Moeten zij straks nog langer en harder werken tegen minder loon?
Schraven, vz. VNO-NCW.
Moeten zij straks nog langer en harder werken tegen minder loon? |
Schraven, vz. VNO-NCW. |
De loon- en uitkeringsafhankelijke bevolking van Nederland maakt zich op voor een stormachtige herfst. 'Keer het Tij', 'De maat is vol', de vakbeweging en andere groepen en organisaties bereiden hun acties - nog veel te versnipperd - op dit moment voor. Allen zien de bui hangen. Maar gaat het om regen waarna de zonneschijn gloort, zoals we dat in ons land gewend zijn? Nee, de huidige aanvallen zijn georkestreerd en worden systematisch uitgevoerd.
Basis voor de huidige aanvallen van kabinet en ondernemers vormt de Lissabon-agenda uit 2000. Wat je ook bestudeert, of het de documenten zijn van de Raad van de Europese Unie (sinds 2004), de Nota 'Kiezen voor Groei, welvaart voor nu en later' van de ministeries van Economische Zaken en Sociale Zaken en Werkgelegenheid (juli 2004) of de brochures van VNO-NCW (1) 'Nederland moet actiever, werken in de kenniseconomie 2010' (juli 2004) of 'Nederland moet slimmer, onderwijs voor de kenniseconomie 2010' (september 2003) er staat hetzelfde in.
De rapporten ogen goed en zijn vlot en overtuigend geschreven. Het lijkt allemaal helemaal niet onredelijk, maar steevast worden de werkelijke problemen en de werkelijke oorzaken niet benoemd. Niets over ongelijke inkomens- en bezitsverhoudingen, over superwinsten, frauduleuze handelingen, ongebreidelde winsthonger, niets over de aard en omvang van de kapitalistische crisis. Alleen maar oproepen tot loonmatiging, langer werken, inleveren van (democratische, sociale en arbeidsvoorwaardelijke) rechten. Er bestaat een wereld van verschil tussen de verhalen en de feitelijke werkelijkheid. Opvallend is dat de grove aanvallen van werkgeverszijde nauwelijks worden bestreden door de overheid. De Nota 'Kiezen voor Groei' is door Economische Zaken, waar Brinkhorst de scepter zwaait namens het grootkapitaal, geschreven. De 'sociale paragraaf' is er slechts aan vast-geplakt en steunt de noodzaak van de afbraakmaatregelen volledig. Wie de beide VNO-NCW-brochures bestudeert ziet dat de Nederlandse bevolking pas aan het begin van de afbraakgolf staat. Van het kabinet Balkenende 2 hoeft daartegen geen verzet te worden verwacht. Wie dat denkt droomt. Van de CDA (ministers Balkenende en De Geus) hoeft geen enkel sociaal gezicht te worden verwacht. Het zijn hooguit slappe meelopertjes.
De snelheid van de invoering van de afbraakmaatregelen wordt uiteraard mede bepaald door de economische ontwikkelingen. Wie denkt dat de crisis weer voorbij is doet er goed aan wat nauwkeuriger te kijken naar de globaleeconomische ontwikkelingen. De NRC kopte op zaterdag 21 augustus jl. een artikel met 'De kille zomer van de wereldeconomie'. De barometer van de internationale economische ontwikkelingen loopt plotseling weer zienderogen achteruit. De krant vraagt zich af of het om een tijdelijke beurse plek gaat of om een hardnekkige zweer? De NCPN toont al jaren aan dat het niet om een hardnekkige zweer gaat, maar om een kankergezwel dat niet te genezen is.
De ondernemersbelangenvereniging vindt dat 'onze' concurrentiepositie dringend versterkt moet worden voor behoud en groei van werkgelegenheid en inkomen. Deze drogreden vormt in veel rapporten de kern van de zaak. Bedoeld werd concurrerend t.o.v. de VS, tegenwoordig wordt daarbij ook aan Azië gedacht. Brinkhorst smulde bij de gedachte aan Japanse arbeidsvoorwaarden toen hij peinzend over Tokyo uitkeek in zijn hotel. En dat is precies waar het om gaat. Het gaat niet om 'onze' concurrentiepositie, maar om de concurrentiepositie van het Europese kapitaal. Hun (over)leven staat op het spel en om dat te rekken zijn ze tot alles in staat. Waar zij het hebben over 'behoud en groei van werkgelegenheid en inkomen' bedoelen ze hun riante inkomens en hun voortbestaan. Maar die kunnen alleen op peil blijven en groeien, als de loon- en uitkeringsafhankelijke bevolking MINDER loon krijgt en genoegen neemt met steeds wisselende baantjes. Inderdaad wordt door deze 'heren en dames' welwillend gekeken naar de slechtste werkomstandigheden elders om ze hier zo snel mogelijk te gaan invoeren. Omdat sociale vangnetten, bijstand, arbeidsongeschiktheids- en ziektewetten worden afgebroken, blijft er feitelijk maar een weg open: zolang mogelijk blijven werken om nog genoeg te kunnen verdienen om te kunnen blijven bestaan, zoals dat inderdaad in grote delen van Azië plaatsvindt en zoals inderdaad grote delen van de Amerikaanse bevolking voorzien in hun magere bestaan. DAT is wat de ondernemers echt voor ogen hebben. En omdat de kenniseconomie geschoolde mensen nodig heeft, moeten de mensen ook (overwegend in hun eigen tijd en op eigen kosten) zorgen dat ze geschoold blijven, anders volgt totale verpaupering.
