Opleving zonder banen
 |
|
Stoet van werklozen groeit.
|
 |
|
|
Door Jos van Bergen
Na een kortstondig herstel zakte de Amerikaanse dollar begin maart weer weg nadat bleek dat het aantal nieuwe banen in de VS achterbleef bij de verwachtingen. Algemeen wordt er in de VS gesproken over een "jobless recovery", een economisch herstel zonder de creatie van nieuwe banen. De vraag is echter of er wel sprake is van economisch herstel.
In de verkiezingscampagne belooft de zittende president van de VS, George W. Bush, dat hij door de aantrekkende economie zal zorgen voor nieuwe banen. Die belofte heeft hij al verschillende malen in zijn jaarlijkse toespraak, the State of the Union, gedaan, maar tot op de dag van vandaag is daar nog niets van gebleken. Als er al geïnvesteerd wordt in nieuwe banen dan is dat eerder in lagelonenlanden dan in de VS. Om de pijn wat te verzachten worden binnenkort banen in hamburgertenten voor de statistieken meegeteld als banen in de industrie. Maar mooie cijfers doen aan de werkelijkheid niets af, en die werkelijkheid is voor veel mensen bepaald niet opbeurend.
Lagelonenlanden
Vele takken van industrie in de VS blijven kampen met chronische onderbezetting van rond de 75 procent, net voldoende om na alle draconische bezuinigingen het hoofd boven water te houden. Dat multinationals de laatste tijd fraaie cijfers kunnen laten zien heeft deels te maken met de sterk gedaalde dollar, en deels met enorme bezuinigingsoperaties waardoor in de VS bijna drie miljoen banen verloren zijn gegaan. Productiefaciliteiten in de VS worden gesloten terwijl nieuwe capaciteit in lagelonenlanden wordt gestart. Kleinere toeleveranciers volgen vaak de multinationals op de voet naar het buitenland om bij hun afnemers in de buurt te zijn. Dat is de trend die meer dan tien jaar geleden is ingezet en sindsdien alleen maar in een stroomversnelling is geraakt. En het ziet er niet naar uit dat daar binnenkort verandering in gaat komen.
Economisch herstel?
Wat in de financiële pers dus wordt bestempeld als "economisch herstel" gaat aan veel werkende mensen voorbij. Een kwart van de bevolking in de VS kan zich geen ziektekostenverzekering veroorloven, en de trend is stijgend. Goed betalende banen verdwijnen en worden in het beste geval vervangen door slecht betalende hamburgerjobs in deeltijd. Hoezo economisch herstel? Winstherstel is geen economisch herstel en dient niet om de belangen van de werkende mensen te behartigen, maar juist de belangen van de multinationals en hun aandeelhouders. Van die aandeelhouders mogen de managers best een miljoenensalaris verdienen zolang die er maar voor zorgen dat de miljarden aan winsten blijven stromen. Dat die miljarden ten koste gaan van de werkende bevolking, die prompt op straat gezet wordt, zal hun een zorg zijn.
Toenemende verrotting
Eigenaren van kapitaal jubelen als er weer een drastische reorganisatie wordt aangekondigd wat blijkt uit een koerssprong op de aandelenbeurs. Dat is de schrijnende tegenstelling in de kapitalistische maatschappij: de kapitaalbezitter jubelt als de werkende op straat gezet wordt en daarmee brodeloos wordt. Maar uiteindelijk heeft de kapitaalbezitter daarmee ook zichzelf, want alle mensen die brodeloos geworden zijn, kunnen niets meer kopen zodat de kant-en-klare waar blijft liggen en dus ook geen winst oplevert. Dat is de neergaande spiraal in de kapitalistische economie die nu ondanks alle demagogie, verkiezingsretoriek en gesjoemel met statistieken volop zichtbaar wordt. Die neergaande spiraal in de economie ondermijnt het kapitalisme van binnenuit en leidt uiteindelijk tot de ineenstorting van het gehele systeem. Aan de werkende mensen de taak om de kapitaalbezitters te onteigenen en de kapitalistenmaatschappij te vervangen door een mensenmaatschappij.