Amnesty bekritiseert mensenrechtensituatie Europa
Door Pieternel Gruppen
Europa begeeft zich op een hellend vlak als het om de mensenrechten gaat, zegt Amnesty International in haar jaarrapport 2003. De mensenrechtenorganisatie heeft forse kritiek op 21 van de 25 Europese lidstaten. Het is opvallend dat Europa zo'n prominente plaats inneemt in het rapport, want marteling en mishandeling worden niet snel met Europese landen geassocieerd.
Het rapport stelt dat regeringen de mensenrechten opofferen in een blinde zoektocht naar veiligheid. Die veiligheid wordt wereldwijd bedreigd door gewapende groepen als Al Qaeda. Aanslagen zoals in Madrid afgelopen maart, waarbij 200 mensen werden gedood, vragen om een antwoord, begrijpt ook Amnesty. Maar de vraag is hoe je als regering het beste kunt reageren op dit geweld.
Kramp
Regeringen schieten in een soort kramp, zegt Nicole Sprokel, woordvoerder van Amnesty International in Nederland. Volgens haar treffen ze maatregelen die ook ondermijnend zijn voor de mensenrechten. "In Frankrijk is er bijvoorbeeld een nieuwe wet op de binnenlandse veiligheid die rechten van arrestanten beperkt. Gevangenen vanaf 16 jaar mogen nu 96 uur worden vastgehouden zonder dat ze toegang hebben tot een advocaat. ook in Spanje hebben verdachten van terrorisme minder rechten dan onder internationale verdragen is afgesproken."
Politiegeweld
Volgens Sprokel neemt de repressie in Europa toe. Door de bedreiging van de veiligheid zijn mensen sneller geneigd te accepteren dat er strenge maatregelen worden getroffen. Maar als je eenmaal gaat morrelen aan burgerrechten kan er een klimaat ontstaan waarin de ergste dingen kunnen gebeuren, zegt Sprokel. Ze noemt het bijvoorbeeld opvallend dat het politiegeweld in Europa is toegenomen. "In België, Frankrijk en Duitsland zie je dat gevangenen soms zwaar mishandeld worden. En dan heb ik het over slaan met stokken, een zak over het hoofd van een gevangene trekken, echt ernstige misdrijven."
Meer prioriteit
De Europese Unie is eerder geneigd de misstanden buiten Europa aan de kaak te stellen dan die van de eigen lidstaten, stelt het Amnestyrapport. Schendingen van de mensenrechten worden te snel beschouwd als interne aangelegenheden van de afzonderlijke landen. Vooral de Europese Raad moet volgens Amnesty International meer prioriteit geven aan de mensenrechten. Dit is extra belangrijk na de uitbreiding van de Unie met tien nieuwe landen. Want ook in de nieuwe lidstaten signaleert Amnesty grote problemen, vooral op het gebied van discriminatie. Nicole Sprokel: "De Romaminderheid wordt in landen als Hongarije, Tsjechië en Slowakije ernstig gediscrimeerd. In de dagelijkse praktijk betekent dit dat Roma minder toegang hebben tot scholing, tot werk en zelfs tot gezondheidszorg. Dat is natuurlijk kwalijk."
Respect voor de mensenrechten was een belangrijke eis die de EU aan de lidstaten stelde om te mogen toetreden. Diezelfde EU moet er nu dan ook voor zorgen dat de mensenrechten in zowel de oude als nieuwe lidstaten wordt nageleefd.
Bron: (c) Radio Nederland Wereldomroep, 27-5-2004.