Massale demonstraties in Rome, hier op 20 maart in Rome: 750.000 demonstranten. Een week later demonstreerden honderdduizenden tegen de afbraak van het pensioenstelsel.
Massale demonstraties in Rome, hier op 20 maart in Rome: 750.000 demonstranten. Een week later demonstreerden honderdduizenden tegen de afbraak van het pensioenstelsel. |
|
De onverwachte val van Aznar en zijn ultrarechtse Partido Popular in Spanje toonde het wankele politieke evenwicht van veel regeringen weer eens aan. Nog niet zo lang geleden kon je uit rechtse kringen van het Europese parlement sterke geluiden horen dat hun parlementaire overmacht zich duidelijker zou moeten uitdrukken in de bestuurlijke organen. Na Spanje toont nu ook Frankrijk dat het tij snel kan keren.
Bij al deze politieke verschuivingen moeten we niet de illusie hebben dat er veel zal veranderen als sociaal-democraten de regeringsmacht (meestal tijdelijk) overnemen van rechts-liberale regeringen. Van fundamentele veranderingen is meestal geen sprake, maar in de marge maakt het wel uit of echt-rechts of semi-rechts aan de macht is. De sociaal-democratische successen in Spanje en Frankrijk moeten vooral worden gezien als uitingen van verzet van de respectievelijke bevolkingen.
Zolang de verschillende bevolkingen hun verzet echter alleen tot uitdrukking brengen door van de ene regeringspartij (of coalitie) naar de andere te 'verhuizen' zullen de neoliberale ontwikkelingen, die het Europese grootkapitaal eist, gewoon doorgaan.
Dat is duidelijk te zien in Frankrijk, waar de regering iets toegeeft door even pas op de plaats te maken met de hervormingen, maar de landelijke structuur bijna volledig in tact laat. In Griekenland zullen veel Pasok-ambtenaren hun baan verliezen en komen er nieuwe 'frisse' gezichten voor in de plaats uit de kringen van de Nea Democratika. In Duitsland lopen CSU/CDU zich warm om de regeringsmacht over te nemen van Schröder's SPD. Het zal allemaal niet erg veranderen, zolang het stuivertje verwisselen geen fundamentele veranderingen oplevert. Wat is nu echt het verschil tussen PvdA, CDA en VVD? Inderdaad, de VVD is de meest brutale, minst menselijke club en het dichtst gelieerd met de kringen van het (groot)kapitaal. CDA en PvdA mochten in dit land altijd al meeregeren, omdat ze de achterbannen in toom moesten houden.
Echte verbeteringen voor de bevolking kunnen alleen komen door strijd. Waar de bevolking zich laat horen worden de verschillende regeringen gedwongen 'een stapje terug te doen'; hun afbraakplannen minder snel door te voeren. Het is in dit verband belangrijk erop te wijzen dat er steeds vaker grote demonstraties plaatsvinden. In Spanje kon Aznar van zijn 'troontje' worden gewipt omdat er toch al veel verzet onder de bevolking leefde tegen zijn Irak-beleid. Miljoenen mensen hadden al tegen zijn plannen gedemonstreerd. In Frankrijk gingen aan de uitslag van de recente regionale verkiezingen ook een aantal zeer grote demonstraties vooraf. Buitenparlementaire strijd zette zich om in parlementaire veranderingen.
De massale acties in Italië bieden hoop dat één van de grote boeven-met-regeringsmacht in Europa, president Berlusconi, ondanks al zijn geld en mediamacht, op niet al te lange termijn verdwijnt. De omvangrijke demonstraties in Duitsland maken het zeer waarschijnlijk dat de coalitieregering van Groenen en sociaal-democraten binnenkort verdwijnt. Zij worden dan, net als de Pasok in Griekenland, gestraft voor het feit dat er tussen wat zij zeggen te willen en wat zij doen een steeds groter (financieel, democratisch en moreel) gat zit, waarvoor de bevolking moet opdraaien.
Het zal afhangen van de kracht, de veranderingswil en de doelstellingen van de bewegingen aan de basis of er fundamentele veranderingen zullen plaatsvinden. Van belang daarbij is of er nieuwe verenigende en strijdbare maatschappelijke programma's kunnen worden opgesteld. Het programma van Keer het Tij in Nederland biedt nauwelijks basis voor veranderingen. Zolang er geen brede beweging komt waaraan ook de vakbeweging kan en wil deelnemen, zullen de resultaten van de demonstraties en acties niets anders opleveren dan nieuwe teleurstellingen. Het zich ontwikkelende ongenoegen moet niet leiden tot een vlucht naar extreem-rechts. Dit te verhinderen maakt het extra nodig om de handen ineen te slaan op basis van consistente en strijdbare plannen.