beleggers. De bewering alleen al zou een aardverschuiving op de aandelenbeurzen veroorzaken die de wereldeconomie in een diepe depressie zou dompelen. Van Duijn heeft dus geen keus, hij moet optimisme verspreiden om een regelrechte ramp te voorkomen. Anderzijds is het vertrouwen misplaatst omdat het vertrouwen wel een reële basis moet kennen, en die basis slechts mondjesmaat aanwezig is. Want hoe groot kan het vertrouwen zijn als het inkomen van het overgrote deel van de bevolkingen zwaar onder druk staat? Minder geld in de portemonnee betekent dat er minder uitgegeven kan worden, en minder consumptie moet vroeger of later leiden tot minder productie.
Dankbaar voor oorlog
Inderdaad wordt productiedaling tegengegaan door het opvoeren van defensieuitgaven en orders voor de zogeheten wederopbouw van Irak. Daar is het de kapitalistische oorlog nu juist om te doen, om de verovering van afzetmarkten en van goedkope arbeidskrachten en grondstoffen. Van Duijn vertelt dus maar de helft van het verhaal want de verhoging van de defensieuitgaven hebben al tot oorlog geleid en de kans dat een verdere verhoging tot veel meer oorlog leidt is aanzienlijk. De oorlog wordt dus noodzakelijk om de economische neergang te stoppen, en als die niet gestopt kan worden volgt er nog veel meer. De oorlogsretoriek uit het Witte Huis bevestigt dit, evenals de psychologische terreur van code orange en de juridische terreur van de Patriot Act. De bevolking van de VS wordt nu dus voorbereid op een grootscheepse oorlog, een angstig vooruitzicht voor de rest van de wereld. En daar moet Europa volgens Van Duijn de VS dankbaar voor zijn.
Dubbele diefstal
Uit de woorden van Van Duijn volgt dat de productie op peil wordt gehouden door verschuiving van de productie van zinvolle consumptiegoederen naar wapentuig. Voor de bevolking zijn er dus minder consumptiegoederen beschikbaar omdat er minder inkomen is. Voor die bevolking is de recessie dus nog lang niet voorbij want minder is niet hetzelfde als meer. Bovendien moet het geld voor de verhoging van de defensieuitgaven wel ergens vandaan komen zonder dat daar een opbrengst tegenover staat. Geldcreatie is het antwoorden het gevolg is inflatie, een gelegaliseerde vorm van diefstal die bovenop de diefstal van de meerwaarde van de productie komt. Werkende mensen worden dus dubbel bestolen; eerst van de vruchten van hun arbeid en vervolgens van de waarde van hun spaarcenten. De kapitaalbezitters zijn de dieven want voor het rendement op hun vermogen hoeven zij geen enkele vinger krom te trekken. En uitgerekend deze mensen laten hun oren hangen naar Van Duijn die met behulp van zijn Robeco dat rendement moet maken. En uiteraard heeft Van Duijn de beste relaties met de kopstukken van het bedrijfsleven en de politiek. Beleid in het belang van het kapitaal is dus gericht tegen de werkende mensen, zeker in tijden van recessie.
Opverend rendement
Dat blijkt dan ook in de dagelijkse praktijk. Aan de inkomstenkant komt er als gevolg van de loonstop niets bij. Maar aan de uitgavenkant gaan de stijgingen onverminderd voort. Het treinkaartje is al fors in prijs gestegen en een volgende stijging staat er halverwege het jaar aan te komen. Tanken aan de benzinepomp is duurder en de accijns op tabak is fors verhoogd. De energierekening zal dit jaar flink hoger uitkomen. Gemeentelijke heffingen gaan vaak met vele procenten omhoog, evenals premies voor allerhande verzekeringen en eigen bijdragen. Daar komt een ongekend bedrag van elf miljard euro aan bezuinigingen op de overheidsuitgaven bovenop. Kortom, de gewone bevolking moet een flinke veer laten om de beleggingsfondsen van Robeco goed te laten renderen.
Bevrijding van ongerijmdheden
Terwijl mannen van tien miljoen zich ten koste van de werkende bevolking verrijken, zich laten rondrijden in gepantserde auto's en hun residenties afschermen met muren met prikkeldraad hebben steeds meer mensen te weinig om een menswaardig bestaan te kunnen leiden. De diefstal neemt extreme vormen aan, de tegenstellingen verscherpen zich in de recessie en de toenemende armoede staat in schril contrast met de maatschappelijke rijkdom. De eigendom wordt afgeschermd en heet beveiliging. Draaideurcriminelen moeten op de foto of zelfs in een kooi en de werkelijke dieven krijgen politiebescherming. Dat is kapitalisme op en top, een maatschappij die zichzelf zodanig verstikt dat hij zichzelf onmogelijk maakt en aan de werkende bevolking de taak geeft een einde te maken aan deze ongerijmdheden, om zichzelf van dit juk te bevrijden en het leven weer mogelijk te maken. Niet in het belang van het grote geld, maar in het belang van de mens.