Een verblekend ideaal in cijfers


Schilderij: Europa verlaat Griekenland op de rug van de stier (Zeus?). Zal Griekenland nu Europa verlaten?  

Door Anna Ioannatou

Zeker vinden er verschuivingen plaats in het bewustzijn van (vast niet alleen) de Griekse bevolking. Ook in Griekenland is de stemming er niet 'Europeser' op geworden, zoals mag blijken uit diverse onderzoeken en opiniepeilingen. 'Europees' in de beperkte betekenis van 'Europese Unie.' Deze afwending en eventueel zelfs afkeer leidt in eerste instantie meestal niet tot radicale politieke stappen eenmaal bij de stembus aangeland.

De Europese geschiedenis van de 20ste eeuw toont aan dat het onvermogen van het sociaal-democratische politieke middenveld, de crisissituaties van het kapitalisme te hanteren, in eerste instantie een verrechtsing bij de bevolking teweegbrengt. Pas tegen de achtergrond van die verrechtsing, als die ook niets goeds blijkt te brengen, rijpen de omstandigheden voor een vergroting van de invloed van communistisch links. Maar voor het zover is zwikt de kiezer nog heel lang heen en weer tussen centrum'links' en centrum'rechts', die beide steeds rechtser worden.

Zo kreeg in Griekenland de Pasok (regeerde tot 7 maart) de schuld van sociale achteruitgang en maatschappelijke verloedering en 48 procent van de Grieken verklaart zich tevreden met de nieuwe centrumrechtse regering van sinds 7 maart jl., die overigens, wijs genoeg, het nakomen van haar volksonvriendelijke verplichtingen (t.o.v. van EU en kapitaal in het algemeen) tot het najaar heeft uitgesteld....

Het Europese ideaal verbleekt

Volgens hetzelfde recente onderzoek vindt maar liefst drie op de vier Grieken (74,5%), dat de Europese Unie (EU) een partnerschap van grote economische belangen is en dat in kwesties van groot politiek belang de EU niet afwijkt van de Verenigde Staten (63,5%) en 90,2 procent is van mening dat de politiek van de EU gemaakt wordt door een gesloten club van sterke lidstaten. Besluiten inzake defensie en buitenlandse politiek zouden nationaal genomen moeten worden en niet op Europees niveau, vindt 60 procent en zelfs 65 procent vindt, dat de besluiten voor het landbouwbeleid niet in Brussel genomen moeten worden, maar thuis. De percentages voor onderwijs en sociaal beleid zijn respectievelijk 66,4 procent en 60 procent. Dat dit niets oplost bij behoud van hetzelfde sociaal-economische systeem met dezelfde (kapitalistische) eigendomsverhoudingen, is een bewustzijnsstapje verder. De eerste reactie die zich aftekent is 'naar binnen gericht.' Op het eerste Congres van de Vrije Europese Regenboog Alliantie (Thessaloniki, 30 mei jl.) spraken de deelnemers zich uit voor de Europese Grondwet en wezen erop dat "in Griekenland helaas de conservatieve, anti-Europese, anti-Westerse stroming een meerderheid vertegenwoordigt in alle politieke partijen."

Meer Griek, minder 'Europeaan'?

Volgens bovengenoemd onderzoek wenst slechts 1 procent van de ondervraagden alleen Europeaan te zijn, 51 procent voelt zich alleen Griek en 47 procent eerst Griek en dan Europeaan. Misschien is dit de reden waarom de meerderheid van de Griekse bevolking hardnekkig haar eigen regering van elke verantwoordelijkheid blijft ontslaan (immers: "wat kun je doen tegen al die groten?").

Hoe het ook zij, voorlopig kruipt de meerderheid nog in haar nationale, Griekse schulp. Een begrijpelijke reactie. Maar volgens de peilingen zit, behalve regerend centrumrechts, er nog een partij - zij het wat bescheidener - in de lift: de KKE (Communistische Partij). (Dit artikel werd voor deverkiezingen ingezonden). Een van de reclamespotjes van deze partij toont een genetisch gemodificeerde tomaat met een doodskop erop, op een bordje. Laat u zich zoiets voorschotelen, luidt de impliciete symbolische vraag. Van de Europese Commissie mogen deze producten. In het Europese Parlement stemde (van de Griekse partijen) alleen de KKE tegen. Als de bevolking geen genetisch gemodificeerde producten wil eten, dan dient zij ook niet op genetisch gemodificeerde partijen te stemmen, aldus de KKE. Om geen kapitalistisch Europa op je bord voorgeschoteld te krijgen, moeten de bevolkingen van de lidstaten zich niet simpel onthouden van stemming, maar een steeds bewustere tegenstem laten horen. Uiteraard niet tegen 'Europa', maar voor een (genetisch) onvervalst socialistisch Europa.