In het rapport van de VNO-NCW staat het anders geformuleerd: "Dit betekent dat alle onderdelen van het arbeidsmarktbeleid veel sterker gericht moeten worden op het aan de slag krijgen van allen die kunnen werken. Kennis en vaardigheden van de werknemers moeten worden opgevijzeld. En werknemers zullen flexibeler moeten worden. Zo kunnen we onze productiviteit verhogen en daarmee een antwoord bieden aan (nieuwe) concurrenten. Een flexibel werkende arbeidsmarkt is een harde noodzaak." Het probleem is echter dat "de groeiende vraag naar hoger gekwalificeerd en technisch personeel - bij ongewijzigd beleid - waarschijnlijk groter is dan het aanbod op de Nederlandse arbeidsmarkt. Een zo efficiënt mogelijke allocatie binnen de EU door vrij verkeer van werknemers, samen met dat van goederen en diensten, bevordert het concurrentievermogen van onze economie en die van de EU." Dus worden de kennisdragers daar gehaald waar ze zijn. Investeringen in de scholing van de Nederlandse bevolking komen op die manier onder grote druk te staan.
Tenslotte bestaat de werkgeversstrategie eruit om de vakbeweging te verzwakken of uit te schakelen en de ondernemers meer (en doorslaggevende) macht te geven: "Leidraad (...) moet zijn méér eigen verantwoordelijkheid voor bedrijven en werkenden in plaats van te overdadige en verstikkende regelgeving. Deze leidraad is terecht ook opgenomen in het regeerakkoord van het kabinet. Langer werken hoort daarbij". Wat de positie van de werkenden in dit plan is wordt steeds meer duidelijk in bedrijven als Siemens, Mercedes en Smead: gechanteerd worden met ontslag om verregaande verslechtering van de lonen en arbeidsvoorwaarden te accepteren. Want: "In Nederland wordt te kort gewerkt, internationaal vergeleken" en "De loonkosten per uur zijn in Nederland relatief hoog, zeker ten opzichte van de nieuw toegetreden EU-Ianden en nog meer ten opzichte van opkomende landen, zoals China. Dit heeft grote gevolgen voor de concurrentiepositie en de winstgevendheid van ondernemingen."
De ondernemers hopen hun strategie te kunnen verwezenlijken door jonge werknemers, met weinig collectieve ervaring tegen de oudere generatie op te zetten, getuige de volgende oproep: "Individualisering en emancipatie blijven de komende jaren een belangrijke trend in de samenleving. Vooral de jongere, meestal hoger opgeleide, generaties werknemers zoeken minder de traditionele collectieve bescherming."
Manifest zal de komende periode nader ingaan op de genoemde rapporten en de gecoördineerde aanval op de lonen en verworven rechten. Veel van deze rapporten kunnen worden gedownload of gratis worden aangevraagd. Wie daarover informatie wil kan zich tot de NCPN wenden. Verder raden wij onze leden en lezers aan om 'Marxistische Studies' (januari-maart 2004/nr. 65) van de Belgische PvdA 'De Europese Unie en de Lissabon-strategie' te bestellen. Vaststaat echter dat alleen een taaie volhardende strijd de ramkoers van rechts kan stoppen. Daar horen een grondig inzicht in de kapitalistische plannen en een heldere tegenstrategie onverbrekelijk bij.
(1) De vereniging VNO-NCW is de grootste centrale ondernemingsorganisatie van Nederland. Zij behartigt de gemeenschappelijke ondernemersbelangen van ruim 175 brancheverenigingen met hun ruim 115.000 aangesloten ondernemingen. De vijf bij VNO-NCW aangesloten regionale werkgeversverenigingen en Jong Management vertegenwoordigen 8.500 persoonlijke leden. VNO-NCW representeert 90 procent van de werkgelegenheid in de marktsector. (Zie voor hun materiaal: http://www.vno-ncw.nl)