Het woord aan Ghazwan al-Mukhtar, een inwoner van Bagdad: Zonder elektriciteit is een stad onbewoonbaar

Bevolking in Midden-Oosten zal met alle middelen blijven strijden tegen overheersing en militair geweld. Foto Solidair

In Irak ontwikkelt zich een steeds breder wordend volksverzet. Foto Solidair

Ghazwan al-Mukhtar is een Iraakse ingenieur die in Bagdad woont. Al jaren is hij één van de sterkste onafhankelijke Iraakse stemmen die ook van zich laat horen in het Westen. Sinds het begin van deze oorlog getuigt al-Mukhtar over de vernietiging van de Iraakse infrastructuur, over de onwil van de bezetter om het land herop te bouwen, over de wraakoefeningen van het Amerikaanse leger, over de criminaliteit van ondernemingen als Halliburton en Bechtel, over de doelbewuste plundering van zijn land... Hij verbleef in de belegerde stad Falluja en getuigde daarna voor het BRussells Tribunal.

Ghazwan al-Mukhtar. De bezetting is voor arme mensen het ergste. De gruwelen die de sancties teweeggebracht hebben zoals de ondervoeding, zijn nog toegenomen. Ziekenhuizen zijn er slechter aan toe dan in 1990. Irak was een land met een van de beste gezondheidssystemen van het Midden-Oosten. De sancties hebben dat helemaal kapotgemaakt.

En door de oorlog?

Kunt u toelichten wat die sancties waren en wat ze veroorzaakten?

Ghazwan al-Mukhtar. In 1990 produceerden wij 9.000 megawatt elektriciteit. Dit was genoeg voor een constante toevoer van elektriciteit in het hele land, voor huishoudelijk en industrieel gebruik, dag en nacht. Een maand na de oorlog van 1991 konden we de elektriciteitsvoorziening voor 67 procent herstellen. Na drie maanden hadden we 73 procent van de capaciteit hersteld. We hadden wisselstukken en hulp nodig om meer te herstellen. Maar door de blokkade kregen we geen wisselstukken. Zelfs de chemicaliën om het water van de elektriciteitscentrales te zuiveren mochten we niet invoeren. Ze wilden de elektriciteitsvoorziening boycotten, dat was duidelijk. Op zeker ogenblik richtten de verantwoordelijken van het Ontwikkelingsfonds van de Uno zich tot de Veiligheidsraad van de Uno. Zij zeiden: "U bent bezig een volk te vermoorden. Hier zijn de contracten die de elektriciteitsvoorziening kunnen herstellen, geef toestemmimg om ze uit te voeren." Maar er gebeurde niets. Met als gevolg dat de voorziening voortdurend achteruitging, want zonder wisselstukken kun je niet werken.

In november 2000 publiceerde ik een artikel over de elektriciteitsproblematiek. Ik schreef: "Zonder elektriciteit draaien de fabrieken niet, werken de ziekenhuizen niet, de pompstations liggen stil, de waterzuivering functioneert niet. Dat heeft catastrofale gevolgen voor de gewone mensen. Het leven zelf wordt ons onmogelijk gemaakt."

Wat kan ik doen als het buiten 60 graden celsius is? Dan kun je toch niet in een huis leven waarvan de airco niet werkt? Ook 's nachts blijft de warmte hangen. Wij leven niet meer in huizen, maar in ovens. We bouwden ze omdat we elektriciteit, water en airco hadden. Zonder elektriciteit zijn onze huizen en steden onbewoonbaar.

Is er dan nu geen elektriciteit?

De stroomonderbrekingen leiden tot sluiting van fabrieken en de ineenstorting van de economie. Gevolg: een zeer groot deel van de bevolking is werkloos. De mensen worden dus voortdurend armer.

Is de olievoorziening hersteld?

Waarom is dat?

Als je mij nu vraagt waarom ze de raffinaderijen niet herstellen, dan denk ik aan Halliburton en aan hun gigantische plunderingen. Als de raffinaderijen hersteld zouden zijn, zouden al die miljoenen dollars de neus van Halliburton voorbijgaan.

Protesteert de Iraakse regering hier dan niet tegen?

De zoon van een lid van de regeringsraad heeft een firma opgericht om in het zuiden het mobiele telefoonnet te beheren. Een ander heeft nu een veiligheidscontract en werkt met huurlingen. Ze verdienen allemaal karrenvrachten geld. De meeste leden van de regeringsraad waren de afgelopen 20 jaar niet in het land. Zij leefden in de Verenigde Staten. En nu willen ze snel veel geld verdienen. Kun je dat een regering noemen die haar verantwoordelijkheid neemt?

Weet de Iraakse bevolking dat allemaal?

Heel af en toe horen we hier in het Westen iets over folteringen...

De Amerikanen proberen het verzet voor te stellen als een bende moordenaars. De pro-Amerikaanse kranten schreven over al-Sadr, de sji'itische leider die drie weken geleden zei dat manifesteren geen zin meer had en dat het tijd werd voor gewapend verzet, dat hij een bandiet en een misdadiger is. Maar ik denk niet dat de bevolking onder de indruk is van die leugens. Hoe zou jij zijn als je in 1991 een eerste oorlog, dan jarenlange blokkade en nu opnieuw oorlog hebt meegemaakt? Zou jij de Amerikanen nog geloven? Veel Irakezen zijn ervan overtuigd dat de Amerikanen ons voortdurend beliegen, dat ze nooit de bedoeling hebben gehad om het land herop te bouwen en dat ze de Irakezen mishandelen. Irakezen beginnen nu ook luidop te zeggen dat de Amerikanen hun land aan het leegroven zijn.

Hoe is de toestand in Bagdad?

Mijn dochter is laatstejaars student geneeskunde. Vorig jaar nam ze de auto om naar college te gaan, omdat de universiteit nogal ver afgelegen is. Nu is dat niet meer veilig en moet ik een taxi betalen die haar elke dag heen en terug brengt. Sommige rijkere mensen sturen nu hun kinderen met een bodyguard naar school. Onlangs werd ook één van de bekendste artsen van Bagdad gekidnapt en vermoord.

Er gaan geruchten dat er de laatste tijd veel intellectuelen worden vermoord in Irak...

De Verenigde Staten hebben dat alles met een kwaad oog gevolgd. Ze voelden zich hierdoor bedreigd. Zij wilden geen intellectuelen in Irak. Door de sancties mochten geneeskundige publicaties veertien jaar lang Irak niet binnen. Onze artsen konden zich daardoor niet bijscholen. Zijn medische publicaties massavernietigingswapens? Na 1991 werden Irakezen niet meer toegelaten tot westerse universiteiten. Misschien zou ik nog kunnen begrijpen dat je geen Irakezen toelaat tot de opleidingen mechanica of elektronica want met die kennis zouden ze raketten kunnen maken. Maar huisartsen?

Blijkbaar wilden ze verhinderen dat de Iraakse bevolking een bepaalde levensstandaard bereikte. We zaten al veel hoger dan ze ons gunden en om ons klein te houden, moest het weer naar omlaag. Het geweld tegen intellectuelen moet je in die context plaatsen. Ze willen een land zonder intellectuelen. Zo kunnen ze de bevolking beter kleinhouden.

Men zegt ons dat de spanningen tussen de soennieten en de sji'ieten toenemen en dat de Amerikaanse troepen daar moeten blijven om een burgeroorlog te vermijden.