Inkomen zieken en bijstandsgerechtigden fors in de min
Koopkracht over de hele linie achteruit door hogere lasten
Door Wil van der Klift
Vooral chronisch zieken, zorgbehoevende ouderen en bijstandsgerechtigden zullen eind januari geschrokken zijn van hun inkomen en uitgaven. Zij gaan er fors op achteruit. Een modaal gezin met twee kinderen (met premievrij pensioen), zal iets meer te verteren hebben, maar wordt ook geconfronteerd met aanzienlijk hogere lasten. De koopkracht verdwijnt als Hollandse sneeuw, voor je het ziet is het al weer weg.
Een alleenstaande in de WAO die een dieet moet volgen, gebruikmaakt van de thuiszorg en drie keer per jaar van taxivervoer, gaat er ruim drie procent (34 euro) per maand op achteruit. Een zorgbehoevende alleenstaande met alleen AOW krijgt dit jaar een kleine drie procent (28 euro) per maand minder gestort. De veranderde berekeningsmethode voor de thuiszorg speelt hen naast hogere ziektekosten het meest parten.
Bijstandsgerechtigden moeten bezuinigen
Een echtpaar in de bijstand levert dit jaar ruim anderhalf procent in. Een bijstandsmoeder met een kind van vier gaat er bijna anderhalf procent (16 euro) per maand op achteruit. Zij lijden vooral onder de verlaging van de huursubsidie per 1 juli en de bevriezing van de uitkeringen en hogere ziektekosten.
Modaal gezin met premievrij pensioen verliest ook koopkracht
Man, vrouw, twee kinderen met een totaal inkomen van 1835 euro in 2003, het modale gezin, gaat er - op papier - bijna een procent (15 euro) per maand op vooruit. Tweeverdieners met een goed inkomen en twee kinderen zien hun inkomen - ook op papier - nog net met 0,1 procent (6 euro) stijgen. De vooruitgang bij deze huishoudens wordt overigens alleen geboekt als het pensioen premievrij is. En door de financiële situatie van de pensioenfondsen kon de groep huishoudens die premievrij pensioen opbouwen wel eens kleiner worden. Maar al deze gezinnen worden geconfronteerd met tal van andere hogere (gemeentelijke) lasten en eigen bijdragen. Daardoor holt ook bij deze gezinnen de koopkracht hard achteruit.
Overheid laat zwakkeren aan hun lot over
Zorgbehoevende ouderen en chronisch zieken kunnen via de belasting extra dieetkosten, vervoerskosten en extra kosten voor de thuiszorg terugkrijgen. Maar dat gaat niet automatisch, ze moeten dat zelf bij de belastingdienst indienen. Ook de bijzondere bijstand van de gemeente vraagt om eigen initiatief. Totnutoe kreeg degene die er recht op had automatisch een extraatje van de gemeente. Nu moet men er zelf achterheen. Uit ervaring met bestaande gemeentelijke regelingen blijkt dat een flink deel van gerechtigden uit onwetendheid geen gebruikmaakt van regelingen. Al dan niet gebruikmaken van de belastingvoordelen en de gemeentelijke regelingen zou niet aan de zorgbehoevenden moeten worden overgelaten. In feite voeren de overheden een verkapt extra bezuinigingsbeleid uit. De zwakkeren in de samenleving worden steeds vaker aan hun lot overgelaten.
Achtergrond informatie bij de berekeningen
- Bij de berekeningen is het NIBUD uitgegaan van een inflatie van 1,5 procent (bron: CPB) en een gemiddelde loonstijging van 1,0 procent. (veel lonen zijn pas in de loop van 2003 gestegen en daardoor is het loon in geheel 2004 toch hoger dan in geheel 2003).
- De verlaging van de huursubsidie per 1 juli is voor een half jaar meegerekend en komt dan op een verlaging van 6 euro per maand.
- De ziekenfondspremie daalt maar het pakket wordt ook verkleind. Bij de berekeningen is ervan uitgegaan dat men zich bijverzekert. Dit leidt tot een kostenstijging van 12 euro per persoon per maand.
- De belastingvoordelen als hierboven besproken onder de kop 'voorlichting noodzakelijk om erger te voorkomen' zijn meegewogen in de koopkrachtberekeningen, de bijzondere bijstand (net als in voorgaande jaren) van gemeenten niet.
Het Nibud liet dus veel lastenverhogingen buiten beschouwing. Hierdoor is hun plaatje veel te rooskleurig.
Een paar veranderingen per 1 januari 2004
Een aantal vergoedingen in het ziekenfonds en de standaardpakketpolis is na 1 januari 2004 veranderd. Zo zijn onder meer de pil en tandartsvergoedingen uit het ziekenfondspakket verdwenen.
Bij de aankoop van een ander eigen huis moet de overwaarde van het verkochte huis worden gebruikt voor de aankoop van het nieuwe huis. De hypotheekrente voor het nieuwe huis is aftrekbaar voorzover de hypotheek nodig is boven op de overwaarde van het verkochte huis.
De nieuwe bijstandswet treedt op 1 januari in werking. Het doel van de wet is om zoveel mogelijk mensen in de bijstand aan werk te helpen. Vanaf die datum zijn gemeenten, ook financieel, verantwoordelijk voor de uitvoering van de bijstand en voor de verplichte begeleiding naar iedere beschikbare baan.
Oudere werknemers van 57,5 jaar en ouder die vanaf 1 januari 2004 werkloos worden, zijn vanaf 1 januari verplicht te solliciteren. Mensen ouder dan 57,5 jaar die al een WW-uitkering ontvingen voor 1 januari 2004 zijn vrijgesteld van deze verplichting, tenzij zij korter dan één jaar werkloos zijn. De sollicitatieplicht geldt ook niet voor mensen die voor 1 januari 2004 werkloos zijn geworden en die op 1 mei 1999 57,5 jaar of ouder waren.
De aanvallen worden steeds geniepiger, maar gaan gewoon door. Niet voor niets maakt Donner zich zorgen over het cellentekort. Want de aanvallen op het levenspeil en de democratische rechten zullen vroeg of laat op massaal verzet stuiten. Het verzet tegen het onmenselijke asielbeleid toont dit al aan.