Internationale conferentie Europese Communistische en Arbeiderspartijen


Regen en wind weerhouden vredesactivisten niet om op 20 maart te demonstreren.
Foto Manifest  

Door Cas Hilvers

Op 6 en 7 maart kwamen vertegenwoordigers van 32 partijen uit 27 landen, waaronder de NCPN, vertegenwoordigd door de schrijver van dit artikel, in Praag bijeen tijdens een belangrijke internationale conferentie. De Communistische Partij van Bohemen en Moravië (Tsjechië) en de fractie van samenwerkende partijen in het Europese Parlement (GUE/NGL) waren de organisatoren van deze conferentie.

De GUE/NGL, de Franse afkorting van 'Europees Verenigd Links/Noords Groen Links' is een samenwerkingsverband van verschillende groepen en partijen uit 15 landen met 49 leden. "In deze gevarieerde fractie wordt samenwerking bereikt op basis van open discussies en is een linkse identiteit totstandgekomen", zei Francis Wurtz, voorzitter van het GUE/NGL. Nederland is in deze fractie door Erik Meijer van de SP, die ook in Praag was, vertegenwoordigd.

De discussie in deze twee dagen ging over de volgende onderwerpen:

  1. Het ontwerp Europese grondwet.
  2. Militaire ontwikkelingen in Europa zoals die beïnvloed worden door de agressieve op confrontatie gerichte politiek van de Verenigde Staten en de NAVO.
  3. De verdediging van de welvaartsstaat, met de nadruk op het recht op werk, volledige werkgelegenheid en de politiek ten opzichte van de pensioenen, zoals die nu in de EU wordt uitgevoerd.
  4. Onderwijs, cultuur en de belangen van de meerderheid van de Europese volkeren.
  5. De mogelijkheid van samenwerking tussen linkse partijen binnen het raamwerk van Europa, het Europese parlement en de fractie van het GUE/NGL.
  6. De slotverklaring van de conferentie.

Een aantal van deze onderwerpen zijn in de partij en in Manifest ook wel aan de orde gesteld, direct of zijdelings. Maar over bijvoorbeeld het concept Europese grondwet en de linkse samenwerking in Europa heeft de partij nog geen duidelijk standpunt bepaald.

De discussie tijdens deze conferentie maakte duidelijk dat er een grote mate van overeenstemming bestaat in de analyses over de neoliberale, imperialistische ontwikkelingen in de wereld en in Europa. De verhevigde strijd tussen de imperialistische blokken met oorlogen en militaire ontwikkelingen en de daarmee verbonden afbraak van de sociale verworvenheden van de arbeiders en aanvallen op hun organisaties.

Naast deze overeenstemming zijn er ook grote verschillen binnen de linkse familie. De evaluatie van de al dan niet positieve verworvenheden en invloeden van de Sovjet-Unie en de andere landen van het reëel bestaande socialisme is zo'n verschilpunt. Ook zijn er tegenstellingen over de ontwikkeling van een Europese linkse eenheid of de vorming van een Europese linkse partij, de EL. Discussiepunten betreffende het laatste onderwerp zijn onder andere: de gerichtheid van de EL - waarvan het oprichtingscongres op 8 en 9 mei in Rome zal plaatsvinden - op de Europese verkiezingen en de instituties van de Europese Unie, terwijl de belangen van de volkeren van Europa daardoor op de achtergrond dreigen te raken. Verschil van mening was er ook over de vraag: welke landen en partijen bij de EL betrokken moeten worden, de partijen van de landen van de vergrote EU, of ook de landen die niet deel uitmaken van de EU, maar geografisch wel tot Europabehoren, ook Turkije?

Een derde geschilpunt is de institutionalisering van de nieuwe partij door middel van statuten die door de EU moeten worden goedgekeurd, en de verhouding tot de soevereiniteit van de deelnemende partijen. Ook werd een oud strijdpunt genoemd, namelijk de vraag of werken in kapitalistische parlementen niet de illusie van veranderbaarheid meebrengt en of de EL niet in een sociaal-democratische richting dreigt af te glijden.

Omdat door verscheidene partijen, vooral die partijen die bij de oprichting van de EL zijn betrokken, op verschillende gronden geen instemming met de slotverklaring kon worden gegeven, ook niet na de amenderingen van de afgelopen maanden en de tekstveranderingen tijdens de discussie in Praag, werd er wel een verklaring uitgegeven. Echter de aanhef: "Wij, de deelnemers aan de conferentie van linkse, antikapitalistische partijen...", moest vervallen, evenals de verwijzingen naar de Europese verkiezingen en de zinsnede over de communisten, die met wisselend succes de vroegere socialistische landen hebben opgebouwd of die de nog bestaande socialistische landen aan het opbouwen zijn.

Uit de discussie over de verschillende onderwerpen zou geconcludeerd kunnen worden dat er op veel fundamentele punten gemeenschappelijke standpunten bestaan en dat verschillen in open gesprekken overwonnen zouden kunnen worden, zodat links een gemeenschappelijke vuist zou kunnen maken tegen de neoliberale ontwikkelingen, die ingaan tegen de belangen van de volken van Europa en van de wereld en voor een Europa van sociale vooruitgang, gerechtigheid, vrede en socialisme. Het eind van de conferentie toonde echter aan dat de tegenstellingen en de verschillende partijbelangen de overeenkomsten en het gemeenschappelijke belang overheersen. De verdeeldheid binnen links leidt gemakkelijker tot versplintering en verzwakking dan tot eenheid en versterking. Een Europese samenwerking lijkt nog ver weg als we zien dat in sommige landen meningsverschillen niet tot overleg maar tot de vorming van meerdere communistische splinterpartijen en partijtjes hebben geleid.

De belangen van de Europese volkeren zullen nog door een verbrokkeld en verdeeld links moeten worden behartigd.