Kabinet en VNO-NCW op oorlogspad

Neoliberale aanvallen moeten en kunnen worden gestopt


Demonstratie in Belgrado op maandag 28 juni jl. voor de vrijlating van Milosevic, een belangrijk symbool van verzet tegen de onderwerping van soevereine staten door het Westen (Foto Sloboda).  

Door Wil van der Klift

Sinds hij terug is uit Brussel bazuint Brinkhorst de opvattingen van de Europese Raad overal rond. Het Europa van het kapitaal heeft zich in 2000 in Lissabon voorgenomen om de VS de loef af te steken. Vanaf dat moment wordt er hoog van de torens geblazen over 'groei' en 'concurrentie'. Europa zou moeten groeien door de inkomens en voorzieningen te snoeien, opdat de ondernemers kunnen concurreren met hun bondgenoot-vijanden in de VS en Japan.

De uitholling van de WAO, langer doorwerken, een lagere ontslagvergoeding én vermindering van de WW-rechten, zijn voor voorzitter Jacques Schraven van werkgeversorganisatie VNO-NCW de vier topprioriteiten voor de komende paar jaar. De lonen moeten omlaag, werknemers moeten eenvoudiger te ontslaan zijn en werknemers moeten langer kunnen doorwerken. Het staat te lezen in een recent uitgebrachte nota 'Nederland moet actiever', waarin VNO-NCW een hele reeks aanbevelingen doet om de Nederlandse economie de komende jaren concurrerender te maken.

De plannen lopen parallel met de groeibrief van Laurens Jan Brinkhorst (Economische Zaken) en Gerrit Zalm (Financiën), die aankoersen op een kortere WW-duur dan het huidige maximum van vijf jaar. Inmiddels heeft het kabinet de gewijzigde groeibrief overgenomen, zoals blijkt uit hun nota 'Kiezen voor Groei', dezelfde titel als van een rapport van de Raad van Europa in 2003. Het kabinet wil dat werknemers langer doorwerken, effectiever werken en makkelijker ontslagen kunnen worden om de economische groei te bevorderen. VNO-NCW wil de AOW-gerechtigde leeftijd nog niet ophogen tot bijvoorbeeld 67 jaar. Schraven: "Maar het gaat op den duur wel gebeuren."

Exporterende bedrijven

De exporterende ondernemers willen dat de ontslagbescherming en de ontslagvergoedingen worden beperkt. VNO-NCW wil een flexibel werkende arbeidsmarkt. Ook moeten de loonkosten voor de ondernemers omlaag, onder andere door afschaffing van het minimumloon. De arbeidsproductiviteit moet worden gestimuleerd door het invoeren van een 40-urige werkweek en doorwerken na het 65ste jaar. De werkgeversvereniging pleit in het algemeen voor een meer individuele regeling van arbeidsvoorwaarden. In CAO's zouden alleen kernonderwerpen moeten worden geregeld. Nederland moet breken met het kostwinnersmodel. Regelingen die hier op gebaseerd zijn, zoals het minimumloon en de heffingskorting voor niet-werkende partners, moeten verdwijnen of worden aangepast.

Inmiddels vertoont het front van werkgevers scheuren. Een langere werkweek voor hetzelfde salaris is voor werkgeversvereniging AWVN niet aan de orde. Daarmee wijkt zij af van collega-werkgeversorganisatie VNO-NCW, die hier juist hard op inzet. De belangen van de exporterende ondernemers en zij die het van de binnenlandse koopkracht moeten hebben beginnen steeds meer haaks op elkaar te staan.

Dat blijkt uit de publicatie 'Aan de slag met slimmer werken', die de AWVN en vakbonden FNV Bondgenoten, CNV Bedrijvenbond en De Unie aan minister Laurens Jan Brinkhorst van Economische Zaken (EZ) hebben overhandigd. AWVN en bonden willen op bedrijfs- en bedrijfstakniveau de arbeidsproductiviteit verhogen via arbeidstijdmanagement, verzuim- en reïntegratiebeleid en scholing. Pleiten voor een langere werkweek ondermijnt samenwerking met debonden, zegt CAO-cordinator van FNV Bondgenoten Anja Jongbloed. Ze vreest dat werkgevers 'slimmer werken' gebruiken als "verkapte manier om te bezuinigen".

Alleen verzet helpt: samen sta je sterk

En daarmee zijn we bij de kern. Ondanks de verschillen tussen de ondernemers die afhankelijk zijn van de binnenlandse koopkracht en de exporterende multinationals, streven beide naar een aanzienlijk grotere winstgevendheid. Dat kan op dit moment, gezien de diepgaande crisis van het kapitalisme, niet meer alleen door de bevolking in de derdewereld uit te knijpen. Sinds 'Lissabon 2000', zeker nu blijkt dat de mooie plannen van toen maar niet uitkomen, worden de bevolkingen van de eigen westerse landen aangepakt. Dat maken we al een paar jaar mee. Het resultaat is echter bemoedigend. Steeds meer mensen verliezen hun vertrouwen in het systeem. De druk van de basis om in actie te komen neemt toe. De roep om gezamenlijk optreden klinkt op veel manieren. Het inzicht groeit weer dat gezamenlijk optreden loont. Samen sta je sterk. Het zal een stormachtige herfst worden, ga daar maar vanuit.