Mishandelingen in Irak maken "deel uit van het proces"


Hier zijn geen woorden voor... 


 


wandaden van een ontspoord systeem 


 

Door Peter Graff

In oktober al zag het Rode Kruis dat Amerikaanse militairen Iraakse gevangenen dagenlang naakt in het donker gevangen hielden. Volgens de bevelhebbende officier van de inlichtingendienst maakte dit "deel uit van het proces", zo bleek afgelopen maandag uit een uitgelekt rapport. Het Rode Kruis maakte ook melding van Britse soldaten die Iraakse gedetineerden dwongen te knielen waarna zij in de nek getrapt werden. Hierbij kwam een Irakees om het leven.

Volgens eigen zeggen heeft het Rode Kruis al vaker gewezen op de praktijken van de door de VS geleide bezettingsautoriteiten die omschreven worden als "ernstige schendingen van het internationale humanitaire recht" die in sommige gevallen "neerkomen op marteling". De organisatie bevestigde het vertrouwelijke rapport van 4 februari dat afgelopen maandag op de website van de 'Wall Street Journal' vescheen.

Het vierentwintig pagina's tellende rapport concludeerde dat "gevangenen aan het begin van hun detentie het risico lopen onderworpen te worden aan een proces van fysieke en psychische dwang, wat in verschillende gevallen te vergelijken valt met marteling."

Tijdens een bezoek aan de Abu Ghraib-gevangenis waren Rode-Kruismedewerkers getuige van de "praktijk om gevangenen totaal naakt in compleet lege cellen en in volstrekte duisternis" op te sluiten: "Na getuige geweest te zijn van dergelijke misstanden onderbrak het Rode Kruis zijn bezoeken, en werden de de autoriteiten om een verklaring gevraagd. De uitleg van de bevelvoerende officier van de inlichtingendienst was dat deze praktijk een "onderdeel was van het proces"." Het Rode Kruis bezocht gevangenen die compleet naakt in het donker werden vastgehouden. Anderen mochten zich wel aankleden, met damesondergoed weliswaar.

Het bezoek van het Rode Kruis vond plaats twee maanden voordat er foto's genomen werden van Amerikaanse militairen die gevangenen misbruikten, hetgeen later leidde tot strafvervolging van zeven soldaten.

Deze foto's verschenen afgelopen maand in de media, en ze veroorzaakten dermate internationale verontwaardiging dat president Bush en andere belangrijke functionarissen zich genoodzaakt zagen hun verontschuldigingen aan te bieden. Volgens Washington betrof het echter geïsoleerde incidenten en was dit afwijkende gedrag van individuen niet de gangbare praktijk.

Hoewel veel van het misbruik dat in het rapport beschreven is plaatsgevonden lijkt te hebben in gevangenissen die onder bevel van de VS staan, wordt er ook melding gemaakt van de dood van een Iraakse gevangene die in de Britse zone vastgehouden werd, afgelopen september. Zijn naam is onleesbaar gemaakt. Een woordvoerder van het Britse ministerie van Defensie verklaarde dat de beschuldiging niet nieuw was, en dat ze leek te verwijzen naar de dood van een Iraakse gevangene genaamd Baha Musa, wiens overlijden Groot-Brittannië al sinds eind vorig jaar zegt te onderzoeken.

Trappen in de nek

Volgens het Rode Kruis was hij een van de negen mannen die in een hotel in Basra gearresteerd werden en die "gedwongen werden te knielen met hun gezicht en handen op de grond, alsof ze aan het bidden waren. De militairen trapten degenen die hun hoofd hieven in de nek."

In de overlijdensverklaring van de Iraakse gevangene zou staan dat zijn doodsoorzaak een hartaanval was.

"In een ooggetuigenverklaring van het lichaam dat aan het Rode Kruis gegeven werd, wordt melding gemaakt van een gebroken neus, verschillende gebroken ribben en oppervlakkige verwondingen die allemaal wijzen op toegebrachte slagen."

Het rapport beschrijft hoe gevangenisbewaarders gericht en met scherp schoten tijdens oproer en ontsnappingspogingen van gedetineerden die "ongewapend waren en van wie geen enkel levensbedreigend gevaar uitging." Volgens het rapport vestigde het Rode Kruis herhaaldelijk de aandacht op deze misstanden bij de autoriteiten. In sommige gevallen werden de praktijken dan ook aangepast. Zo hield men op met het verstrekken van polsbanden voorzien van de tekst 'terrorist' aan alle buitenlandse gevangenen.

Onder de "ernstige schendingen van het internationale humanitaire recht noemde het rapport ook het nalaten om een systeem op te zetten waardoor familieleden van de arrestanten op de hoogte worden gebracht: "De weinig meelevende opstelling van de coalitie en het onvermogen om de families van de gevangenen te voorzien van juiste informatie brengt ernstige schade toe aan het imago van de bezettingsmacht bij de Iraakse bevolking", aldus het rapport.

Londen, 10 mei 2004, vertaling Frans Willems.